Płowdiw – Wikipedia, wolna encyklopedia

Płowdiw
Плoвдив
	; Panorama miasta
Herb	Flaga
Państwo	Bułgaria
Obwód	Płowdiw
Gmina	Płowdiw
Kmet	Zdrawko Dimitrow
Powierzchnia	101,98 km²
Wysokość	164 m n.p.m.
Populacja (2023); • liczba ludności; • gęstość	; 368 809; 3766 os./km²
Nr kierunkowy	032
Kod pocztowy	4000
Tablice rejestracyjne	PB
	Położenie na mapie obwodu Płowdiw Płowdiw
	Położenie na mapie Bułgarii Płowdiw
	42°08′31,51″N 24°44′29,23″E/42,142086 24,741453
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Płowdiw (bułg. Плoвдив) – miasto w środkowej Bułgarii, ośrodek administracyjny obwodu Płowdiw i gminy Płowdiw, w zachodniej części Niziny Górnotrackiej, nad rzeką Maricą. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 września 2023 roku miejscowość liczyła 368 809 mieszkańców^[1].

Drugie po Sofii pod względem liczby mieszkańców miasto Bułgarii i jedno z najstarszych w kraju. Ważny ośrodek gospodarczy i naukowo-kulturowy kraju (5 szkół wyższych). Port lotniczy, węzeł kolejowy i drogowy.

W mieście od 1882 r. odbywają się Targi Płowdiwskie. Tutaj też założono pierwszą bułgarską szkołę.

Rozwinięty przemysł spożywczy (głównie tytoniowy – około 50% produkcji krajowej, młynarski, cukrowniczy, winiarski, owocowo-warzywny), samochodowy, maszynowy, metalowy, włókienniczy (bawełniany i jedwabniczy), chemiczny, odzieżowy, skórzano-obuwniczy, drzewny oraz hutnictwo metali nieżelaznych (ołów, cynk).

W mieście znajduje się stacja kolejowa Płowdiw.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Płowdiw położony jest wśród siedmiu wzgórz zwanych z turecka tepe, nad rzeką Maricą, na skraju Rodopów i Niziny Górnotrackiej. Sto lat temu jedno ze wzgórz – Markowo Tepe zostało zniwelowane przy rozbudowie miasta. Trzy wzgórza dobrze widoczne dla zwiedzających to Bunardżik Tepe, Dżendem Tepe oraz Sachet Tepe. W obrębie dawnego rzymskiego Trimontium znajdują się trzy pozostałe wzgórza: Dżambaz Tepe (największe i najwyższe), Taksim Tepe oraz Nebet tepe (tur. Wzgórze straży).

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla miasta Płowdiw
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	5	8	13	18	24	28	31	30	26	19	12	7	18,4
Średnie temperatury w nocy [°C]	-3	-1	2	6	11	15	17	17	13	8	3	-1	7,2
Opady [mm]	27	34	37	41	77	57	39	43	35	37	36	39	502
Źródło: NajlepszaPogoda.com^[2] 17.08.2016

Historia[edytuj | edytuj kod]

Z odkryć archeologicznych przeprowadzonych na terenie miasta i w jego pobliżu wynika, że było ono zamieszkane na długo przed I tysiącleciem p.n.e. Do IV stulecia p.n.e. znajdował się tu warowny gród Traków o nazwie Eumolpias. W roku 342 p.n.e. został on podbity przez Filipa II Macedońskiego. Wtedy miasto zostało nazwane Filipopolis (Philippopolis). W 46 r. miasto przejęli Rzymianie i nazwali je Trimontium – miasto na trzech wzgórzach. Uczynili je głównym miastem Tracji. Biegł tutaj ważny szlak bałkański – Via Diagonalis. Rzymianie wzbogacili miasto o stadion, teatr, liczne łaźnie i wiele innych budowli.

Po upadku Rzymu, we wczesnym średniowieczu tereny te zasiedliły plemiona słowiańskie, a w IX wieku Płowdiw wszedł w skład pierwszego państwa bułgarskiego. Przez następnych kilka stuleci miasto było graniczną twierdzą bizantyjską. Wskutek tego czterokrotnie plądrowali je krzyżowcy. W 1363 roku wpadło w ręce Turków, którzy nadali mu nazwę Filibe.

W roku 1878 po zakończeniu wojny rosyjsko-tureckiej miejscowość otrzymała obecną nazwę Płowdiw, a po kongresie berlińskim do 1885 roku była stolicą prowincji tureckiej – autonomicznego regionu Rumelia Wschodnia. 6 września 1885 zajęły ją wojska bułgarskie, a pół roku później (24 marca 1886) całkowite zwierzchnictwo nad prowincją i miastem Turcja przekazała Bułgarii.

W 1882 roku zorganizowano tam po raz pierwsze Targi Płowdiwskie, które przyczyniły się do rozwoju gospodarczego miasta. Odtąd stało się ono głównym ośrodkiem handlowym Bułgarii.

Podczas II wojny światowej Płowdiw przez krótki czas okupowany był przez Niemców, ale w roku 1944 wyparła ich Armia Czerwona.

W 2019 r. miasto było Europejską Stolicą Kultury^[3]^[4].

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

W mieście widać wciąż ślady zamierzchłej przeszłości miasta – między innymi pozostałości murów rzymskich, starożytne ruiny, a także wciąż czynny teatr rzymski. Poza tym można zobaczyć:

Cerkiew Świętych Konstantyna i Heleny
Cerkiew św. Mariny
Cerkiew św. Dymitra
Cerkiew św. Niedzieli
synagogę
Minaret (1456) i Meczet Dżumaja (XV–XVI wiek)
Dom Bałabanowa
Galeria sztuki Starego Miasta
Galeria Złatju Bojadżijewa
Pieszy trakt Knjaz Aleksander Batenberg
park miejski
liczne place

Muzea i galerie[edytuj | edytuj kod]

Muzeum Archeologiczne – skarb Traków z Panagiuriszte
Państwowa Galeria Malarstwa
Muzeum Etnograficzne – eksponaty związane z historią bułgarskiego rzemiosła

Sport[edytuj | edytuj kod]

W 1990 miasto gościło mistrzostwa świata juniorów w lekkoatletyce. W 1998 odbyły się mistrzostwa Europy w szermierce. Od 9 do 12 grudnia 2008 odbyły się tutaj mistrzostwa Europy kadetek i juniorek w boksie kobiecym. Po 11 latach, w 2009 znów mistrzostwa Europy w szermierce. W roku 2018 w Płowdiwie odbyły się mistrzostwa świata w wioślarstwie^[5], i Mistrzostwa Świata Juniorów w kajakarstwie klasycznym. W 2021 roku miasto było współgospodarzem mistrzostw Europy w piłce siatkowej kobiet. Działają tu dwa kluby piłkarskie: Botew (najstarszy bułgarski klub) oraz Łokomotiw.