İnsan inkişafı indeksinə görə ölkələrin siyahısı — Vikipediya

İnsan İnkişafı İndeksinə görə ölkələrin siyahısı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramının 2019-cu il təxminləri əsasında tərtib edilmiş və 15 dekabr 2020-ci ildə dərc olunmuş İnsan İnkişafı Hesabatına daxil edilmişdir . Siyahıya 193 BMT üzv dövlətindən 187-si, həmçinin Hong Kong ( ÇXR- in xüsusi inzibati bölgəsi ) və Fələstin daxildir . 6 государств - BMT-yə üzv olan ölkələr ( Şimali Koreya, Monako, Nauru, San Marino, Somali və Tuvalu ) məlumat çatışmazlığı səbəbindən daxil edilmir. İnsan İnkişafı İndeksi (İİİ) dünya ölkələri üçün ömür, savad, təhsil və həyat standartlarının hərtərəfli müqayisəli ölçüsüdür. Bu indeks inkişaf etmiş, inkişaf etməkdə olan və az inkişaf etmiş ölkələri ayırmaq və iqtisadi siyasətlərin həyat keyfiyyətinə təsirini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. İndeks 1990-cı ildə Pakistanlı iqtisadçı Махбубом уль-Хаком^[en] və Hindistanlı iqtisadçı Amartya Sen . 2010-cu ildə indeksin hesablanması metodu bir qədər dəyişdirildi.

Həmçinin[redaktə | mənbəni redaktə et]

(hər şey əvvəlki hesabatla müqayisə olunur)

▲ — artırmaq;

▬ — qaydasında;

▼ —azalma;

İndiki siyahıda eyni İİİ dəyərləri eyni reytinqə gətirib çıxarmır, çünki İİİ dərəcəsi altıncı ondalık yerə qədər İİİ dəyərləri istifadə edilərək təyin olunur.

Çox yüksək HDI[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yer Ölkə HDİ в 2019 (hesabat 2020) Əvvəlki dövrdən fərq İndeks2019 (hesabat 2020) Əvvəlki dövrdən fərq 1 ▬  Norveç 0.957 ▲ 0.003 2 ▲ (1)  İrlandiya 0.955 ▲ 0.013 2 ▬  İsveçrə 0.955 ▲ 0.009 4 ▬  Honkonq 0.949 ▲ 0.010 4 ▲ (2)  İslandiya 0.949 ▲ 0.011 6 ▼ (2)  Almaniya 0.947 ▲ 0.008 7 ▼ (1)  İsveç 0.945 ▲ 0.008 8 ▼ (3)  Avstraliya 0.944 ▲ 0.006 9 ▬  Niderland 0.944 ▲ 0.011 10 ▲ (1)  Danimarka 0.940 ▲ 0.010 11 ▲ (1)  Finlandiya 0.938 ▲ 0.013 12 ▼ (2)  Sinqapur 0.938 ▲ 0.003 13 ▲ (2)  Böyük Britaniya 0.932 ▲ 0.012 14 ▲ (3)  Belçika 0.931 ▲ 0.012 15 ▬  Yeni Zelandiya 0.931 ▲ 0.010 16 ▼ (2)  Kanada 0.929 ▲ 0.007 17 ▼ (2)  ABŞ 0.926 ▲ 0.006 18 ▲ (2)  Avstriya 0.922 ▲ 0.008 19 ▲ (3)  İsrail 0.919 ▲ 0.013 20 ▬  Yaponiya 0.919 ▲ 0.004 21 ▼ (1)  Lixtenşteyn 0.919 ▲ 0.002 22 ▼ (2)  Sloveniya 0.917 ▲ 0.015 23 ▼ (1)  Cənubi Koreya 0.916 ▲ 0.010 23 ▼ (2)  Lüksemburq 0.916 ▲ 0.007 25 ▬  İspaniya 0.904 ▲ 0.011 26 ▬  Fransa 0.901 ▲ 0.010 27 ▼ (1)  Çexiya 0.900 ▲ 0.009 28 ▬  Malta 0.895 ▲ 0.010 29 ▲ (1)  Estoniya 0.892 ▲ 0.010 30 ▬  İtaliya 0.892 ▲ 0.009 31 ▲ (4)  BƏƏ 0.890 ▲ 0.024 32 ▬  Yunanıstan 0.888 ▲ 0.016 33 ▼ (2)  Kipr 0.887 ▲ 0.014

Место Страна ИЧР в 2019 (доклад 2020) Разница с предыдущим периодом Индекс 2019 (доклад 2020) Разница с предыдущим периодом 34 ▬  Litva 0.882 ▲ 0.013 35 ▼ (3)  Polşa 0.880 ▲ 0.008 36 ▬  Andorra 0.868 ▲ 0.011 37 ▲ (2)  Latviya 0.866 ▲ 0.012 38 ▲ (2)  Portuqaliya 0.864 ▲ 0.014 39 ▼ (3)  Slovakiya 0.860 ▲ 0.003 40 ▲ (3)  Macarıstan 0.854 ▲ 0.009 41 ▼ (4)  Səudiyyə Ərəbistanı 0.854 ▼ 0.003 42 ▲ (3)  Bəhreyn 0.852 ▲ 0.014 43 ▲ (1)  Çili 0.851 ▲ 0.004 44 ▲ (3)  Xorvatiya 0.851 ▲ 0.014 45 ▼ (4)  Qətər 0.848 ▬ 46 ▲ (3)  Argentina 0.845 ▲ 0.015 47 ▼ (4)  Bruney 0.838 ▼ 0.007 48 ▲ (4)  Monteneqro 0.829 ▲ 0.013 49 ▲ (3)  Rumıniya 0.828 ▲ 0.012 50 ▲ (5)  Palau 0.826 ▲ 0.012 51 ▲ (1)  Qazaxıstan 0.825 ▲ 0.008 52 ▼ (3)  Rusiya 0.824 ▬ 53 ▼ (3)  Belarus 0.823 ▲ 0.006 54 ▲ (5)  Türkiyə 0.820 ▲ 0.014 55 ▲ (2)  Uruqvay 0.817 ▲ 0.009 56 ▼ (4)  Bolqarıstan 0.816 ▬ 57 ▲ (10)  Panama 0.815 ▲ 0.020 58 ▲ (2)  Baham adaları 0.814 ▲ 0.009 59 ▼ (2)  Barbados 0.814 ▲ 0.001 60 ▼ (13)  Oman 0.813 ▼ 0.021 61 ▲ (9)  Gürcüstan 0.812 ▲ 0.026 62 ▲ (6)  Kosta-Rika 0.810 ▲ 0.016 63 ▼ (1)  Malayziya 0.810 ▲ 0.006 64 ▼ (7)  Küveyt 0.806 ▼ 0.002 65 ▲ (1)  Serbiya 0.806 ▲ 0.007 66 ▬  Mavriki 0.804 ▲ 0.008

Yüksək HDI[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yer Ölkə İİİ в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 67 ▼ (5)  Seyşel adaları 0.796 ▼ 0.005 67 ▼ (4)  Trinidad və Tobaqo 0.796 ▼ 0.003 70 ▼ (5)  İran 0.783 ▼ 0.014 69 ▼ (1)  Albaniya 0.791 ▲ 0.006 71 ▲ (5)  Şri-Lanka 0.780 ▲ 0.010 72 ▲ (1)  Kuba 0.778 ▲ 0.001 73 ▼ (1)  Sent-Kits və Nevis 0.777 ▼ 0.001 74 ▼ (4)  Antiqua və Barbuda 0.776 ▼ 0.004 75 ▲ (2)  Bosniya və Herseqovina 0.769 ▲ 0.001 76 ▼ (2)  Meksika 0.767 ▼ 0.007 77 ▲ (6)  Tailand 0.765 ▲ 0.010 78 ▼ (3)  Qrenada 0.763 ▼ 0.009 79 ▬  Braziliya 0.761 ▲ 0.002 80 ▲ (11)  Kolumbiya 0.761 ▲ 0.014 81 ▲ (2)  Ermənistan 0.760 ▲ 0.005 82 ▲ (3)  Əlcəzair 0.759 ▲ 0.005 82 ▼ (2)  Şimali Makedoniya 0.759 ▲ 0.002 82 ▲ (7)  Peru 0.759 ▲ 0.009 85 ▲ (1)  ÇXR 0.758 ▲ 0.006 85 ▲ (1)  Ekvador 0.758 ▲ 0.006 87 ▼ (7)  Azərbaycan 0.754 ▼ 0.003 88 ▬  Ukrayna 0.750 ▼ 0.001 89 ▲ (5)  Dominikan Respublikası 0.745 ▲ 0.009 89 ▲ (1)  Sent-Lüsiya 0.745 ▼ 0.002

Место Страна ИЧР в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 91 ▲ (4)  Tunis 0.739 ▲ 0.004 92 ▬  Monqolustan 0.735 ▼ 0.006 — — Мир 0.731 ▲ 0.003 93 ▼ (13)  Livan 0.730 ▼ 0.027 94 ▲ (7)  Botsvana 0.728 ▲ 0.011 94 ▲ (5)  Sent-Vinsent və Qrenadin 0.728 ▲ 0.005 96 ▲ (1)  Yamayka 0.726 ▼ 0.006 96 ▼ (18)  Venesuela 0.726 ▼ 0.035 97 ▲ (5)  Dominika 0.724 ▲ 0.009 98 ▼ (6)  Fici 0.724 ▼ 0.017 99 ▲ (12)  Paraqvay 0.724 ▲ 0.022 100 ▲ (2)  Surinam 0.724 ▲ 0.004 102 ▼ (7)  İordaniya 0.723 ▼ 0.012 103 ▲ (3)  Beliz 0.720 ▲ 0.012 104 ▼ (3)  Maldiv adaları 0.719 ▲ 0.002 105 ▼ (7)  Tonqa 0.717 ▼ 0.009 106 ▲ (7)  Filippin 0.712 ▲ 0.013 107 ▲ (5)  Moldova 0.711 ▲ 0.011 108 ▬  Türkmənistan 0.710 ▲ 0.004 109 ▼ (3)  Özbəkistan 0.710 ▬ 110 ▼ (2)  Liviya 0.708 ▲ 0.002 111 ▲ (5)  İndoneziya 0.707 ▲ 0.013 112 ▼ (7)  Samoa 0.707 ▼ 0.006 113 ▬  Cənubi Afrika Respublikası 0.705 ▲ 0.006 114 ▲ (4)  Boliviya 0.703 ▲ 0.010 115 ▼ (5)  Qabon 0.702 ▬ 116 ▼ (1)  Misir 0.700 ▲ 0.004

Orta İİM[redaktə | mənbəni redaktə et]

Место Страна ИЧР в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 117 ▼ (11)  Marşall adaları 0.698 ▼ 0.010 118 ▼ (2)  Vyetnam 0.693 ▼ 0.001 119 ▬  Fələstin Dövləti 0.690 ▲ 0.004 120 ▬  İraq 0.689 ▲ 0.004 121 ▲ (2)  Mərakeş 0.676 ▲ 0.009 122 ▬  Qırğızıstan 0.674 ▲ 0.002 123 ▲ (2)  Qayana 0.670 ▲ 0.016 124 ▼ (3)  Salvador 0.667 ▼ 0.007 125 ▲ (2)  Tacikistan 0.656 ▲ 0.006 126 ▼ (1)  Kabo-Verde 0.651 ▼ 0.003 126 ▲ (1)  Qvatemala 0.651 ▲ 0.001 126 ▼ (2)  Nikaraqua 0.651 ▼ 0.007 129 ▲ (1)  Hindistan 0.647 ▲ 0.007 130 ▼ (1)  Namibiya 0.645 ▼ 0.002 131 ▲ (1)  Şərqi Timor 0.626 ▲ 0.001 132 ▲ (1)  Honduras 0.623 ▲ 0.006 132 ▲ (2)  Kiribati 0.623 ▲ 0.011 134 ▬  Butan 0.617 ▲ 0.005 135 ▲ (1)  Banqladeş 0.614 ▲ 0.006

Место Страна ИЧР в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 135 ▼ (4)  Mikroneziya 0.614 ▼ 0.013 137 ▲ (6)  San-Tome və Prinsipi 0.609 ▲ 0.020 138 ▼ (1)  Konqo Respublikası 0.608 ▲ 0.002 138 ▲ (6)  Esvatini 0.608 ▲ 0.020 140 ▼ (1)  Laos 0.604 ▲ 0.003 141 ▼ (3)  Vanuatu 0.597 ▼ 0.006 142 ▼ (2)  Qana 0.596 ▲ 0.004 143 ▲ (1)  Zambiya 0.591 ▲ 0.003 144 ▼ (3)  Ekvatorial Qvineya 0.588 ▼ 0.003 145 ▲ (3)  Myanma 0.584 ▲ 0.006 146 ▬  Kamboca 0.581 ▼ 0.001 147 ▼ (5)  Keniya 0.579 ▼ 0.011 147 ▲ (2)  Nepal 0.579 ▲ 0.005 149 ▼ (2)  Anqola 0.574 ▼ 0.007 150 ▲ (1)  Kamerun 0.563 ▲ 0.007 150 ▲ (6)  Zimbabve 0.563 ▲ 0.027 152 ▼ (2)  Pakistan 0.560 ▼ 0.002 153 ▼ (1)  Solomon adaları 0.557 ▲ 0.011

Aşağı HDI[redaktə | mənbəni redaktə et]

Место Страна ИЧР в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 154 ▲ (1)  Suriya 0.549 ▲ 0.013 155 ▼ (2)  Papua-Yeni Qvineya 0.543 ▼ 0.001 156 ▲ (9)  Komor adaları 0.538 ▲ 0.035 157 ▲ (1)  Ruanda 0.536 ▲ 0.012 158 ▼ (1)  Nigeriya 0.534 ▲ 0.002 159 ▼ (5)  Tanzaniya 0.528 ▼ 0.010 159 ▲ (3)  Uqanda 0.528 ▲ 0.012 161 ▼ (2)  Mavritaniya 0.527 ▲ 0.007 162 ▼ (1)  Madaqaskar 0.521 ▲ 0.002 163 ▬  Benin 0.520 ▲ 0.005 164 ▼ (5)  Lesoto 0.518 ▼ 0.002 165 ▲ (5)  Kot-d'İvuar 0.516 ▲ 0.024 166 ▼ (2)  Seneqal 0.514 ▲ 0.009 167 ▼ (2)  Toqo 0.513 ▲ 0.010 168 ▼ (1)  Sudan 0.507 ▲ 0.005 169 ▼ (1)  Haiti 0.503 ▲ 0.005 170 ▼ (2)  Əfqanıstan 0.496 ▼ 0.002 171 ▲ (1)  Cibuti 0.495 ▲ 0.019 172 ▼ (1)  Malavi 0.485 ▲ 0.008

Место Страна ИЧР в 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом Индекс 2018 (доклад 2019) Разница с предыдущим периодом 173 ▬  Efiopiya 0.470 ▲ 0.007 174 ▬  Qambiya 0.466 ▲ 0.006 174 ▲ (1)  Qvineya 0.466 ▲ 0.007 176 ▲ (5)  Liberiya 0.465 ▲ 0.030 177 ▲ (1)  Yəmən 0.463 ▲ 0.011 178 ▼ (1)  Qvineya-Bisau 0.461 ▲ 0.006 179 ▼ (3)  Konqo Demokratik Respublikası 0.459 ▲ 0.002 180 ▬  Mozambik 0.446 ▲ 0.009 181 ▲ (3)  Syerra-Leone 0.438 ▲ 0.019 182 ▲ (1)  Burkina-Faso 0.434 ▲ 0.011 182 ▼ (3)  Eritreya 0.434 ▼ 0.006 184 ▼ (2)  Mali 0.427 ▬ 185 ▬  Burundi 0.423 ▲ 0.006 186 ▲ (1)  Cənubi Sudan 0.413 ▲ 0.025 187 ▼ (1)  Çad 0.401 ▼ 0.003 188 ▬  Mərkəzi Afrika Respublikası 0.381 ▲ 0.014 189 ▬  Niger 0.377 ▲ 0.023

Ölkə və qitə üzrə İİİ[redaktə | mənbəni redaktə et]

Asiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ən yüksək 10 İİİ Yer Ölkə İİİ Ən yüksək İİİ 1  Honkonq 0.949 2  Sinqapur 0.938 3  İsrail 0.919 3  Yaponiya 0.919 5  Cənubi Koreya 0.916 6  BƏƏ 0.890 7  Kipr 0.887 8  Səudiyyə Ərəbistanı 0.854 9  Bəhreyn 0.852 10  Qətər 0.848

Ən aşağı 10 İİİ Yer Ölkə İİİ Aşağı İİİ 1  Yəmən 0.463 2  Əfqanıstan 0.496 3  Suriya 0.549 Orta İİİ 4  Pakistan 0.560 5  Nepal 0.579 6  Kamboca 0.581 7  Myanma 0.584 8  Laos 0.604 9  Banqladeş 0.614 10  Butan 0.617

Şimali Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]

10 самых высоких ИЧР Место Страна ИЧР Очень высокий ИЧР 1  Kanada 0.929 2  ABŞ 0.926 3  Panama 0.815 4  Barbados 0.814 4  Baham adaları 0.814 6  Kosta-Rika 0.810 Высокий ИЧР 7  Trinidad və Tobaqo 0.796 8  Kuba 0.778 9  Sent-Kits və Nevis 0.777 10  Antiqua və Barbuda 0.776

10 самых низких ИЧР Место Страна ИЧР Низкий ИЧР 1  Haiti 0.503 Средний ИЧР 2  Honduras 0.623 3  Qvatemala 0.651 3  Nikaraqua 0.651 5  Salvador 0.667 Высокий ИЧР 6  Beliz 0.720 7  Dominika 0.724 8  Yamayka 0.726 9  Sent-Vinsent və Qrenadin 0.728 10  Dominikan Respublikası 0.745 10  Sent-Lüsiya 0.745

Cənubi Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]

10 самых высоких ИЧР Место Страна ИЧР Очень высокий ИЧР 1  Çili 0.847 2  Argentina 0.830 3  Uruqvay 0.808 Высокий ИЧР 4  Braziliya 0.761 4  Kolumbiya 0.761 6  Peru 0.759 7  Ekvador 0.758 8  Venesuela 0.726 9  Surinam 0.724 9  Paraqvay 0.724

10 самых низких ИЧР Место Страна ИЧР Средний ИЧР 1  Qayana 0.670 Высокий ИЧР 2  Boliviya 0.703 3  Paraqvay 0.724 3  Surinam 0.724 5  Venesuela 0.726 6  Ekvador 0.758 7  Peru 0.759 8  Kolumbiya 0.761 8  Braziliya 0.761 Очень высокий ИЧР 10  Uruqvay 0.808

Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]

10 самых высоких ИЧР Место Страна ИЧР Очень высокий ИЧР 1  Seyşel adaları 0.801 Высокий ИЧР 2  Mavriki 0.796 3  Əlcəzair 0.759 4  Tunis 0.739 5  Botsvana 0.728 6  Liviya 0.708 7  Cənubi Afrika Respublikası 0.705 8  Qabon 0.702 9  Misir 0.700 Средний ИЧР 10  Mərakeş 0.676

10 самых низких ИЧР Место Страна ИЧР Низкий ИЧР 1  Niger 0.377 2  Mərkəzi Afrika Respublikası 0.381 3  Çad 0.401 4  Cənubi Sudan 0.413 5  Burundi 0.423 6  Mali 0.427 7  Eritreya 0.434 7  Burkina-Faso 0.434 9  Syerra-Leone 0.438 10  Mozambik 0.446

Avropa[redaktə | mənbəni redaktə et]

10 самых высоких ИЧР Место Страна ИЧР Очень высокий ИЧР 1  Norveç 0.957 2  İrlandiya 0.955 2  İsveçrə 0.955 4  İslandiya 0.949 5  Almaniya 0.947 6  İsveç 0.945 7  Niderland 0.944 8  Danimarka 0.940 9  Finlandiya 0.938 10  Böyük Britaniya 0.932

10 самых низких ИЧР Место Страна ИЧР Высокий ИЧР 1  Moldova 0.711 2  Ukrayna 0.750 3  Azərbaycan 0.754 4  Şimali Makedoniya 0.759 5  Ermənistan 0.760 6  Bosniya və Herseqovina 0.769 7  Albaniya 0.791 Очень высокий ИЧР 8  Serbiya 0.806 9  Gürcüstan 0.812 10  Bolqarıstan 0.816

Avstraliya və Okeaniya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ən yüksək 10 İİİ Yer Ölkə İİİ Ən yüksək İİİ 1  Avstraliya 0.938 2  Yeni Zelandiya 0.921 3  Palau 0.814 Yüksək İİİ 4  Fici 0.724 5  Tonqa 0.717 6  Samoa 0.707 Orta İİİ 7  Marşall adaları 0.698 8  Kiribati 0.623 9  Mikroneziya 0.614 10  Vanuatu 0.597

Ən aşağı 10 İİİ Yer Ölkə İİİ Aşağı İİİ 1  Papua-Yeni Qvineya 0.543 Orta İİİ 2  Solomon adaları 0.557 3  Vanuatu 0.597 4  Mikroneziya 0.614 5  Kiribati 0.623 6  Marşall adaları 0.698 Yüksək İİİ 7  Samoa 0.707 8  Tonqa 0.717 9  Fici 0.724 Ən yüksək İİİ 10  Palau 0.814

Bölgələr və qruplar üzrə İİİ[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hesabatda itkin düşən ölkələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

İl Ölkə HDI Yer Nəşr Məlumat Ən yüksək HDİ 1997 —  Monako 0,946 — 1997 —  San-Marino 0,944 — Высокий ИЧР 1998 1995  Şimali Koreya 0,766 75 Средний ИЧР 1998 —  Nauru 0,663 — 1998 —  Tuvalu 0,583 — Низкий ИЧР 2001 2001  Somali 0,284 161

• Səhiyyə, təhsil və gəlir bölgüsündə bərabərsizliklər nəzərə alınaraq insan inkişafı indeksinə görə ölkələrin siyahısı
• Ömür uzunluğuna görə ölkələrin siyahısı
• İnsan inkişafı indeksinə görə Rusiya Federasiyasının subyektlərinin siyahısı

Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Links[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Dünya miqyaslı hesabatların və statistik yeniləmələrin arxivi (İngilis dili). Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı. Müalicə tarixi: 11 dekabr 2019-cu il. Bəşəriyyətin müxtəlif səviyyələrdə inkişafına dair hesabatlarla axtarın (ingilis.). Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı. Müalicə tarixi: 11 dekabr 2019-cu il.