David Strathairn – Wikipedia, wolna encyklopedia

David Strathairn
	; David Strathairn (2011)
Imię i nazwisko	David Russell Strathairn
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1949 ; San Francisco
Zawód	aktor, producent
Współmałżonek	Logan Goodman; (od 1980)
Lata aktywności	od 1979
	Odznaczenia
	Cytaty w Wikicytatach

David Russell Strathairn (ur. 26 stycznia 1949 w San Francisco) – amerykański aktor, nominowany do Oscara i Złotego Globu za rolę w filmie Good Night and Good Luck.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w San Francisco w Kalifornii w rodzinie o korzeniach szkockich i hawajskich^[1] jako drugie z trojga dzieci lekarza Thomasa Scotta Strathairna Jr. i pielęgniarki Mary Frances (z domu Frazier)^[2]. Uczęszczał do Redwood High School w Larkspur, a w 1970 roku ukończył Williams College^[3] w Williamstown w Massachusetts. Uczył się też w szkole klaunów Ringling Bros. and Barnum & Bailey Clown College^[4] w Venice na Florydzie. Krótko pracował jako klaun w objazdowym cyrku.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Debiutował jako Ron Desjardins w dramacie Johna Saylesa Return of the Secaucus 7 (1980). Potem znalazł się w obsadzie komedii romantycznej Chory z miłości (Lovesick, 1983) u boku Dudleya Moore’a, Elizabeth McGovern, Rona Silvera, Aleca Guinnessa i Christine Baranski, dramatu biograficznego Mike’a Nicholsa Silkwood (1983) z Meryl Streep, Kurtem Russellem i Cher, dramatu sci-fi Freda Schepisi Człowiek z lodowca (Iceman, 1984) z Timothy Huttonem i Johnem Lone. Wkrótce trafił też na szklany ekran jako dr Robert Hand w operze mydlanej NBC Search for Tomorrow (1984), a także gościnnie w serialach: NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1985) jako Marty Lang, CBS McCall (The Equalizer, 1988) jako Phillip Borchek i CBS Cwaniak (Wiseguy, 1989) jako Matthew Stemkowsky z Kenem Wahlem czy HBO Rodzina Soprano (The Sopranos, 2004) jako Robert Wegler.

Grał też w teatrze w ponad 30 spektaklach, w tym w latach 1988-89 w sztuce Harolda Pintera Urodziny Stanleya.

Można go było dostrzec w wielu niezależnych produkcjach. Za rolę asteroida w dramacie Johna Saylesa Miasto nadziei (City of Hope, 1991) u boku Vincenta Spano otrzymał Independent Spirit Awards w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy. Jako Rennie w dramacie Johna Saylesa Wygrać z losem (Passion Fish, 1992) z Mary McDonnell i Alfre Woodard był nominowany do Independent Spirit Award. W dreszczowcu Sydneya Pollacka Firma (The Firm, 1993) zagrał Raya McDeere, brata głównego bohatera (Tom Cruise). Za postać Pierce’a Morehouse Patchetta w filmie kryminalnym Curtisa Hansona Tajemnice Los Angeles (L.A. Confidential, 1997) był nominowany wraz z obsadą filmu do nagrody Screen Actors Guild. Kreacja pioniera – dziennikarza telewizyjnego Edwarda R. Murrowa w dramacie George’a Clooneya Good Night and Good Luck (2005) przyniosła mu nominację do Złotego Globu i Oscara w kategorii dla najlepszego aktora.

