Peter Sarsgaard – Wikipedia, wolna encyklopedia

Peter Sarsgaard
	; Peter Sarsgaard w Saint Louis (2007)
Imię i nazwisko	John Peter Sarsgaard
Data i miejsce urodzenia	7 marca 1971 ; Belleville, Illinois
Zawód	aktor
Współmałżonek	Maggie Gyllenhaal (od 2009)
Lata aktywności	od 1995
	Multimedia w Wikimedia Commons

Peter Sarsgaard, właściwie John Peter Sarsgaard^[1] (ur. 7 marca 1971 w Belleville^[2]) – amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, nominowany do nagrody Złotego Globu za rolę Charlesa „Chucka” Lane’a w dramacie Pierwsza strona (Shattered Glass, 2003).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Belleville w stanie Illinois jako syn Judy Lea (z domu Reinhardt) i Johna Dale’a Sarsgarda^[3]. Jego ojciec był inżynierem lotnictwa United States Air Force, a później pracował dla Monsanto i IBM^[4]. Jego nazwisko pochodzi z Danii, gdzie urodzili się jego dwaj pradziadkowie ze strony ojca^[5]^[3]. Wychowywany był w wierze rzymskokatolickiej, a następnie służył jako ministrant. Ze względu na charakter pracy ojca, jego rodzina przenosiła się więcej niż 12 razy.

W wieku siedmiu lat Sarsgaard początkowo chciał zostać piłkarzem i zajął się baletem, aby poprawić swoją koordynację ruchową^[6]. Po kilku kontuzjach podczas gry w piłkę nożną, porzucił sport i zainteresował się pisaniem i teatrem^[6]. Uczęszczał do prywatne szkoły jezuickiej dla chłopców Fairfield College Preparatory School w Fairfield w Connecticut, gdzie zainteresował się filmami. Następnie przez dwa lata uczył się w Bard College w Nowym Jorku, zanim w 1991 roku przeniósł się na Washington University in St. Louis, gdzie był współzałożycielem trupy impro „Mama Pot Roast”. Zaczął także występować w sztukach nowojorskiego Actors Studio, a jego pierwszą rolą był Laurenty – sługa Tartuffe'a w komedii Świętoszek Moliera. W 1993 roku ukończył studia na wydziale historii i przeniósł się do Nowego Jorku.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W 1995 zadebiutował na scenie Off-Broadwayu w sztuce Laura Dennis autorstwa Hortona Foote. W następnym roku zagrał w Królestwie Ziemi (Kingdom of Earth) z Cynthią Nixon w reżyserii Jana Camerona Mitchella^[7]. Jego występ w sztuce otrzymał pochlebne recenzje wśród krytyków^[8]. W dramacie kryminalnym Tima Robbinsa Przed egzekucją (Dead Man Walking, 1995) zadebiutował w roli zamordowanego nastolatka, zabitego przez postać graną przez Seana Penna.

Pojawił się gościnnie w jednym z odcinków serialu NBC Prawo i porządek (Law & Order, 1995), potem w policyjnym Fox Oblicza Nowego Jorku (New York Undercover, 1997), a także w kilku niezależnych produkcjach: Następny dzień w raju (Another Day in Paradise, 1997) z Jamesem Woodsem, Melanie Griffith i Natashą Gregson Wagner oraz Desert Blue (1998). W ekranizacji powieści Alexandre Dumasa Człowiek w żelaznej masce (The Man in the Iron Mask, 1998) zagrał Raoula, feralnego syna Atosa (John Malkovich), zabitego w wyniku podstępu króla Ludwika XIV (Leonardo DiCaprio). W melodramacie Nie czas na łzy (Boys Don’t Cry, 1999) został obsadzony w roli notorycznego zabójcy Johna Lottera. W październiku 2002 roku powrócił do teatru w produkcji nowojorskiej Burn This, gdzie zastąpił Edwarda Nortona. Za rolę Charlesa „Chucka” Lane’a w dramacie Pierwsza strona (Shattered Glass, 2003) został uhonorowany nagrodami, w tym Independent Spirit Awards i na Las Palmas de Gran Canaria International Film Festival. Kilkakrotnie otrzymał także nagrodę Satelity; jako Mark w filmie Powrót do Garden State (Garden State, 2004), Clyde Martin w Kinsey (2004) i jako kapral Alan Troy w dramacie wojennym Jarhead: Żołnierz piechoty morskiej (Jarhead, 2005).

