Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz”
11 szwadron KOP
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1925

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

„Mizocz”

Dowódcy
Ostatni

rtm. Jan Maciejowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer

kryptonimowy: 67[a]

Dyslokacja

Buczacz[2]? (Buszcza)
Mizocz

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

1 Brygada OP
Brygada KOP „Wołyń”
pułk KOP „Zdołbunów”
1 pułk kawalerii KOP

Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[3], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[4]. W grudniu 1924 przystąpiono do formowania nie przewidzianego planem organizacji 11 szwadronu kawalerii[5]. 21 stycznia 1825 sformowany już szwadron maszerował nad granicę[6]. Pododdział podporządkowany został dowódcy 1 Brygady Ochrony Pogranicza. Dowództwo rozlokowało się w Buszczy w budynku prywatnym[7]. Stany szwadronu były zbliżone do stanów szwadronów formowanych w 1924[8]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu[9].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[10]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[11].

W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[12]. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[13]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[13]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 stosowano również numer szwadronu[14].

W 1934(?)1932[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[16].

W 1937 szwadron wszedł w skład pułku KOP „Zdołbunów”[19]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Ostróg”[20].

W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy I[19]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[21] po cztery sekcje[22], w tym sekcję rkm[11]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 8 podoficerów zawodowych, 2 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[23].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 szwadron przegrupował się w rejon Wielunia[24], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP[25] podporządkowany dowódcy OK IV[26][e]. W maju szwadron wszedł w skład 1 pułku kawalerii KOP jako jego III szwadron[18].

Żołnierze szwadronu[edytuj | edytuj kod]

Żołnierze plutonu 11 szwadronu, który zdobył „buńczuk” w zawodach szwadronów 1 Brygady KOP w 1927

Dowódcy szwadronu:

  • por. / rtm. Romuald Jaworski[28] z 7 puł (1925 – 31 marca 1930? → 5 puł)
  • rtm. Bronisław Klimowicz (− 27 kwietnia 1929)[29] → stan spoczynku
  • rtm. / mjr kaw. Leon II Trojanowski z 7 puł (31 marca 1930 – 23 marca 1932 → kwatermistrz 5 puł)
  • rtm. Jan Maciejowski z 13 puł (2 grudnia 1936[30] – września 1939[26][27])
Obsada personalna w marcu 1939

Ostatnia „pokojowa” obsada oficerska szwadronu[31][f]

  • dowódca szwadronu – rtm. Maciejowski Jan
  • oficer szwadronu – por. Białoszewicz Włodzimierz

Obsada personalna 3 szwadronu 1 pkaw KOP[18]:

  • dowódca szwadronu – rtm. Jan Maciejowski
  • dowódca I plutonu – por. Włodzimierz Białoszewicz z 11 puł
  • dowódca II plutonu – ppor. rez. Michał Józef Paweł Garapich de Sichelburg[g] z 9 p.uł. († 12 września 1939)
  • dowódca III plutonu – ppor. rez. Jan Fiszer[h] z 19 p.uł.
  • szef szwadronu – N.N.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934[15][16][17].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932 [18].
  3. ↑ W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron „Nowe Świeciany”[21].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[11].
  5. ↑ W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia[27].
  6. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[32].
  7. ↑ Michał Józef Paweł Garapich de Sichelburg urodził się 28 maja 1906 w rodzinie Kazimierza i Marii Ludwiki Teresy z Łubieńskich. Był wnukiem Michała Garapich i absolwentem IV rocznika Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1929-1930). Praktykę odbył w 9 Pułku Ułanów Małopolskich. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 i 67. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii. Pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnopol. Posiadał przydział mobilizacyjny do 9 Pułku Ułanów Małopolskich Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 129, 593.
  8. ↑ Jan Fiszer był absolwentem VI rocznika Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1931-1932). Praktykę odbył w 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 w korpusie oficerów rezerwy kawalerii.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Kościański 1994 ↓, s. 55.
  3. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  4. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  5. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 19.
  6. ↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 17/25.
  7. ↑ Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓.
  8. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 26.
  9. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  10. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  11. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  12. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  13. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  14. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  15. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 156.
  16. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  17. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  18. ↑ a b c Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  19. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  20. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3 zał. 47.
  21. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  22. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 158.
  23. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 149.
  24. ↑ Prochwicz i 4/1994 ↓, s. 5.
  25. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 72.
  26. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 77.
  27. ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 14.
  28. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  29. ↑ Obsada oficerska Brygady „Wołyń” ↓.
  30. ↑ Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
  31. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 945.
  32. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Zdzisław Kościański: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924–1939. W: Lech Grochowski(red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Wykaz zmian stanu oficerów Brygady KOP „Wołyń” w latach 1927–1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
  • Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 1 Brygady KOP nr L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Korpus Ochrony Pogranicza
Brygady
Pułki
piechoty
Bataliony
graniczne
odwodowe
forteczne
Kawaleria
szwadrony
Artyleria
Saperzy
Wywiad
Placówki wywiadowcze KOP nr
Ekspozytury Oddziału II Szt. Gen.
Jednostki
sformowane
przez KOP
Kompanie
graniczne
Strażnice
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szwadron_Kawalerii_KOP_„Mizocz”&oldid=71972155”