French
DeutschWeimar – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | Ten artykuł od 2018-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
 Rynek w Weimarze (2006) | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||
| Zarządzający | Peter Kleine↗ | ||
| Powierzchnia | 84,26 km² | ||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy | 03643 | ||
| Kod pocztowy | 99423, 99425, 99427, 99428 | ||
| Tablice rejestracyjne | WE | ||
Położenie na mapie Turyngii  | |||
Położenie na mapie Niemiec  | |||
 50°59′N 11°20′E/50,983333 11,333333 | |||
| Strona internetowa | |||
Weimar – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, jedno z europejskich centrów kulturalnych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsze wzmianki o Weimarze pochodzą z 899 r. W XIV wieku miasto znalazło się w posiadaniu Wettynów.
Na mocy postanowień traktatu lipskiego w 1485 r. Weimar znalazł się w granicach Elektoratu Saksonii ernestyńskiej linii Wettynów. W latach 1572–1809 stolica Księstwa Saksonii-Weimar, a następnie do 1918 r. stolica Księstwa Saksonii-Weimar-Eisenach. Od 1871 r. część zjednoczonych Niemiec. W 1899 r. uruchomiono przewozy tramwajowe, zlikwidowane w 1937 r. W latach 1919–1945 stolica kraju związkowego Turyngia.
Od nazwy miasta pochodzi nazwa okresu w niemieckiej historii, Republika Weimarska (1919−1933), gdyż konstytucja niemiecka została zredagowana właśnie w Weimarze – ówczesna stolica (Berlin) była w 1918 r. ogarnięta zamieszkami rewolucyjnymi i uznano, że nie jest bezpiecznym miejscem dla obrad Zgromadzenia Narodowego.
W czasie II wojny światowej w pobliżu znajdował się obóz koncentracyjny Buchenwald. Na początku 1945 r. miasto zostało w znacznym stopniu zniszczone wskutek bombardowań.
W 1945 roku miasto znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, by w 1949 r. zostać częścią NRD. W Weimarze miała siedzibę radziecka 8 Gwardyjska Armia. Od 1990 r. w granicach Republiki Federalnej Niemiec.
W roku 1991 zapoczątkował tutaj swoją działalność Trójkąt Weimarski.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Ogółem | Mężczyźni | Kobiety |
|---|---|---|---|
| 2000 | 62 425 | 29 992 | 32 433 |
| 2010 | 65 479 | 31 598 | 33 881 |
| 2020 | 65 098 | 31 439 | 33 659 |
Źródło:[1]
Kultura i nauka[edytuj | edytuj kod]
Miasto było jednym z centrów niemieckiego oświecenia, mieszkali w nim czołowi przedstawiciele epoki literackiej zwanej klasyką weimarską: Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller. W XIX wieku sławni kompozytorzy, tacy jak Franz Liszt, uczynili z Weimaru ośrodek życia muzycznego, a potem malarze i architekci, Henry van de Velde, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Lyonel Feininger i Walter Gropius, przenieśli się tam i założyli ruch artystyczny Bauhaus, najważniejszą szkołę projektowania budynków w międzywojennych Niemczech. Wskutek turbulencji politycznych Bauhaus został w 1925 roku przeniesiony do Dessau[2]. W Wiemarze istnieje Muzeum Bauhausu, które w kwietniu 2019 przeniosło się do nowego budynku[3].
UNESCO wybrało Weimar na kulturalną stolicę Europy na rok 1999.
2 września 2004 w Weimarze miał miejsce tragiczny w skutkach pożar w Bibliotece Księżnej Anny Amalii znajdującej się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO. Biblioteka zawiera liczący ok. miliona pozycji zbiór książek, w tym kolekcję dzieł klasyków (m.in. Goethego), oraz kolekcję muzyczną księżnej i biblię Lutra z 1534 r. Spaleniu uległo 40–50 tys. tomów, straty materialne oszacowano na wiele milionów dolarów, straty dla kultury Niemiec i Europy są niewymierne.
W mieście znajdują się dwie uczelnie: Bauhaus-Universität Weimar oraz uczelnia muzyczna Hochschule für Musik Franz Liszt Weimar. Znajduje się tutaj również archiwum Goethego i Schillera (Goethe- und Schiller-Archiv).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, elektrotechniczny, metalowy, precyzyjny, poligraficzny, zabawkarski oraz meblarski[4].
Transport[edytuj | edytuj kod]
W Weimarze znajduje się dworzec kolejowy o randze ICE, dzięki czemu miasto ma bezpośrednie połączenia kolejowe pociągami dużych prędkości z innymi miastami.
Polacy w Weimarze[edytuj | edytuj kod]
W Weimarze studiowali m.in. lekarz i astronom Nataniel Mateusz Wolf, agronom Włodzimierz Adolf Wolniewicz i reżyser teatralny Tadeusz Pawlikowski. Nauki u wybitnego węgierskiego kompozytora epoki romantyzmu Ferenca Liszta pobierali tu polscy pianiści Józef Wieniawski[5], Karol Tausig i Moriz Rosenthal.
W 1774 roku w Weimarze urodził się polski filolog klasyczny Friedrich Christian Ludwig Tripplin.
W 1820 r. w Weimarze ogłoszono drukiem niemiecki przekład raportu Józefa Bema z 1819 roku o jego doświadczeniach z rakietami bojowymi[6].
W 1829 r. w Weimarze doszło do spotkania poetów Adama Mickiewicza i Johanna Wolfganga von Goethego[7]. Współcześnie w Parku nad rzeką Ilm stoi pomnik Adama Mickiewicza.
W czasie II wojny światowej w Weimarze byli więzieni m.in. Maksymilian Słuszkiewicz i Michał Kozal.
Osoby związane z miastem[edytuj | edytuj kod]
Współpraca[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości partnerskie[8]
Francja: Blois
Hesja: Fulda
Finlandia: Hämeenlinna
Włochy: Siena- Nadrenia-Palatynat: Trewir
Polska: Zamość, Kamienica
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół katolicki pw. Najświętszego Serca Jezusa -
Ratusz -
Zamek Zielony -
Pałac książąt Saksonii-Weimar i Saksonii-Weimar-Eisenach -
Archiwum Nietzschego -
Muzeum Miejskie -
Nowe Muzeum -
Teatr Narodowy -
Dworzec kolejowy -
Park nad rzeką Ilm
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bevölkerung, darunter Ausländer, nach Geschlecht und Kreisen in Thüringen. statistik.thueringen.de. [dostęp 2024-01-27]. (niem.).
- ↑ Bauhaus, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
- ↑ Bauhaus Museum Weimar – Klassik Stiftung Weimar [online], www.klassik-stiftung.de [dostęp 2020-01-05] (ang.).
- ↑ Weimar, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-28].
- ↑ Józef Wieniawski [online], www.wieniawski.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 139, 154. ISBN 83-206-0509-1.
- ↑ Jerzy Krasuski, Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 152, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813.
- ↑ Współpraca.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wspólnie z Wielką Brytanią
- ↑ Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami
- ↑ Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią
- ↑ Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami
- ↑ Wspólnie z Holandią, Danią
- ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami
- ↑ Wspólnie z Polską
|
