Komisariat Straży Granicznej „Zakopane” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Komisariat Straży Granicznej „Zakopane”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1928

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Komisariat Straży Celnej „Zakopane”

Organizacja
Dyslokacja

Zakopane

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Inspektorat Graniczny nr 18
Obwód SG „Nowy Targ”

Dzieci w Podspadach obdarowane ubraniami przez OK SG w Nowym Targu. Widoczni także m.in. komisarze SG: Widecki i Roman Bogdanowicz.

Komisariat Straży Granicznej „Zakopane” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[2]. Komisariat Straży Celnej „Zakopane”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Sącz”[3].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Zakopane”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Zakopane” do Inspektoratu Granicznego nr 18 „Nowy Targ” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał jego granice[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[8]. Rozkazem nr 3/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 5 sierpnia 1931 roku przeniesiono placówkę SG „Łapszanka” do Grochołowic[9] Rozkazem nr 4 z 11 października 1932 roku w sprawach organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego i niektórych inspektoratów granicznych', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski przeniósł placówkę II linii „Kościelisko” ze składu komisariatu „Czarny Dunajec” do komisariatu „Zakopane”. Tym samym rozkazem zniósł placówkę „Kuźnice”[10]. Rozkazem nr 2 z 24 sierpnia 1933 roku w sprawach zmian etatowych, przydziałów oraz utworzenia placówek', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski nakazał utworzyć placówkę I linii „Dolina Chochołowska”[10]. Rozkazem nr 2 z 24 sierpnia 1933 roku w sprawach zmian etatowych, przydziałów oraz utworzenia placówek', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski nakazał wyłączyć placówkę I linii „Dolina Chochołowska” ze składu komisariatu „Zakopane” i włączyć w skład komisariatu „Czarny Dunajec”[11]. Rozkazem nr 2 z 29 kwietnia 1936 roku w sprawie etatu osobowego CSSG, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł placówkę I linii „Hala Gąsienicowa” do Jaszczurówki[12]. Rozkazem nr 3 z 31 grudnia 1938 roku w sprawach reorganizacji jednostek na terenach Śląskiego, Zachodniomałopolskiego i Wschodniomałopolskiego okręgów Straży Granicznej, a także utworzenia nowych komisariatów i placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski, działając na podstawie upoważnienia Ministra Skarbu z 14 października 1938 roku, przydzielił placówki: „Grochołowice” i „Jurgów” do komisariatu „Łapsze Niżne”[13]. Utworzył placówkę I linii „Podspady”[14].

Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]

Sąsiednie komisariaty:

Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko
komisarz Artur Bielecki[15][a] 1 VII 1928 – 25 XI 1928
podkomisarz Roman Bogdanowicz[b] 18 II 1938[17]
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik Józef Zieliński 1 V 1939[18]

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Szkic Obwodu SG „Nowy Targ”

Organizacja komisariatu w maju 1928[5]:

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[7]:

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[8], w 1931, :

Organizacja komisariatu w 1935[19]:

Organizacja komisariatu w grudniu 1938[14]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Artur Bielecki – od 1922 w Straży Celnej. Po ukończeniu Szkoły SC w Wieleniu mianowany kierownikiem komisariatu SC „Witów”. W 1928 był kierownikiem komisariatu SG „Zakopane”. W 1929 przeniesiony do sztabu MIOSG w Sanoku[15].
  2. Roman Bogdanowicz – w I wojnie światowej walczył w armii austro-węgierskiej na froncie włoskim. W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, a w 1922 został przeniesiony do rezerwy. Od 1923 w Straży Celnej – służył w komisariacie „Komańcza”. W 1926 przeniesiony z Komańczy do komisariatu „Zakopane”, a w 1927 do komisariatu SC „Szczawnica”. Po reorganizacji formacji, w marcu 1928 wstąpił do Straży Granicznej. W 1928 był służył w komisariacie SG „Krościenko”. W 1935 został przeniesiony do ZMIO SG w Krakowie, a w 1937 wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SG „Zakopane”. We wrześniu 1939 był oficerem Brygady Strzelców Podhalańskich. W jej składzie przekroczył granicę polsko-węgierski i został internowany. Na terenie Węgier przebywał do końca II wojny światowej. Do Polski powrócił w maju 1945[16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
  • Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.