French
DeutschKomisariat Straży Granicznej „Kuty” – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Kuty” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-rumuńskiej w latach 1928–1939.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[2]. Komisariat Straży Celnej „Kuty”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Śniatyn”[3].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Kuty”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Kosów” do Inspektoratu Granicznego nr 21 „Kołomyja” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[8]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 zniesiono placówkę SG „Rożnów”[9]. Rozkazem nr 1 z 29 stycznia 1934 w sprawach [...] zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę I linii „Tudjów”, „Słobódka” i „Wiśniówka”[10]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, Komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę komisariatu „Kosów” do m. Kuty[11].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Sąsiednie komisariaty:
Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]
| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| podkomisarz | Stanisław Ochoński | był w 1929[13] |
| komisarz | Jan Ślisz | 2 III 1939[14] - |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| starszy strażnik | Alfred Giergiel | 1 V 1939[15] – |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja komisariatu w maju 1928[5]:
- komenda − Kosów
- placówka Straży Granicznej I linii „Białoberezka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Rożen” Wielki
- placówka Straży Granicznej I linii „Kuty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kobaki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tuczapy”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kosów”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[16]:
- placówka Straży Granicznej I linii „Białoberezka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kuty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kobaki”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kosów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kołomyja”
- placówka Straży Granicznej II linii „Sanok”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[17]:
- 2/22 komenda − Kosów
- placówka Straży Granicznej I linii „Białoberezka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kuty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Rybno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kosów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rożnów”
Organizacja komisariatu w 1931:
- komenda − Kosów (48 km)
- placówka Straży Granicznej I linii „Białoberezka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kuty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Rybno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kosów”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rożnów” → zniesiona w 1931
Organizacja komisariatu w 1935[12]:
- komenda − Kosów
- placówka Straży Granicznej I linii „Białoberezka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kuty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Rybno”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tudjów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Słobódka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wiśniówka”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kosów”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 32.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 29.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 32.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 52.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 81.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 92.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 117.
- ↑ a b Promińska 2011 ↓, s. 5.
- ↑ Kozłowski 2007 ↓, s. 214–235.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 8/39.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 28/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 31.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 51.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Lwowska lista akt personalnych byłych funkcjonariuszy oraz pracowników kontraktowych Straży Celnej i Straży Granicznej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej”. 4, s. 214–235, 2007. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.