Zamek w Ratnie Dolnym – Wikipedia, wolna encyklopedia
nr rej. A/4553/286 z 11.05.1951[1] | |
Zamek w Ratnie Dolnym | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | Ratno Dolne 21 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Rozpoczęcie budowy | ok. 1563 r. |
Ważniejsze przebudowy | 1675, 1896 r. |
Położenie na mapie gminy Radków | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
50°30′21,402″N 16°27′18,212″E/50,505945 16,455059 |
Zamek w Ratnie Dolnym – zabytkowy[2] zamek w miejscowości Ratno Dolne.
Obiekt wzniesiony około 1563 r., w wiekach następnych kilkakrotnie przebudowywany. Częściowo uszkodzony w pożarze w 1998 roku, obecnie w ruinie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zamek w Ratnie Dolnym został zbudowany w ostatnich dekadach XV wieku na planie prostokąta 14x22 m z wieżą o boku 7,5 m i wjazdem od północy[3]. W 1563 r. został rozbudowany przez Balzera von Reichenbach[4]. W roku 1645, w czasie wojny trzydziestoletniej budynek został zniszczony[4]. Po zniszczeniach zamek w 1675 r. kupił Daniel Paschasius von Osterberg, który go odbudował, podwyższając korpus i wprowadzając attyki[3][4]. Zbudował też nowy budynek w północno-wschodniej części dziedzińca[3]. Istotne przekształcenia nastąpiły w drugiej połowie XIX w., kiedy właścicielami zamku zostali: od 1854 r. Woldemar Johnston Kroegeborn (1806-1860), następnie od 1860 r. Theresa de mono Amelang (1815-1887) żona Woldemara a później od 1872 r. jego syn Maximillian von Johnston Kroegeborn (1847-1918), szambelan królewski. Wtedy zbudowano smukłą zachodnią wieżę, przebudowano dziedziniec wjazdowy. Około 1896 r. zmodernizowano wnętrza. Od 1918 r. właścicielką była Elisabeth, de mono Hauteville-Jacquemine (1849-1933), wdowa po Maximie[3][4].
Po 1945 roku był użytkowany przez PGR i jako dom wczasowy[4]. W latach 1972 i 1985 przeprowadzano doraźne remonty zamku[4]. W 1996 r. zamek kupił wrocławski przedsiębiorca Edward Ptak. Zimą 1997/1998 w pożarze uległ zniszczeniu dach i stropy[4]. Odtąd zamek niszczeje[5]. W roku 2006 Edward Ptak przekazał zamek spółce WKS "Śląsk Wrocław" S.A., której był akcjonariuszem i prezesem zarządu.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budowla wzniesiona z kamienia i cegły na planie czworoboku, potynkowana, z niewielkim wewnętrznym dziedzińcem z ozdobnym portalem zwieńczonym trójkątnym frontonem zawierającym wazon z łodygami pełnymi liści i owoców chmielu niczym heraldyczne labry wychodzące z hełmu, belką z sentencją i herbami[6] Maximilliana von Johnstona Kroegeborna (1847-1918)[7] po lewej oraz jego żony Elisabethy von Hauteville-Jacquemine (1849-1933) po prawej; trzykondygnacyjna z mezaninem i nakryta niskimi dachami dwuspadowymi[5]. Skromne elewacje zachowały fragmenty detali architektonicznych, część obramowań okiennych, boniowanie naroży i wieńczące attyki[5]. W centralnym miejscu attyki fasady południowej znajduje się herb rodziny Johnston Kroegeborn z datą MDCCCLXXII (1872), trzymany przez dwa lwy. Układ wnętrz jest wielotraktowy, w niektórych pomieszczeniach zachowane są sklepienia krzyżowe[5].
Do zamku przylegają ogrody tarasowe pochodzące z XVII w. oraz dawny zwierzyniec, zmieniony w dziewiętnastym stuleciu w park krajobrazowy[5]. W pobliżu stoją budynki gospodarcze dawnego folwarku i dwie oficyny dworskie[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
- Zamek w Ratnie Dolnym[8]
- Herb rodziny Johnston Kroegeborn[9]
- Herb Elisabethy v. Hauteville-Jacquemine[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
- ↑ a b c d Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon Zamków w Polsce, wyd. Arkady, Warszawa 2001, s. 420-421
- ↑ a b c d e f g Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 318-323. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ a b c d e f Damian Dąbrowski: Ratno Dolne. [w:] Pałace Śląska [on-line]. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ Zamek w Ratnie Dolnym. sokoliszlak.cba.pl. [dostęp 2023-08-03]. (pol.).
- ↑ Syna Woldemara von Johnston Kroegeborn (1806-1860) i Theresy Amelang (1815-1887)
- ↑ DPO v Osterberg oraz herby szlacheckie 1. Pannwitz, 4. Magnis, 5. Osterberg, 6. Goetzen, 7. Magnis Gr.
- ↑ właścicieli od 1854
- ↑ Żyjącej w latach 1849-1933, żony Maximilliana von Johnston Kroegeborn (1847-1918) synowej Woldemara Johnstona
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zamek w Ratnie Dolnym. "Wielki wstyd" czy szansa na ratunek? na turystyka.wp.pl