French
DeutschSalamanka – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Wspólnota autonomiczna | |||||
| Prowincja | |||||
| Alkad | Julián Lanzarote (Partido Popular) | ||||
| Powierzchnia | 39,34 km² | ||||
| Wysokość | 802 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy | 923 | ||||
| Kod pocztowy | 37001-370nn | ||||
| Tablice rejestracyjne | SA | ||||
Położenie na mapie Kastylii i Leónu  | |||||
Położenie na mapie Hiszpanii  | |||||
 40°58′14″N 5°39′51″W/40,970556 -5,664167 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ | kulturowy |
| Spełniane kryterium | I, II, IV |
| Numer ref. | |
| Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | 1988 |
Salamanka (hiszp. Salamanca) – miasto w zachodniej Hiszpanii, nad rzeką Tormes, liczy około 142 tys. mieszkańców (2022)[1]. Stolica prowincji Salamanka w regionie Kastylia i León. Ośrodek handlowy, przemysłowy oraz naukowy i turystyczny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
- Osada założona przez Iberów, w roku 217 p.n.e. zdobyta przez Hannibala, później pod rządami Rzymian i Wizygotów.
- W VIII w. zajęta przez Maurów, wielokrotnie w rękach muzułmanów lub chrześcijan.
- W XI w. otoczona murami obronnymi przez księcia Raymonda Burgundzkiego.
- W 1218 król Alfons IX założył uniwersytet w Salamance, który cieszył się sławą rywalizując do XVII wieku z uczelniami w Bolonii, Oxfordzie i Paryżu. Został zreorganizowany w 1254 r.
- Salamanka bardzo dużo zawdzięcza Królom Katolickim – Ferdynandowi II i Izabeli Katolickiej, którzy ufundowali katedrę, wiele kościołów, klasztorów i pałaców.
- 12 lipca 1812 połączone wojska brytyjskie, hiszpańskie i portugalskie pokonały tu (bitwa pod Salamanką) wojska Napoleona. Po przegranej Francuzów i odejściu wojsk sprzymierzonych miasto zostało złupione.
- W czasie wojny domowej generał Franco miał tutaj kwaterę główną.
- Obecnie Salamanka jest kwitnącym miastem, a uniwersytet walczy o prymat z uczelniami w Madrycie i Barcelonie.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Plaza Mayor – plac główny wybudowany w XVIII wieku, zaliczany do najpiękniejszych w Hiszpanii. Stoją przy nim trzykondygnacyjne kamienice oraz dwa ratusze. Większy z ratuszy ozdobiony jest zegarem i dzwonnicą a fasada medalionami z wizerunkami bohaterów Hiszpanii.
- Uniwersytet – fasada główna uważana za jedną z najpiękniejszych w Hiszpanii. Fasada z medalionem Królów Katolickich, wizerunkiem papieża, posągami Herkulesa i Wenus oraz dużą liczbą tarcz heraldycznych i kunsztownych płaskorzeźb.
- Patia z krużgankami o pięknych łukach.
- Schody prowadzące do Biblioteki, słynącej ze zbiorów na całym świecie.
- Stara Katedra (Catedral Vieja) – romański kościół z XII wieku, ze szczególnie piękną kopułą Torre del Gallo, wspaniałym ołtarzem, krużgankami i gotyckimi grobowcami w niszach z dobrze zachowanymi freskami.
- Nowa Katedra (Catedral Nueva) – ostatni gotycki kościół w Hiszpanii, którego budowę rozpoczął około 1500 roku Hontanon (twórca katedry w Segowii), a którego budowę zakończono w 1733. Godny podziwu jest przede wszystkim portal główny, we wnętrzu krypty, kaplice i stalle. Z zewnątrz fasady w stylu plateresco z płaskorzeźbami, wieża o wys.110 m, której kopuła wykazuje wpływy „churrigueryzmu”. Z prawej nawy bocznej przechodzi się do Starej Katedry, której fragment został oderwany podczas budowy nowej katedry.
- Klasztor dominikanów (San Esteban) – zbudowany w latach 1524–1610. Piękna fasada szczytowa w stylu plateresco uformowana w kształt trzyskrzydłowego ołtarza. We wnętrzu kościoła klasztornego barokowy ołtarz z 1693 – dzieło J. Churriguery. W klasztorze grobowiec księcia Alby, hiszpańskiego namiestnika Niderlandów.
- Dom Muszli (Casa de las Conchas) – rezydencja z XV–XVI wieku zdobiona wyrytymi w kamieniu muszlami symbolizującymi pielgrzymkę do Santiago, którą odbył właściciel domu.
- Puente Romano – most nad rzeką Tormes, piętnaście łukowych przęseł pochodzi z czasów rzymskich.
-
San Esteban, klasztor Dominikanów -
Panorama Salamanki -
Catedral Nueva de Salamanca
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W mieście rozwinął się przemysł młynarski, mięsny, skórzany, włókienniczy oraz chemiczny[2].
Transport[edytuj | edytuj kod]
W mieście znajduje się stacja kolejowa Salamanca. na dalekich przedmieściach funkcjonuje port lotniczy Salamanka-Matacán.
Klimat[edytuj | edytuj kod]
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 8,6 | 11,2 | 14,9 | 16,5 | 20,6 | 26,6 | 30,0 | 29,5 | 25,1 | 18,9 | 12,8 | 9,4 | 18,7 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 4,0 | 5,5 | 8,3 | 10,1 | 14,0 | 18,8 | 21,5 | 21,1 | 17,6 | 12,6 | 7,6 | 4,9 | 12,2 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | -0,7 | -0,2 | 1,7 | 3,8 | 7,3 | 11,0 | 12,9 | 12,6 | 10,0 | 6,4 | 2,4 | 0,4 | 5,6 |
| Opady [mm] | 30 | 25 | 21 | 38 | 47 | 29 | 11 | 12 | 32 | 46 | 40 | 42 | 372 |
| Średnia liczba dni z opadami | 5,8 | 5,4 | 4,7 | 7,4 | 7,9 | 3,8 | 1,8 | 1,9 | 4,2 | 7,1 | 6,9 | 6,9 | 63,8 |
| Wilgotność [%] | 82 | 73 | 63 | 62 | 59 | 52 | 47 | 51 | 59 | 71 | 79 | 83 | 65 |
| Średnie usłonecznienie [h] | 118 | 154 | 211 | 224 | 265 | 317 | 358 | 330 | 251 | 183 | 130 | 104 | 2667 |
| Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 790 m n.p.m., dalekie przedmieścia, 1981-2010) | |||||||||||||
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Instituto Nacional de Estadística. (Spanish Statistical Institute) [online], www.ine.es [dostęp 2023-08-11].
- ↑ Salamanka, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-31].
- ↑ Valores climatológicos normales. Salamanca Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona internetowa miasta (hiszp.)
|
Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Hiszpanii
Gminy prowincji Salamanka
Kontrola autorytatywna (gmina w Hiszpanii):