Parlament Rzeczypospolitej Polskiej – Wikipedia, wolna encyklopedia

Prezydent Andrzej Duda wygłaszający orędzie przed Zgromadzeniem Narodowym (2015)
49. posiedzenie Senatu VIII kadencji (2014)
Obchody XX-lecia odrodzonego Senatu w Sali Posiedzeń Sejmu (2009)

Parlament Rzeczypospolitej Polskiejdwuizbowy parlament, organ władzy ustawodawczej w Rzeczypospolitej Polskiej. W skład parlamentu wchodzą Sejm jako izba niższa oraz Senat jako izba wyższa. Liczbę członków izb określa Konstytucja RP (art. 96: 460 posłów na Sejm, art. 97: 100 senatorów).

Gmach Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Warszawie przy ulicy Wiejskiej.

W przypadkach określonych w Konstytucji (art. 114) członkowie obu izb obradując razem, tworzą Zgromadzenie Narodowe zwoływane przez marszałka Sejmu.

Wybory w III RP

[edytuj | edytuj kod]

Wybory parlamentarne zarządza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 98 Konstytucji RP i na warunkach w niej określonych. Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej odbywają się co 4 lata w okręgach wyborczych, zaś do Senatu odbywają się w jednomandatowych okręgach wyborczych i są powszechne, bezpośrednie oraz głosowanie obywa się zgodnie z zasadą tajności. Za organizację i przeprowadzenie wyborów odpowiada Państwowa Komisja Wyborcza.

Sejm III RP

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Izba niższa parlamentu w Polsce. Składa się z 460 posłów, którzy tworzą kluby lub koła poselskie albo pozostają niezrzeszeni. Posłowie wraz z senatorami mogą powołać kluby lub koła parlamentarne. Pracami Sejmu kieruje Marszałek Sejmu wybierany na pierwszym posiedzeniu nowej kadencji Sejmu.

Sejm obraduje na posiedzeniach w Sali Posiedzeń, zwoływanych przez Marszałka Sejmu, oraz pracuje w komisjach sejmowych (stałych, nadzwyczajnych lub śledczych).

Senat III RP

[edytuj | edytuj kod]

Izba wyższa parlamentu w Polsce. W jego skład wchodzi 100 senatorów wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych. Tak jak posłowie, senatorowie mogą tworzyć kluby lub koła senackie, jak również wspólnie z posłami parlamentarne. Pracami Senatu RP kieruje marszałek Senatu wybierany na pierwszym posiedzeniu nowej kadencji. Senatorowie pracują w komisjach senackich oraz obradują na posiedzeniach zwoływanych przez marszałka.

Zgromadzenie Narodowe w III RP

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Zgromadzenie Narodowe (Polska).

Zgromadzenie Narodowe jest wspólnym posiedzeniem senatorów oraz posłów zwoływanym przez marszałka Sejmu, który również przewodniczy obradom. W przypadku kiedy Marszałek Sejmu nie może przewodniczyć obradom zastępuje go Marszałek Senatu.

Kadencje

[edytuj | edytuj kod]

Sejmu i Senatu w II Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Dzień wyborów Początek kadencji Pierwsze posiedzenie Koniec kadencji Marszałkowie
Sejmu RP Senatu RP Sejmu RP Senatu RP Sejmu RP Senatu RP
Sejm Ustawodawczy
posłowie
brak[1] 16 I 1919 10 II 1919 27 XI 1922 Wojciech Trąmpczyński
I
posłowie
I
senatorowie
5 XI 1922 1922 28 XI 1922 28 XI 1922 27 XI 1927 Maciej Rataj Wojciech Trąmpczyński
II
posłowie
II
senatorowie
4 III 1928 1928 27 III 1928 27 III 1928 30 VIII 1930 Ignacy Daszyński Julian Szymański
III
posłowie
III
senatorowie
16 XI 1930 1930 9 XII 1930 9 XII 1930 10 VII 1935 Kazimierz Świtalski Władysław Raczkiewicz
IV
posłowie
IV
senatorowie
8 IX 1935 1935 4 X 1935 4 X 1935 13 IX 1938 Stanisław Car (do 18 VI 1938)
Walery Sławek
Aleksander Prystor
V
posłowie
V
senatorowie
6 XI 1938 1938 28 XI 1938 28 XI 1938 2 XI 1939[2] Wacław Makowski Bogusław Miedziński

Sejmu w PRL

[edytuj | edytuj kod]

W PRL instytucja Senatu została zniesiona na podstawie wyników referendum w 1946 r., które zostało sfałszowane.

Kadencja Sejmu Dzień wyborów Początek kadencji Sejmu PRL Pierwsze posiedzenie Sejmu PRL Koniec kadencji Sejmu PRL Marszałkowie Sejmu PRL
Sejm Ustawodawczy
posłowie
19 I 1947 4 II 1947 4 II 1947 4 VIII 1952 Władysław Kowalski
I
posłowie
26 X 1952 20 XI 1952 20 XI 1952[3] 20 XI 1956 Jan Dembowski
II
posłowie
20 I 1957 20 II 1957 20 II 1957 20 II 1961 Czesław Wycech
III
posłowie
16 IV 1961 16 IV 1961 15 V 1961 16 IV 1965 Czesław Wycech
IV
posłowie
30 V 1965 30 V 1965 24 VI 1965 30 V 1969 Czesław Wycech
V
posłowie
1 VI 1969 1 VI 1969 27 VI 1969 15 II 1972 Czesław Wycech (do 11 II 1971)
Dyzma Gałaj
VI
posłowie
19 III 1972 19 III 1972 28 III 1972 19 III 1976 Stanisław Gucwa
VII
posłowie
21 III 1976 21 III 1976 25 III 1976 21 III 1980 Stanisław Gucwa
VIII
posłowie
23 III 1980 23 III 1980 2 IV 1980 31 VIII 1985 Stanisław Gucwa
IX
posłowie
13 X 1985 13 X 1985 6 XI 1985 3 VI 1989 Roman Malinowski
X
posłowie
4 i 18 VI 1989 18 VI 1989 4 VII 1989 25 XI 1991 Mikołaj Kozakiewicz

Sejmu i Senatu w III Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]

Po zmianie Konstytucji PRL z 1952 w kwietniu 1989 przywrócono istnienie Senatu jako izby wyższej polskiego parlamentu.

