French
DeutschKomisariat Straży Granicznej „Wieleń” – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Wieleń” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[2]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Potrzebowice” do Inspektoratu Granicznego nr 9 „Wronki” i określił jego strukturę organizacyjną[3]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał dyslokację, organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[4]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[5]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł placówkę I linii „Wrzeszczyna”[6]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma utworzył placówkę II linii „Wieleń”[7].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Rozkazem organizacyjnym nr 2 Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej z 27 czerwca 1928 ustalono zasięg komisariatów. Granica komisariatu „Wieleń” na jego prawym skrzydle to linia od śluzy na Noteci nr 18 przez szosę Gulcz–Rosko wzdłuż drogą do folwarku Rosko, miejscowości: Hamrzysko, Klempicz, Ludomskie Olendry, Ludomy do Rogoźna wyłącznie. Na lewym jeden kilometr na południowy zachód od mostu kolejowego na Noteci, do miejscowości Pęckowo i Miały włącznie, następnie torem kolejowym do Wronek i rzeką Wartą do miejscowości Słoniawy[8].
Na przełomie lat 1929–1930 roku reorganizowano Straż Graniczną. W styczniu 1930 określono nowe granice komisariatu. Na wschodzie jego granicę rozpoczynał prom Martinsa, a kończył na zachodzie kamień graniczny F 033, na wysokości miejscowości Chełst[9].
- Sąsiednie komisariaty
- komisariat Straży Granicznej „Lubasz” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Piłka” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Czarnków” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Piłka” − styczeń 1930
Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]
| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| komisarz | Barciszewski[10] | |
| aspirant | Jerzy Łopuski[10] | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| przodownik | Tadeusz Pudłowski | 1 V 1939[11] – |
| przodownik | Tadeusz Bakes | 12 VII 1939[12] - |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja komisariatu w marcu 1928[3]:
- komenda − Potrzebowice
- placówka Straży Granicznej I linii „Wrzeszczyna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wieleń”
- placówka Straży Granicznej I linii „Drawski Młyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Potrzebowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Wronki”[a]
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[13]:
- komenda − Wieleń
- placówka Straży Granicznej I linii „Wrzeszczyna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wieleń”
- placówka Straży Granicznej I linii „Drawski Młyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Potrzebowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Wronki”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[5][14]:
- 3/9 komenda − Wieleń
- placówka Straży Granicznej I linii „Wrzeszczyna” → zniesiona w 1934
- placówka Straży Granicznej I linii „Wieleń”
- placówka Straży Granicznej I linii „Drawski Młyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Drawsko”
- placówka Straży Granicznej II linii „Wieleń” ul. Nowe Miasto 16
- placówka Straży Granicznej II linii „Wronki” ul. Samołęska 2
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podlegał jej posterunek informacyjny w Miałej → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 99.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
- ↑ Kaśkosz 2015 ↓, s. 17.
- ↑ Kaśkosz 2015 ↓, s. 39.
- ↑ a b Kaśkosz 2015 ↓, s. 62.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 27/39.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 51/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.
- ↑ Dyslokacja Wlkp. IG ↓, r. 1933.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Mariusz Kaśkosz: Straż Graniczna Inspektoratu Granicznego Wronki w latach 1928-1937: ze wspomnień strażnika Jana Nocunia. Czarnków: Wydawnictwo Nadnoteckie Echa, 2015. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Wykaz dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Granicznego w latach 1933–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.