Komisariat Straży Granicznej „Grajewo” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Komisariat Straży Granicznej „Grajewo”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1928

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Komisariat Straży Celnej „Bogusze”

Organizacja
Dyslokacja

Grajewo

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Inspektorat Graniczny nr 1
Obwód SG „Łomża”

Komisariat Straży Granicznej „Grajewo” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Bogusze”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego Straży Celnej „Grajewo”[4].

1 czerwca 1921 roku w Boguszach stacjonowało jeszcze dowództwo 1 kompanii celnej 2 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Tworki, Przestrzele, Rydzewo i Bogusze[5]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej w tym rejonie od pododdziałów 2 batalionu celnego przejęła Straż Celna[5].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Grajewo”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Grajewo” do Inspektoratu Granicznego nr 1 „Stawiska” i określił jego strukturę organizacyjną[7]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 3 z 17 kwietnia 1928, komisariat „Bogusze” przesunięto do Grajewa[9]. Rozkazem nr 9 z 18 października 1929 roku w sprawie reorganizacji mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[10]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 roku zniesiono placówkę SG „Stawiski”[11]. Rozkazem nr 4 z 11 października 1932 roku w sprawach organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego i niektórych inspektoratów granicznych', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł placówkę II linii „Ciemnoszyje”[12]. Rozkazem komendanta SG z 4 kwietnia 1934 utworzono placówkę II linii „Białystok” z przydziałem do IG „Łomża”, a ewidencyjnie do komisariatu „Grajewo”[13]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego z 10 maja 1938 roku w sprawie terminologii w odniesieniu do władz i jednostek formacji, wydany w związku z rozkazami KSG z 25 i 29 kwietnia 1938 roku, przemianował inspektoraty graniczne na obwody Straży Granicznej z dodaniem nazwy miejscowości, w której jednostka stacjonuje. Jednocześnie nakazał używanie w stosunku do kierowników komisariatów i placówek nowych terminów: „komendant komisariatu” i „dowódca placówki”[14]. Komisariat wszedł w skład struktury Obwodu Straży Granicznej „Łomża”. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Goniądz”[15].

Służba graniczna

[edytuj | edytuj kod]

W 1928 roku komisariat ochraniał odcinek granicy państwowej długości około 19 kilometrów[16]. Jego prawa granica rozpoczynała się od słupa granicznego nr 164, dalej m. Kołaki, do m. Danowo Nowe. Lewa granica do słupa granicznego nr 150, prawy skraj lasu Zacieczkowskiego, m. Benczkowo (wył.), m. Gutki i dalej m. Guty-Starowieś (wył.)[17]. Po reorganizacji komisariat ochraniał odcinek granicy państwowej długości około 22 kilometrów[18].

Sąsiednie komisariaty

Komenda komisariatu

[edytuj | edytuj kod]
Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko
komisarz Józef Bidzio[19] IX 1828 –
podkomisarz Władysław Pszonka był 1 I 1933[20]
komisarz Włodzimierz Dembowski[21] był w XII 1936 – 19 II 1937 zmarł na atak serca
aspirant Włodzimierz Kononowicz[22] 19 II 1937 - 8 V 1937
komisarz Wacław Romiszewski[23] 8 V 1937 - 31 III 1939 stan spoczynku
komisarz Bolesław Mościcki 2 III 1939[24] -
Zastępcy komendanta komisariatu
st. str. pchor. Tadeusz Kisiel 1 V 1939[25]

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Organizacja komisariatu w marcu 1928[7]:

Organizacja komisariatu w październiku 1929[10]:

Organizacja komisariatu w 1933 i 1934[26]:

Organizacja komisariatu w 1937[26]:

Organizacja komisariatu w 1939[26]:

Organizacja komisariatu w 1939[28]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]