Kadencja Sejmu RP i Senatu RP w III RP trwa 4 lata i rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu RP i kończy się w przeddzień pierwszego posiedzenia następnej kadencji. Sejm RP może skrócić kadencję uchwała podjętą większością 2/3 głosów co skutkuje skróceniem kadencji Senatu RP.

Kadencja Dzień wyborów Początek kadencji Pierwsze posiedzenie Koniec kadencji Marszałkowie
Sejmu RP Senatu RP Sejmu RP Senatu RP Sejmu RP Senatu RP
X
posłowie
I
senatorowie
4 i 18 VI 1989 18 VI 1989 4 VII 1989 4 VII 1989 25 XI 1991 Mikołaj Kozakiewicz Andrzej Stelmachowski
I
posłowie
II
senatorowie
27 X 1991 25 XI 1991 25 XI 1991 26 XI 1991 30 maja 1993 Wiesław Chrzanowski August Chełkowski
[4] Wiesław Chrzanowski[5] August Chełkowski[5]
II
posłowie
III
senatorowie
19 IX 1993 19 IX 1993 14 X 1993 15 X 1993 19 X 1997 Józef Oleksy (do 3 III 1995)
Józef Zych
Adam Struzik
III
posłowie
IV
senatorowie
21 IX 1997 20 X 1997 20 X 1997 21 X 1997 18 X 2001 Maciej Płażyński Alicja Grześkowiak
IV
posłowie
V
senatorowie
23 IX 2001 19 X 2001 19 X 2001 20 X 2001 18 X 2005 Marek Borowski (do 20 IV 2004)
Józef Oleksy (do 5 I 2005)
Włodzimierz Cimoszewicz
Longin Pastusiak
V
posłowie
VI
senatorowie
25 IX 2005 19 X 2005 19 X 2005 20 X 2005 4 XI 2007 Marek Jurek (do 27 IV 2007)
Ludwik Dorn
Bogdan Borusewicz
VI
posłowie
VII
senatorowie
21 X 2007 5 XI 2007 5 XI 2007 5 XI 2007 7 XI 2011 Bronisław Komorowski (do 8 VII 2010)
p.o. Stefan Niesiołowski[6]
Grzegorz Schetyna
VII
posłowie
VIII
senatorowie
9 X 2011 8 XI 2011 8 XI 2011 8 XI 2011 11 XI 2015 Ewa Kopacz (do 22 IX 2014)
p.o. Jerzy Wenderlich[7]
Radosław Sikorski (do 23 VI 2015)
p.o. Jerzy Wenderlich[8]
Małgorzata Kidawa-Błońska
VIII
posłowie
IX
senatorowie
25 X 2015 12 XI 2015 12 XI 2015 12 XI 2015 11 XI 2019 Marek Kuchciński (do 9 VIII 2019)
p.o Ryszard Terlecki[9]
Elżbieta Witek
Stanisław Karczewski
IX
posłowie
X
senatorowie
13 X 2019 12 XI 2019 12 XI 2019 12 XI 2019 12 XI 2023 Elżbieta Witek Tomasz Grodzki
X
posłowie
XI
senatorowie
15 X 2023 13 XI 2023 13 XI 2023 13 XI 2023 [10] Szymon Hołownia Małgorzata Kidawa-Błońska

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Przepisy ustrojowe nie przewidywały istnienia Senatu w latach 1918-1922.
  2. 2 XI 1939 Sejm i Senat zostały rozwiązane przez Prezydenta RP, który 1 XII 1939 zarządził wybory na 60 dni po zakończeniu wojny.
  3. Uchwała Rady Państwa z 13 XI 1952.
  4. Obie izby parlamentu były rozwiązane w dniach 31 V 199319 IX 1993.
  5. a b Urząd pełnił na mocy art. 10 MK.
  6. Po rezygnacji Bronisława Komorowskiego 8 lipca przez kilka godzin pełnił funkcję p.o. marszałka Sejmu (funkcja ta została wprowadzona uchwałą Sejmu w styczniu 2009, pełni ją najstarszy z wicemarszałków) do czasu wyboru nowego marszałka.
  7. Po rezygnacji Ewy Kopacz 22 września przez 3 dni (od 22 do 24 IX) pełnił funkcję p.o. marszałka Sejmu (funkcja ta została wprowadzona uchwałą Sejmu w styczniu 2009, pełni ją najstarszy z wicemarszałków) do czasu wyboru nowego marszałka.
  8. Po rezygnacji Radosława Sikorskiego 23 czerwca przez 3 dni (od 23 do 25 VI) pełnił funkcję p.o. marszałka Sejmu (funkcja ta została wprowadzona uchwałą Sejmu w styczniu 2009, pełni ją najstarszy z wicemarszałków) do czasu wyboru nowego marszałka.
  9. 9 sierpnia 2019 w związku z rezygnacją z urzędu marszałka obowiązki marszałka określone Regulaminem Sejmu pełnił wicemarszałek Ryszard Terlecki.
  10. Kadencja Sejmu i Senatu trwa 4 lata i upływa w przeddzień zebrania się nowo wybranego Sejmu.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]