Jan Podiebradowicz – Wikipedia, wolna encyklopedia
Herb księstwa ziębickiego | |
Dziedziczny książę ziębicko-oleśnicki | |
Okres | od 31 maja 1536 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Książę oleśnicki | |
Okres | od 29 kwietnia 1542 |
Poprzednik | |
Następca | |
iure uxoris Hrabia szydłowiecki | |
Okres | |
mąż | |
Poprzednik | Krystyna Szydłowiecka |
Następca | |
Książę ziębicki | |
Okres | od 1559 |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | 4 listopada 1509 |
Data i miejsce śmierci | 28 lutego 1565 |
Miejsce spoczynku | |
Ojciec | |
Matka | |
Rodzeństwo | Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jadwiga Podiebradówna, Jerzy II Podiebradowicz |
Małżeństwo | Krystyna Szydłowiecka |
Dzieci | |
Małżeństwo | Małgorzata Brunszwicka |
Jan Podiebradowicz, cz. Hanuš z Minstrberka, niem. Johann von Münsterberg-Oels (ur. 4 listopada 1509 w Oleśnicy, zm. 28 lutego 1565 tamże) – książę oleśnicki w 1542–1565 i ziębicki w 1559–1565, iure uxoris hrabia szydłowiecki w 1536–1547 jako mąż Krystyny Katarzyny, z oleśnickiej linii dynastii Podiebradów.
Urodził się jako czwarty syn i dziesiąte dziecko Karola I (1476–1536), księcia ziębicko-oleśnickiego, oraz jego żony Anny (ok. 1480–1541), księżniczki żagańskiej, córki Jana II Szalonego (1435–1504). Miał liczne rodzeństwo, braci: Henryka Starszego (1491), Joachima (1503–1562), Henryka Młodszego (1507–1548) i Jerzego (1512–1553), oraz siostry: Annę (1499–1504), Katarzynę (1500–1507), Małgorzatę (1501–1551), Kunegundę (1504–1532), Urszulę (1505–1539), Jadwigę (1508–1531) i Barbarę (1511–1539).
Jeszcze za życia ojca został dopuszczony wraz z braćmi Joachimem i Henrykiem Młodszym do współrządzenia w księstwach ziębickim i oleśnickim. Wspólnie dbali o rozwój rzemiosł swoich ziem, czego wydatnym dowodem było nadanie Srebrnej Górze statusu wolnego miasta górniczego (25 czerwca 1535). W odróżnieniu do braci i ojca będących luteranami, pozostał katolikiem i zapewnił równouprawnienie różnowierców w księstwach (1537). 20 lutego 1536 w Szydłowcu ożenił się z Krystyną Katarzyną (1519–1556), hrabiną szydłowiecką, córką Krzysztofa (1466–1532), kanclerza wielkiego koronnego, i Zofii Targowickiej. Został dopuszczony do zarządu tymi dobrami na równi z żoną. Wraz ze śmiercią ojca (31 maja 1536) i objęciem władzy przez brata Henryka Młodszego, został dziedzicznym księciem ziębicko-oleśnickim. W czasie zaślubin króla węgierskiego Jana Zápolyi (1487–1540) z Izabelą Jagiellonką (1519–1559), 23 lutego 1539 w Budzie został odznaczony Orderem Smoka.
Po kreacji brata Henryka na księcia bierutowskiego przez legnickiego Fryderyka II Wielkiego (1480–1547) został jedynowładcą w Oleśnicy. 29 kwietnia 1542 w Legnicy zawarł układ z braćmi potwierdzający swoje wyłączne prawo do rządów w księstwie i ustalający prawo senioratu dla dziedziczenia tych ziem.
Przodkowie[edytuj | edytuj kod]
Prapradziadkowie | Wiktoryn Boček z Podiebradów, pan Kunštátu (1403–1427) ∞ok. 1419 Anna z Vartenberka (ok. 1402–?) | Smil Holický, pan Šternberka (ok. 1390–1433) ∞ok. 1423 Barbara z Pardubic (1408–1431) | elektor Brandenburgii (1371–1440) ∞1401 (1383–1442) | margrabia Badenii (1407–1453) ∞1421 (1407–1439) | ks. żagański (1357–1397) ∞1388 (ok. 1367–1420) | elektor Saksonii (ok. 1367–1419) ∞1396 (1372–1436) | ks. opawski (1365–1433) ∞ok. 1405 Katarzyna ziębicka (ok. 1390–1422) | Půta Młodszy, pan Častolovic (ok. 1400–1434) ∞ok. 1420 Anna z Koldic (ok. 1405–ok. 1450) |
Pradziadkowie | kr. Czech (1420–1471) ∞1441 (1612-1687) | elektor Brandenburgii (1414–1486) ∞1446 (1431–1457) | ks. żagański (ok. 1385–1439) ∞1408 (1391–1463) | ks. opawski (ok. 1410–1452) ∞1442 Salomea z Častolovic (ok. 1426–1489) | ||||
Dziadkowie | ks. ziębicki i oleśnicki (1448–1498) ∞1467 (1450–1508) | ks. żagański (1435–1504) ∞1462 Katarzyna Przemyślidka (1443–1505) | ||||||
Rodzice | ks. ziębicki i oleśnicki (1476–1536) ∞1488 (ok. 1480–1541) | |||||||
Jan Podiebradowicz (1509–1565) ks. ziębicki i oleśnicki |
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Głogowski: Genealogia Podiebradów. Wyd. 2. Gliwice: Muzeum, 1997. ISBN 83-905035-2-2.