Banqladeş — Vikipediya

Banqladeş
গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
Beautiful Bangladesh
Himn: Amar Şonar Banqla
আমার সোনার বাংলা
Tarixi
 • Elan etdildi 26 mart 1971
 • Müstəqillik günü 16 dekabr 1971
Rəsmi dilləri
Paytaxt Dəkkə
İdarəetmə forması Unitar dominant-partiya parlamentli respublika
Prezident Məhəmməd Şahəbuddin
Baş Nazir Şeyh Hasina
Sahəsi Dünyada 92-ci
 • Ümumi 148,460 km2 km²
 • Su sahəsi (%) 6.4
Əhalisi
 • Əhali 169,828,911 nəfər (8-ci)
 • Sıxlıq 1,305 nəf./km² (7-ci)
ÜDM (AQP)
 • Ümumi $1.475 trilyon dollar (25-ci)
 • Adambaşına $8,663 dollar (128-ci)
ÜDM (nominal)
 • Ümumi (2023) $421 milyard dollar (37-ci)
 • Adambaşına $2,469 dollar (145-ci)
İİİ (2021) 0.661 (artım; 129-cu)
Valyuta Banqladeş takası
İnternet domeni .bd, .বাংলা[d]
ISO kodu BD
BOK kodu BAN
Telefon kodu +880
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sol[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Xəritə
Banqladeş
Banqladeşin İnzibati bölgüsü

Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.

Adın etimologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

border=none Əsas məqalə: Banqladeş tarixi

Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.

12-ci əsrdən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə Hindistan - Pakistan müharibəsi başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda Mucibur Rəhmanın başçılığı ilə Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə Mucibur Rəhman ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni Qəndəhar Mustak Əhməd ələ keçirdi.

Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir[3] .

Hökumət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dövlət quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin dövlət quruluşu parlamentli respublikadir.

İnzibati ərazilər[redaktə | mənbəni redaktə et]

64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, paytaxt Dəkkə şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal, Ranqpur və Mymensinqh )[4][5] bölünür.

Silahlı qüvvələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

İllik hərbi xərcləri — US$4.06 billion (2020)

İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş, dünyanın ən kasıb, ən çoxmillətli və ən az inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatının yeganə önəmli sahəsi olan düyü istehsalı tutur. Pul vahidi "TAKA" dır.

Demoqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

98 faiz benqal, 250.000 bihari, 1.000.000 nəfərə yaxın yerli icmalar.

Dil[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqla, İngilis.

Din[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) müsəlmanlar təşkil edir. Əsasən sünniliyin hənəfi məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən ismaililər vardır. Ölkədə çoxlu hinduist yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı buddistlər (439 min nəfər) və xristianlar (150 min nəfər), protestantkatoliklər (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. 3 // Constitution of Bangladesh.
  2. http://chartsbin.com/view/edr.
  3. "The official website of Bangladesh Bureau of Statistics". 2019-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  4. "Rangpur becomes a division | | bdnews24.com". 2011-05-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
  5. "CIA World Factbook 2007". 2017-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]