Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsi — Vikipediya

Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsi
Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü xatirə abidəsi
Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü xatirə abidəsi
Xəritə
46°45′26″ şm. e. 39°45′15″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Status Bağ-park, monumental və xatirə abidələri
Şəhər Şuşa şəhəri, Cıdır düzü
Rayon Şuşa rayonu
Yerləşir Şuşa
Aidiyyatı Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu
Layihə müəllifi Tokay Məmmədov
Memar Rasim Əbdürrəhmanov
Tikilmə tarixi 1957
Vəziyyəti 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır[1] 2023-cü ildə bərpa edilmişdir[2]
UNESCO Ehtiyat Siyahısı
TipiMədəni
Kriteriyai,iv,v,vi
Təyin edilib2001
İstinad nöm.1574
DövlətAzərbaycan
RegionAvropa
Təyin edilib2001
İstinad nöm.5695
KateqoriyaKarvansaray
ƏhəmiyyətiÖlkə əhəmiyyətli

Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsi - Şuşa şəhəri general Quliyev küçəsində yerləşən, Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğuna aid ölkə əhəmiyyətli monumental abidə.[3] 1960-cı ildə UNESCO-nun xətti ilə Mir Möhsüm Nəvvabın qəbri üzərində qırmızı mərmərdən abidə-barelyef qoyulub[4]. Abidə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli tarix-mədəniyyət abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır.[5] 1992-ci ildə Şuşa ermənilər tərəfindən işğal edildikdən sonra abidə dağıdılıb[6].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şuşa şəhərində yaşayıb-yaratmış şair, rəssam, astronom, ədəbiyyatşünas, nəqqaş, tarixçi, xəttat və musiqişünas azərbaycanlı alim Mir Möhsün Nəvvab 1919-cu ildə vəfat etmişdir[7]. Qəbrinin üzərində onun oğlu Mir İbrahim Ağamirzadə tərəfindən bunlar yazılmışdır:

" Böyük Nəvvaba, heyiflər olsun! Öz dövrünün arif, kamil şəxsiyyəti olmuşdur. Seyidin nəsli, peyğəmbərin pak övladı bir çox kitablar yazmışdır ki, cahanda yadigar qalsın. Allah ona rəhmət eləsin hər vaxt gecə-gündüz. Nəvvab 1919-cu il rəbiləvvəl ayının 29-da vəfat etmişdir[8]. "

1957-ci ildə[9] Tokay Məmmədov Nəvvabın qəbirüstü abidəsini hazırlayıb. Abidənin memarı Rasim Əbdürrəhmanovdur.[10] 1960-cı ildə UNESCO tərəfindən qəbirdə təmir işləri aparılıb. Ermənistan Silahlı Qüvvələri 1992-ci ilin 9 may tarixində Şuşanı işğal etdiyi zaman abidə ermənilər tərəfindən dağıdılıb.[11][1][12]

7 noyabr 2020-ci ildə Şuşa Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edildikdən sonra abidənin qalıqları aşkar edilib.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1,0 1,1 "Mir Mövsüm Nəvvabın qəbri". virtualkarabakh.az. 2022-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 yanvar 2021.
  2. ↑ "İlham Əliyev Cıdır düzündə Mir Möhsün Nəvvab Qarabağinin məzarını ziyarət edib » Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi". president.az (az.). 09 may 2023. 10 May 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 may 2023.
  3. ↑ "Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsi". mes.mctgov.az. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2021-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2021.
  4. ↑ "Şuşa qalasında qəbirüstü abidələr" (az.). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 12.04.2021. 04.01.2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.01.2022.
  5. ↑ "Dünya və ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). mct.gov.az. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. 2018-11-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 yanvar 2021.
  6. ↑ Kəmalə İmranlı. War Against Azerbaijan: Targeting Cultural Heritage (PDF). Bakı: Heydər Əliyev Fondu. 2007. səh. 72. ISBN 978-9952809145. 2022-01-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-01-06.
  7. ↑ Mir Möhsün Nəvvabın “Seçilmiş əsərləri” (PDF). Bakı: Şərq-Qərb (nəşriyyat). 2006. səh. 8. ISBN 978-9952-34-057-0. Archived from the original on 2021-11-02. İstifadə tarixi: 2022-01-06.
  8. ↑ "Надгробия в Шушинском в крепости" (az.). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 14.04.2021. 15.04.2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.01.2022.
  9. ↑ "Садово-парковые, монументальные и мемориальные памятники" (rus). armenianvandalism.preslib.az. 11.07.2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.01.2022.
  10. ↑ Görkəmli Azərbaycanlılar (PDF). Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi PREZİDENT KİTABXANASI.
  11. ↑ "Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Mir Möhsün Nəvvaba aid materiallar yerləşdirilib". science.az. AMEA. 22 sentyabr 2015. 2021-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 yanvar 2021.
  12. ↑ Kənan Novruzov. "Восстановлено надгробие Мир Мохсуна Навваба на Джидыр-дюзю" (rus). Report İnformasiya Agentliyi. 06.01.2021. 06.01.2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.01.2022.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mir_Möhsün_Nəvvabın_qəbirüstü_abidəsi&oldid=7019531"