Namysłów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Namysłów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Namysłowie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

namysłowski

Gmina

Namysłów

Data założenia

XIII wiek

Prawa miejskie

ok. 1249

Burmistrz

Bartłomiej Stawiarski

Powierzchnia

22,62 km²

Wysokość

137 m n.p.m.

Populacja (30.06.2022)
• liczba ludności
• gęstość


16 952
749,42 os./km²

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

46-100

Tablice rejestracyjne

ONA

Położenie na mapie gminy Namysłów
Mapa konturowa gminy Namysłów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Namysłów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Namysłów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Namysłów”
Położenie na mapie powiatu namysłowskiego
Mapa konturowa powiatu namysłowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Namysłów”
Ziemia51°04′22″N 17°42′25″E/51,072778 17,706944
TERC (TERYT)

1606024

SIMC

0965743

Hasło promocyjne: Namysłów – gmina z charakterem
Urząd miejski
ul. Stanisława Dubois 3
46-100 Namysłów
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

ⓘNamysłów łac. Namislavia, niem. Namslau, śl. Namysłōw[1]) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie namysłowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Namysłów. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na Równinie Oleśnickiej, będącą częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez niego rzeka Widawa oraz jej mniejsze dopływy.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego.

Według danych na 30 czerwca 2022 miasto było zamieszkane przez 16 952 osoby.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w historycznych granicach Dolnego Śląska, w województwie opolskim, na Równinie Oleśnickiej. Przez granice administracyjne miasta przepływa rzeka Widawa (dopływ Odry). Namysłów położony jest na wysokości 137 m n.p.m.

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

Klimatogram dla Namysłowa
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
30
 
1
-5
 
 
27
 
2
-4
 
 
28
 
7
-1
 
 
36
 
14
3
 
 
60
 
19
8
 
 
69
 
22
11
 
 
80
 
24
12
 
 
74
 
23
12
 
 
48
 
19
9
 
 
38
 
14
5
 
 
40
 
7
1
 
 
36
 
3
-3
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: climate-data.org

Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Namysłowa wynoszą 566 mm, dominują wiatry zachodnie[2].

Podział miasta[edytuj | edytuj kod]

Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Namysłowa są[3]:

Osiedla mieszkaniowe[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Namysłowa istnieje sześć osiedli mieszkaniowych: Osiedle nr I - Osiedle Śródmieście[5], Osiedle nr II - Osiedle za Widawą[6], Osiedle nr III - Osiedle Majowe[7], Osiedle nr IV - Osiedle Ogrodowe[8], Osiedle nr V - Osiedle Reymonta[9] oraz Osiedle nr VI - Osiedle Leśne[10].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miasta Namysłów wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie[11].

Etymologicznie nazwa miasta związana jest z antroponimem Namysł. Miejscowość została wymieniona w zlatynizowanej formie Namislavia w łacińskim dokumencie z 1312 wydanym w Głogowie[12]. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Namislavia[13][14]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Namslavia[15].

Jeszcze w 1750 nazwa „Namysłów” wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska[16]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 we Wrocławiu przez Johanna G. Knie miejscowość występuje pod nazwami Namslau, Namzlav oraz Namislow[17].

Nazwę Namysłów w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[18]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1906 notuje nazwę miasta pod polską nazwą Namysłów oraz niemiecką Namslau[19].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[20].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zamek książęcy z 1360 r.
Zespół murów obronnych (1350-1415, XVII w., XIX w.)

Średniowiecze[edytuj | edytuj kod]

Miasto zostało założone w XIII wieku. Pierwsza historycznie pewna wzmianka o nim pochodzi z 19 czerwca 1233. Prawa miejskie Namysłów otrzymał około 1249 z rąk księcia Henryka III Białego[21].

W latach 1294–1312 Namysłów wchodził w skład księstwa głogowskiego. W 1312/1313 powstało niezależne księstwo namysłowskie wydzielone z ziem księstwa oleśnickiego, a jego władcą został Konrad I oleśnicki.

Od 1320 lub 1321 ponownie związane z księstwem oleśnickim po objęciu tegoż księstwa przez Konrada I. W latach 1323–1341 Namysłów wchodził w skład księstwa brzesko-legnickiego. 9 maja 1323 roku miasto stało się lennem czeskim. Od 1338 ponownie samodzielne księstwo we władaniu Wacława I legnickiego. Od około 1340 do 21 stycznia 1341 roku Namysłów był zastawiony księciu cieszyńskiemu Kazimierzowi I. 30 września 1341 roku książę brzesko-legnicki Bolesław III Rozrzutny zastawił miasto królowi Polski Kazimierzowi III Wielkiemu.

Pierwsze wzmianki o zamku w Namysłowie pochodzą z 1312. Prawdopodobnie był wtedy drewniany, jednak być może już po tej dacie książę namysłowski zaczął w miejscu wcześniejszego grodu wznosić obwód obronny o wysokości 8 metrów[22].