Zagrał Jana Karskiego w spektaklu Remember This (pierwsza wersja 2019, wyprodukowana na Georgetown University) opowiadającym o działalności Polaka, który pierwszy poinformował Zachód o Holocauście oraz ogólnej sytuacji Polski pod okupacją hitlerowskich Niemiec^[5].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1980 poślubił pielęgniarkę Logan Goodman, z którą ma dwóch synów: Taya (ur. 31 października 1980)^[6] i Ebberly’ego (ur. 1987). Zamieszkali na terenie Nowego Jorku. W 2023 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej^[7].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok	Film	Postać
1980	Return of the Secaucus 7	Ron Desjardins
1983	Chory z miłości (Lovesick)	Marvin Zuckerman
1983	Silkwood	Wesley
1984	Człowiek z lodowca	Dr Singe
1984	Brat z innej planety	Mężczyzna w czerni
1985	Miłośnicy natury	Weejun
1985	Policjanci z Miami	Marty Lang
1986	W swoim kręgu	Tony Pine
1987	Broken Vows	Stuart Chase
1987	Matewan	Police Chief Sid Hatfield
1988	Anglik w Nowym Jorku	Charlie
	Zadzwoń do mnie	Sam
	Ośmiu z zespołu	Eddie Cicotte
	Dominick i Eugene	Martin
1989	Dzień pierwszy (Day One, TV)	J. Robert Oppenheimer
1989	Wielka draka	The Stranger
1990	Fala przemocy (Heat Wave, TV)	Bill Thomas
	Memphis Belle	Col. Craig Harriman
	Judgment (TV)	ks. Frank Aubert
1991	Syn Gwiazdy Porannej (Son of the Morning Star, TV)	Frederick Benteen
	Without Warning: The James Brady Story	Doctor Art Kobrine
	Miasto nadziei	Asteroida
1992	Big Girls Don’t Cry... They Get Even	Keith
	Ich własna liga	Ira Lowenstein
	Bob Roberts	Mack Laflin
	O Pioneers! (TV)	Carl Linstrum
	Sneakers	Erwin 'Whistler' Emory
	Passion Fish	Rennie
1993	Zagubieni w Yonkers	Johnny
	Firma	Ray McDeere
	Niebezpieczna kobieta	Getso
1994	Dzika rzeka	Tom Hartman
1995	Dwie matki	Charles Lewin
	Dolores	Joe St. George
	Wakacje w domu	Russell Terziak
1996	Z potrzeby serca (Beyond the Call, TV)	Russell Cates
1996	Matka noc	porucznik Bernard B. O’Hare
1997	Pieśń Hiawathy	Marcel
	Przed zmierzchem (In the Gloaming, TV)	Martin
	Tajemnice Los Angeles	Pierce Morehouse Patchett
	Złe maniery	Wes
1998	The Climb	Earl Himes
	Dowód z krwi	Jackson Kinley
	With Friends Like These...	Armand Minetti
	Simon Birch	Wielebny Russell
	Żyrafa	Charles Kaminski
1999	Sen nocy letniej	Tezeusz
	W zawieszeniu	„Jumpin Joe” Gastineau
	Mapa świata	Howard Goodwin
2000	Znajda	Truman Lester
	Pieśń wolności	Peter Crowley
	Kwiaty Harrisona	Harrison Lloyd
	Cudotwórczyni	Kapitan Keller
2001	Domowe piekło	Dr Charlie
2002	Speakeasy	Bruce Hickman
	Niebieski samochód	Pan Auster
	Jesteśmy snem	Mannie
	As wywiadu - historia Roberta Hanssena	Jack Hoschouer
2004	Paradise	Wielebny Bobby Paradise
2004	Amnezja	Dr Melvin Frank
2005	Słynna Bettie Page	Estes Kefauver
	Zagubiony w Ameryce	Henry
	Good Night and Good Luck	Edward R. Murrow
2006	Łopata	Paul Mullin
	Upadłe niebo	Sędzia James Horton
	Męski sport	Prezes Donald Dedmon
2007	The Sensation of Sight	Finn
	Glany	Danny Dunckelman
	Słaby punkt	Prokurator Joe Lobruto
	Racing Daylight	Henry Becker/Harry Stokes
	Ultimatum Bourne’a	Noah Vosen
	Jagodowa miłość	Arnie Copeland
	Matters of Life and Death	Pan Jennings
2008	Kroniki Spiderwick	Arthur Spiderwick
2008	Detektyw Monk (odcinek Pan Monk i geniusz)	Patrick Kloster
2009	Nieproszeni goście	Steven
	Bez duszy	Dr Flintstein
	Odysseus in America	Narrator
2010	Temple Grandin (TV)	Profesor Carlock
	Skowyt	Ralph McIntosh
	Dr House (odcinek Lockdown)	Nash
	Burza	Alonzo, król Neapolu
	The Whistleblower	Peter Ward