W 2008 wystąpił na Broadwayu jako Trigorin w przedstawieniu Mewa^[9] z Kristin Scott Thomas.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Spotykał się z modelką Shalom Harlow (2001). 2 maja 2009 roku ożenił się z aktorką Maggie Gyllenhaal^[10], z którą ma dwie córki: Ramonę (ur. 4 października 2006) i Glorię Ray (ur. 19 kwietnia 2012).

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

filmy fabularne
Rok	Tytuł	Rola	Reżyser
1995	Przed egzekucją (Dead Man Walking)	Walter Delacroix	Tim Robbins
1997	Historie z metra: Podziemne opowieści (Subway Stories: Tales from the Underground, TV)	chłopak	Lucas Platt
1998	Minor Details	Scott	Kief Davidson
	Wariatkowo (Freak City, TV)	Cal Jackson	Lynne Littman
	Człowiek w żelaznej masce (The Man in the Iron Mask)	Raoul	Randall Wallace
	Desert Blue	Billy Baxter	Morgan J. Freeman
	Następny dzień w raju (Another Day in Paradise)	Ty	Larry Clark
1999	Nie czas na łzy (Boys Don’t Cry)	John Lotter	Kimberly Peirce
2000	Cela (The Cell)	narzeczony Julii Hickson	Tarsem Singh
2000	Housebound	Tom	Mari Kornhauser
2001	Bacon Wagon (film krótkometrażowy)	kowboj Zombie Victim	Lonny Zion
2001	Centrum świata (The Center of the World)	Richard Longman	Wayne Wang
2002	Imperium (Empire)	Jack	Franc Reyes
	Jezioro Salton (The Salton Sea) jako Jimmy the Fin	Jimmy the Finn	D.J. Caruso
	K-19 (K-19: The Widowmaker)	porucznik Vadim Radchenko	Kathryn Bigelow
	Bezwarunkowa miłość (Unconditional Love)	Window Washer	P.J. Hogan
2003	Death of a Dynasty	Brendon III	Damon Dash
2003	Pierwsza strona (Shattered Glass)	Charles 'Chuck' Lane	Billy Ray
2004	Powrót do Garden State (Garden State)	Mark	Zach Braff
2004	Kinsey	Clyde Martin	Bill Condon
2005	Umierający Galijczyk (The Dying Gaul)	Robert Sandrich	Craig Lucas
	Klucz do koszmaru (The Skeleton Key)	Luke Marshall	Iain Softley
	Plan lotu (Flightplan)	Gene Carson	Robert Schwentke
	Jarhead: Żołnierz piechoty morskiej (Jarhead)	kapral Alan Troy	Sam Mendes
	Statler and Waldorf: From the Balcony	w roli samego siebie (Cameo)
2007	Rok psa (Year of the Dog)	Newt	Mike White
2007	Transfer (Rendition)	Alan Smith	Gavin Hood
2008	Elegia (Elegy)	Kenneth Kepesh	Isabel Coixet
2008	The Mysteries of Pittsburgh	Cleveland Arning	Rawson Marshall Thurber
2009	Była sobie dziewczyna (An Education)	David Goldman	Lone Scherfig
	Pościg we mgle (In the Electric Mist)	Elrod Sykes	Bertrand Tavernier
	Sierota (Orphan)	John Coleman	Jaume Collet-Serra
2010	Wybuchowa para (Knight and Day)	Fitzgerald	James Mangold
2011	Green Lantern	dr Hector Hammond	Martin Campbell
2012	Robot i Frank (Robot & Frank)	Robot (głos)	Jake Schreier
2013	Królowa XXX (Lovelace)	Chuck Traynor	Rob Epstein i Jeffrey Friedman
	Blue Jasmine	Dwight Westlake	Woody Allen
	Night Moves	Harmon	Kelly Reichardt
	Very Good Girls	Fitzsimmons	Naomi Foner Gyllenhaal
2014	Pionek (Pawn Sacrifice)	William Lombardy	Edward Zwick
2015	Experimenter	Stanley Milgram	Michael Almereyda
2015	Black Mass	Brian Halloran	Scott Cooper
2016	Jackie	Robert F. Kennedy	Pablo Larraín
2016	Siedmiu wspaniałych (The Magnificent Seven)	Bartholomew Bogue	Antoine Fuqua

Seriale TV[edytuj | edytuj kod]