Właściwą część ratusza w Namysłowie wzniesiono w latach 1374–1378. Jego głównym architektem był mistrz murarski Piotr[23].

W 1345 rozpoczęła się wojna polsko-czeska pomiędzy Janem Luksemburskim i Kazimierzem III Wielkim. Pod koniec lata lub na początku jesieni 1348 rozpoczęto negocjacje pokojowe. Zawarciem pokoju były zainteresowane obie strony, ponieważ Karol IV koncentrował się na sprawach niemieckich, a Kazimierz zamierzał, wobec bezskuteczności ataków na Śląsku, skupić siły na walce o Ruś. 22 listopada[24][25] 1348 roku wojna została formalnie zakończona podpisaniem pokoju namysłowskiego. Traktat nie wprowadzał żadnych zmian terytorialnych[26].

W 1358 roku synowie Bolesława III – Wacław i Ludwik sprzedali Namysłów królowi czeskiemu i niemieckiemu Karolowi IV za 3 000 kop groszy praskich. W połowie XIV wieku w mieście rozpoczęta została budowa murów obronnych i trzech bram oraz rozbudowa murowanego zamku.

XV–XX wiek[edytuj | edytuj kod]

Pieczęć magistratu Namysłowa z przełomu XIX i XX wieku

Namysłów i Wrocław odmówili złożenia hołdu Władysławowi Pogrobowcowi po jego koronacji w 1453. Połowa zabudowań miasta została zniszczona podczas pożaru w 1466. W 1469 Namysłów uznał za swojego władcę Macieja Korwina. 11 listopada 1483 miasto zostało zniszczone w wyniku kolejnego pożaru. Od 1490 znajdowało się pod panowaniem Władysława Jagiellończyka, a następnie jego syna Ludwika. Handel w Namysłowie został ożywiony pod koniec XV wieku.

Od 1526 miasto należało do dynastii Habsburgów. Podczas wojny trzydziestoletniej zdobyli je Szwedzi.

Zakon krzyżacki zakupił namysłowski zamek w 1703, pozostając jego właścicielem do 1810. W 1741 miasto przeszło we władanie Królestwa Prus. Podczas wojny siedmioletniej było okresowo zajmowane przez Austriaków i Rosjan.

W czasie wojen napoleońskich latach 1806–1807 Namysłów był okupowany przez Francuzów i ich sprzymierzeńców (miasto zajęte zostało w grudniu 1806 przez oddziały bawarskie)[27].

W 1862 miasto otrzymało połączenie telegraficzne z Wrocławiem. Kolejnym krokiem komunikacyjnym było powstanie infrastruktury kolejowej - w 1868 otwarto linię, która połączyła Namysłów z Wrocławiem i Kluczborkiem, w 1889 z Opolem, a w 1912 z Kępnem.

Po I wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Po I wojnie światowej liderzy ludności polskiej w powiecie namysłowskim podjęli działania w celu przyłączenia tej ziemi do Polski. W powiecie namysłowskim, polską działalność niepodległościową prowadził Wilhelm Wojciech Prokop (z Raciborza) zatrudniony w firmie Oskara Tietzego w Namysłowie, który tu organizował POW Górnego Śląska. Wśród działaczy polskich niepodległościowych była rodzina Karczewskich oraz proboszcz namysłowski ks. Jan Karol Pasternak oraz wikary ks. Jan Szymała. W powiecie ważnym polskim liderem był także ks. Antoni Robota z parafii we wsi Włochy (dwukrotnie pobity przez niemieckie bojówki). Namysłowska organizacja POW G.Śl. utrzymywała łączność z Opolem poprzez Augustyna Fulka pseud. „Sterner”. Aktywność ta polegała na kolportażu polskiej prasy w tym zwłaszcza „Der Weisse Adler”. 2 lipca 1919 r. Prokop został aresztowany przez władze niemieckie i wywieziony do więzienia w Oleśnicy. Po pewnym czasie wyszedł na wolność, dzięki obronie podjętej przez adwokata Antoniego Rostka z Raciborza, ale do Namysłowa już nie wrócił[28].

Dwudziestolecie międzywojenne[edytuj | edytuj kod]

Od 1919 Namysłów należał do nowo utworzonej prowincji Dolny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.

1 lipca 1936 do Namysłowa włączona została wieś Böhmwitz (rejon współczesnych ulic 1 Maja i Kalinowej)[29], zamieszkała wówczas przez 232 mieszkańców[30].

Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938, bojówki hitlerowskie zdewastowały wnętrze namysłowskiej synagogi zbudowanej w roku 1856. Sam budynek przetrwał, ze względu na stanowienie części zwartej zabudowy.

