Komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1929–1938 i granicy polsko-węgierskiej w 1939.

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną^[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[2]. Komisariat Straży Celnej „Ludwikówka”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Dolina”^[3].

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Ludwikówka”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[5].

 Osobny artykuł: komisariat Straży Celnej „Ludwikówka”.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Ludwikówka” do Inspektoratu Granicznego nr 20 „Stryj” i określił jego strukturę organizacyjną^[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek^[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[8].

Rozkazem nr 2 z 16 stycznia 1939 w sprawie przejęcia odcinka granicy polsko-niemieckiej od Korpusu Ochrony Pogranicza na terenie Mazowieckiego Okręgu Straży Granicznej oraz przekazania Korpusowi Ochrony Pogranicza odcinka granicy na terenie Wschodniomałopolskiego Okręgu Straży Granicznej, w związku z przekazaniem Korpusowi Ochrony Pogranicza ochrony części granicy południowej Państwa na odcinku między przełęczą Użocką, a stykiem granicy polsko-rumuńsko-czechosłowackiej, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zarządził likwidację komisariatu Straży Granicznej „Ludwikówka”^[9].

Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]

Sąsiednie komisariaty:

• komisariat Straży Granicznej „Sławsko” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Nadwórna” − maj 1928
• komisariat Straży Granicznej „Sławsko” ⇔ podkomisariat Straży Granicznej „Osmołoda” − wrzesień 1928:
• komisariat Straży Granicznej „Ławoczne” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Sołotwina” − 1935^[10]

Kierownicy/komendanci komisariatu[edytuj | edytuj kod]

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Organizacja komisariatu w maju 1928^[5]:

• komenda − Ludwikówka
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyszków”^[b]
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”
• placówka Straży Granicznej II linii „Stryj”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[7]:

• placówka Straży Granicznej I linii „Seneczów”^[c]
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929^[8]:

• 2/21 komenda − Ludwikówka
• placówka Straży Granicznej I linii „Seneczów”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyszków” (Kalinowice)
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Organizacja komisariatu w 1931:

• komenda − Ludwikówka (35,5 km)
• placówka Straży Granicznej I linii „Saneczków”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wyżków”
• placówka Straży Granicznej I linii „Beskid Klauza”
• placówka Straży Granicznej II linii „Ludwikówka”

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .