Panama — Vikipediya

Panama
República de Panamá
Bayraq Gerb[d]
Pro Mundi Beneficio (latın "sülh naminə")
Himn: Himno Istmeño
Tarixi
• Kolumbiyadan ayrıldı	3 noyabr 1903
Rəsmi dilləri	ispan dili[4]
Paytaxt	Panama
İdarəetmə forması	Prezident Respublikası
Prezident	Xuan Karlos Varela
Vitse-prezident	İsabel Sen Malo de Alvarado
Sahəsi	Dünyada 116-cı
• Ümumi	78200 km²
• Su sahəsi (%)	2,9
Əhalisi
• Əhali	3 689 293[1] nəfər (132-ci)
• Siyahıyaalma (2013)	3 661 868[2] nəf.
• Sıxlıq	44,5 nəf./km²
ÜDM (AQP)
• Ümumi	29,799[3] dollar (90-cı)
• Adambaşına	13416 dollar
İİİ (2013)	0.765
Valyuta	ABŞ dolları
İnternet domeni	.pa
ISO kodu	PA
BOK kodu	PAN
Telefon kodu	+507
Saat qurşaqları	UTC−05:00
Nəqliyyatın yönü	sağ[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Panama

Panama Respublikası (isp. República de Panamá [re̞ˈpuβ̞lika ð̞e̞ panaˈma]) — Mərkəzi Amerikada ölkə. Qərbdə Kosta-Rika, şərqdə Kolumbiya ilə sərhəddir. 2012-ci ildə "New York Times" qəzetinin " dünyanın görməli yerləri" siyahısında Panama birinci yerdədir.

Əsas məlumatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Panama 9 əyalət, 3 muxtar əyalət və 2 komark (isp.comarca indígena)dan ibarətdir.

• Dövlət quruluşu - Demokratik Respublika.
• Dövlət və hakimiyyət başçısı - Prezident.
• Nazirlər kabinetini Prezident seçir, Prezident və vitse-Prezident ümumxalq səsverməsi ilə 5 ildən bir seçilir. Qanunverici orqan- birpalatalı Milli Assambleya(Asamblea Nacional)71 deputat, 5 illik müddətə seçilirlər.
• Panama Valyutası - balboa, 1903-dən, Panama Kolumbiyadan ayrılandan. Əsasən Amerika dolları istifadə olunur. 2010-cu ildə 1,7 milyon turist Panamanı ziyarət edib. Bu 2009-la müqaisədə 12% çoxdur.
• Əhali sayı-3 700 min( 2015-ci il, təxmini);sıxlıqı-47 adam/km².
• Etnik tərkib: Metis (Mestizo) -70%, qara dərili, mulat, sambo-14%, ağ dərili-10%, hindu-6%.
• Doğum-20,18 ‰(dünyada 96-ci yer, ölüm 4,66 ‰ (dünyada 196-cı yer).
• Əhalinin dili- İspan dili(rəsmi dil), İngilis(14%),fransız(18%).Panamalıların çoxu bir neçə dil bilir.
• Dini: Katolik 85%, Protestant 15%.
• Paytaxtı- Panama-siti şəhəri- 1 638 min sakin.

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Coğrafi koordinatları-9 00 N, 80 00 W
• İqlimi-dəniz tropik,yüksək nəmlilik. May ayından yanvar ayına qədər-yağış mövsümü, yanvar ayından may ayına qədər -quraqlıq mövsümüdür. Ən yüksək nöqtəsi Baru vulkanı(volcan Baru) (3475 м)dır. Təbii sərvətləri Bal,dəniz məhsullarıdır. Panama ərazisində tez-tez uraqan və meşə yanğınları baş verir. Çayların kənd təsərüffatı tullantıları ilə çirklənməsi balıq resurslarına zərər törədir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

İndiki Panama ərazisi azsaylı hindu qəbilələri Kuna, Çoko, Quayaminin yerləşdiyi ərazidir. Cənubunda Kokle mədəniyyəti yaranmışdır. Dəmir alətlər və keramit istehsal edirdilər. Panamalıların Avropa ilə ilk tanışlığı 1501-ci ilə təsadüf edir. Bu ispan Radriqo de Batistasın vasitəsilə olmuşdur. 1502-ci ildə Xristofor Kolumb "yeni dünya"ya 4-cü səyahəti vaxtı Panamanın şərq sahillərini tədqiq etmişdir. Mingünlük müharibədən sonra müstəqil respublika elan edilmişdir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Panama ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.