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Rok	Nagroda	Kategoria	Film
1992	Independent Spirit Awards	Najlepsza drugoplanowa rola męska	Miasto nadziei (1991)
2005	Puchar Volpiego	Najlepszy aktor	Good Night and Good Luck (2005)
2010	Nagroda Satelita	Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym	Temple Grandin (2010)
2010	Nagroda Emmy	Najlepszy aktor drugoplanowy w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Temple Grandin (2010)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ David Strathairn – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).
↑ David Strathairn Biography (1949-). Filmreference.com. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).
↑ David Strathairn. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).
↑ David Strathairn – Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).
↑ „Remember This” o Janie Karskim. Ludobójstwo zaczyna się od małych nienawiści, „Rzeczpospolita”, 2022, ISSN 0208-9130 .
↑ Tay Strathairn w bazie IMDb (ang.)
↑ M.P. z 2023 r. poz. 1431

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

David Strathairn w bazie IMDb (ang.)
David Strathairn w bazie Filmweb
David Strathairn w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] David Strathairn – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).

[2] David Strathairn Biography (1949-). Filmreference.com. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).

[3] David Strathairn. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).

[4] David Strathairn – Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2017-08-06]. (ang.).

[5] „Remember This” o Janie Karskim. Ludobójstwo zaczyna się od małych nienawiści, „Rzeczpospolita”, 2022, ISSN 0208-9130 .

[6] Tay Strathairn w bazie IMDb (ang.)

[7] M.P. z 2023 r. poz. 1431

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

1932-1959	Fredric March (1932) Wallace Beery (1934) Pierre Blanchar (1935) Paul Muni (1936) Emil Jannings (1937) Leslie Howard (1938) Ermete Zacconi (1941) Fosco Giachetti (1942) Pierre Fresnay (1947) Ernst Deutsch (1948) Joseph Cotten (1949) Sam Jaffe (1950) Jean Gabin (1951) Fredric March (1952) Henri Vilbert (1953) Jean Gabin (1954) Kenneth More / Curd Jürgens (1955) Bourvil (1956) Anthony Franciosa (1957) Alec Guinness (1958) James Stewart (1959)
1960-1989	John Mills (1960) Toshirō Mifune (1961) Burt Lancaster (1962) Albert Finney (1963) Tom Courtenay (1964) Toshirō Mifune (1965) Jacques Perrin (1966) Ljubiša Samardžić (1967) John Marley (1968) Mitchell Lichtenstein, Guy Boyd, Michael Wright, David Alan Grier, Matthew Modine i George Dzundza (1983) Naseeruddin Shah (1984) Gérard Depardieu (1985) Carlo Delle Piane (1986) Hugh Grant i James Wilby (1987) Don Ameche i Joe Mantegna (1988) Marcello Mastroianni i Massimo Troisi (1989)
1990-2009	Oleg Borisow (1990) River Phoenix (1991) Jack Lemmon (1992) Fabrizio Bentivoglio (1993) Xia Yu (1994) Götz George (1995) Liam Neeson (1996) Wesley Snipes (1997) Sean Penn (1998) Jim Broadbent (1999) Javier Bardem (2000) Luigi Lo Cascio (2001) Stefano Accorsi (2002) Sean Penn (2003) Javier Bardem (2004) David Strathairn (2005) Ben Affleck (2006) Brad Pitt (2007) Silvio Orlando (2008) Colin Firth (2009)
2010-	Vincent Gallo (2010) Michael Fassbender (2011) Philip Seymour Hoffman i Joaquin Phoenix (2012) Themis Panou (2013) Adam Driver (2014) Fabrice Luchini (2015) Oscar Martínez (2016) Kamel El Basha (2017) Willem Dafoe (2018) Luca Marinelli (2019) Pierfrancesco Favino (2020) John Arcilla (2021) Colin Farrell (2022) Peter Sarsgaard (2023)