Rok	Tytuł	Rola	Uwagi
1995	Prawo i porządek (Law & Order)	Josh Strand	odc.: „Paranoia"
1997	Oblicza Nowego Jorku (New York Undercover)	Donald Jones	odc.: „School's Out"
2006	Saturday Night Live	gospodarz	odc.: „Peter Sarsgaard/The Strokes”
2010	Saturday Night Live	Boogerman	odc.: „Amy Poehler/Katy Perry”
2013	Dochodzenie (The Killing)	Ray Seward	10 odcinków
2015	Incydent (The Slap)	Hector Apostolou	8 odcinków
2021	Lekomania	Rick Mountcastle^[11]	8 odcinków

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter Sarsgaard. Listal. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Peter Sarsgaard. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ ^a ^b Judy-Sarsgard - User Trees. Genealogy.com. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Gregory Kirschling (2003-11-07): Almost Famous. Entertainment Weekly. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Peter Sarsgaard – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ ^a ^b Lynn Hirschberg (2005-11-13): The Empathist. The New York Times. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Peter Sarsgaard. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ THEATER REVIEW;Redeeming A Williams Washout. „The New York Times”. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Peter Sarsgaard. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).
↑ Maggie Gyllenhaal w bazie Notable Names Database (ang.)
↑ Denise Petski: Peter Sarsgaard Joins Michael Keaton In ‘Dopesick’ Hulu Limited Series From Danny Strong & Warren Littlefield. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-20)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Peter Sarsgaard w bazie IMDb (ang.)
Peter Sarsgaard w bazie Filmweb
Peter Sarsgaard w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Peter Sarsgaard. Listal. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[2] Peter Sarsgaard. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[Genealogy.com-3] Judy-Sarsgard - User Trees. Genealogy.com. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[4] Gregory Kirschling (2003-11-07): Almost Famous. Entertainment Weekly. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[5] Peter Sarsgaard – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[The_Empathist-6] Lynn Hirschberg (2005-11-13): The Empathist. The New York Times. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[7] Peter Sarsgaard. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[8] THEATER REVIEW;Redeeming A Williams Washout. „The New York Times”. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[9] Peter Sarsgaard. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-01-27]. (ang.).

[10] Maggie Gyllenhaal w bazie Notable Names Database (ang.)

[11] Denise Petski: Peter Sarsgaard Joins Michael Keaton In ‘Dopesick’ Hulu Limited Series From Danny Strong & Warren Littlefield. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-20)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

1932-1959	Fredric March (1932) Wallace Beery (1934) Pierre Blanchar (1935) Paul Muni (1936) Emil Jannings (1937) Leslie Howard (1938) Ermete Zacconi (1941) Fosco Giachetti (1942) Pierre Fresnay (1947) Ernst Deutsch (1948) Joseph Cotten (1949) Sam Jaffe (1950) Jean Gabin (1951) Fredric March (1952) Henri Vilbert (1953) Jean Gabin (1954) Kenneth More / Curd Jürgens (1955) Bourvil (1956) Anthony Franciosa (1957) Alec Guinness (1958) James Stewart (1959)
1960-1989	John Mills (1960) Toshirō Mifune (1961) Burt Lancaster (1962) Albert Finney (1963) Tom Courtenay (1964) Toshirō Mifune (1965) Jacques Perrin (1966) Ljubiša Samardžić (1967) John Marley (1968) Mitchell Lichtenstein, Guy Boyd, Michael Wright, David Alan Grier, Matthew Modine i George Dzundza (1983) Naseeruddin Shah (1984) Gérard Depardieu (1985) Carlo Delle Piane (1986) Hugh Grant i James Wilby (1987) Don Ameche i Joe Mantegna (1988) Marcello Mastroianni i Massimo Troisi (1989)
1990-2009	Oleg Borisow (1990) River Phoenix (1991) Jack Lemmon (1992) Fabrizio Bentivoglio (1993) Xia Yu (1994) Götz George (1995) Liam Neeson (1996) Wesley Snipes (1997) Sean Penn (1998) Jim Broadbent (1999) Javier Bardem (2000) Luigi Lo Cascio (2001) Stefano Accorsi (2002) Sean Penn (2003) Javier Bardem (2004) David Strathairn (2005) Ben Affleck (2006) Brad Pitt (2007) Silvio Orlando (2008) Colin Firth (2009)
2010-	Vincent Gallo (2010) Michael Fassbender (2011) Philip Seymour Hoffman i Joaquin Phoenix (2012) Themis Panou (2013) Adam Driver (2014) Fabrice Luchini (2015) Oscar Martínez (2016) Kamel El Basha (2017) Willem Dafoe (2018) Luca Marinelli (2019) Pierfrancesco Favino (2020) John Arcilla (2021) Colin Farrell (2022) Peter Sarsgaard (2023)