Banqladeş Xalq Respublikası গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Banqladeş
Bayrağı Gerbi
Himni: Amar Şonar Banqla আমার সোনার বাংলা
Paytaxtı	Dəkkə
Ən böyük şəhəri	Dəkkə, Çittaqonq
Rəsmi dilləri	Benqal
Etnik qrupları	Benqallar
Dini	İslam (sünni təriqəti)
İdarəetmə forması	Parlamentli respublika
• Prezident	Əbdül Həmid
• Baş Nazir	Şeyh Hasina Vecid
Tarixi
• Yaranması	26 mart 1971
Ərazisi
• Ümumi	144000 (92-ci)
• Su (%)	7
Əhalisi
• 2009 təxmini	162 221 000 (7-ci)
• Sıxlıq	10,993/km2 (28,471.7/kv. mil)
Valyutası	Banqladeş takası (BTD)
Yolun hərəkət istiqaməti	sol
Telefon kodu	880
ISO 3166 kodu	BD
İnternet domeni	.bd .বাংলা

Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təkşil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.

Adın etimologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas məqalə: Banqladeş tarixi

Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.

12-ci əsrdən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə Hindistan - Pakistan müharibəsi başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda Mucibur Rəhmanın başçılığı ilə Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə Mucibur Rəhman ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni Qəndəhar Mustak Əhməd ələ keçirdi.

Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir^[1] .

Hökumət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dövlət quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin dövlət quruluşu parlamentli respublikadir.

İnzibati ərazilər[redaktə | mənbəni redaktə et]

64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, paytaxt Dəkkə şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal, Ranqpur və Mymensinqh )^[2][3] bölünür.

Silahlı qüvvələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas məqalələr: Banqladeş Silahlı Qüvvələri və Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri

İllik hərbi xərcləri — US$4.06 billion (2020)

İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş, dünyanın ən kasıb, ən çoxmillətli və ən az inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatının yeganə önəmli sahəsi olan düyü istehsalı tutur. Pul vahidi "TAKA" dır.

Demoqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

98 faiz benqal, 250.000 bihari, 1.000.000 nəfərə yaxın yerli icmalar.

Dil[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqla, İngilis.

Din[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) müsəlmanlar təşkil edir. Əsasən sünniliyin hənəfi məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən ismaililər vardır. Ölkədə çoxlu hinduist yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı buddistlər (439 min nəfər) və xristianlar (150 min nəfər), protestant və katoliklər (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Dəkkə
• Benqal dili
• Banqladeş Qırmızı Aypara Cəmiyyəti
• Banqladeş tüfəngçilər qiyamı (2009)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

• rabitadunyasi.info.az^{[ölü keçid]}