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

W czasach II wojny światowej w Namysłowie znajdował się podobóz obozu koncentracyjnego w Groß-Rosen oraz kilka mniejszych obozów pracy przymusowej. Robotnicy różnych narodowości pracowali m.in. w fabryce Elektroakustik przy Parku Północnym, powstałym w latach 1939-1941 zakładzie przetwórstwa ziemniaczanego przy ul. Łączańskiej oraz w browarze Haselbacha. Obozowe baraki znajdowały się z kolei m.in. przy obecnych ulicach 1 Maja, Jagiellońskiej, Oławskiej, Skłodowskiej-Curie, Żwirki i Wigury.

Wśród robotników przymusowych oraz jeńców wojennych znajdowało się wielu żołnierzy Armii Krajowej. Lokalnymi strukturami AK kierował w latach 1942-44 por. Józef Rabiega (1914-1971), zatrudniony w zakładach przetwórstwa ziemniaczanego. W roku 2016 jego imieniem nazwana została ulica w Namysłowie, a rok później przy bramie "Ziemniaczanki" ustawiony został postument z pamiątkową tablicą.

22 stycznia 1945 miasto zostało po krótkich walkach zajęte przez Armię Czerwoną (w lokalnej historiografii błędnie dominuje data 21 stycznia). O godzinie 12:15 Namysłów zdobyty został przez 214 Dywizję Strzelecką, wchodzącą w skład 78 Korpusu Strzeleckiego, stanowiącego z kolei część składową 52 Armii[31].

Polska Ludowa[edytuj | edytuj kod]

3 marca do Namysłowa przybyła pierwsza grupa polskich kolejarzy[32]. 30 kwietnia miasto zostało przejęte przez administrację polską – na jej czele stanął Pełnomocnik Rządu RP na Obwód nr 9 Tomasz Nowacki (1897-1946). 1 września pierwszym powojennym Burmistrzem Namysłowa został polityk PPS Bolesław Obrębski (1898-1953), który swój urząd pełnił do grudnia 1948. 31 grudnia 1945 starosta Nowacki został w rejonie śluzy na Widawie (rejon ulic Parkowej i Marii Konopnickiej) postrzelony przez "nieznanych sprawców w mundurach sowieckich", w wyniku czego zmarł 3 stycznia 1946. Towarzyszący staroście por. Czesław Wajs (1912-1945) zginął na miejscu.

17 listopada 1947 odbyło się zebranie założycielskie Towarzystwa Burs i Stypendiów w Namysłowie, na prezesa wybrano Aleksandra Pankiewicza – przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej. W 1949 TBS liczył już 129 członków.

26 maja 1959 powstało Koło Miłośników Ziemi Namysłowskiej, w tym czasie było to pierwsze tego typu stowarzyszenie na Opolszczyźnie. Jeszcze w 1959 stowarzyszenie zmieniło nazwę na Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej. Staraniem działaczy koła powołano 21 stycznia 1960 Muzeum Ziemi Namysłowskiej, które zlokalizowano w trzech salach ratusza. 23 lutego 1973 Muzeum Ziemi Namysłowskiej przeniosło się do nowego lokalu, znajdującego się na zamku[33]. Muzeum funkcjonowało do przełomu 1998/99. Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej prowadziło działalność do około 2005, po czym zostało zawieszone.

23 czerwca 1976 Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej w Namysłowie przystąpiły do strajku, którego celem było, oprócz protestu przeciw podwyżce cen, odłączenie się od ZEM Świdnica i sprowadzenie nowego parku maszynowego.

III Rzeczpospolita[edytuj | edytuj kod]

Po pierwszych wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w 1990 roku burmistrzem miasta został Adam Maciąg[34][35]. Pełnił on tę funkcję przez dwie kadencje, od 18 czerwca 1990 do 3 listopada 1998. Następcami Maciąga byli: Krzysztof Kuchczyński (3 listopada 1998 – 5 grudnia 2014), Julian Kruszyński (5 grudnia 2014 – 22 listopada 2018) oraz obecnie sprawujący urząd Bartłomiej Stawiarski (od 22 listopada 2018).

W latach 1989–1996 przeprowadzona została przez Radę Narodową Miasta i Gminy w Namysłowie oraz jej następczynię – Radę Miejską w Namysłowie akcja dekomunizacji nazw namysłowskich ulic. Jeszcze w roku 1989 patronat nad miejskimi ulicami utracili Feliks Dzierżyński i Julian Marchlewski, a w dalszej kolejności dekomunizacji poddane zostały ulice: Armii Czerwonej (24 stycznia 1991)[36], Hanki Sawickiej (15 marca 1993)[37], Karola Świerczewskiego, Marcelego Nowotki, Alei Róży Luksemburg oraz Placu XV-lecia PRL (wszystkie 29 listopada 1996)[38]. Symbolicznym zakończeniem procesu była dokonana po latach zmiana nazwy ulicy Mariana Buczka (26 września 2016)[39].

W ramach reformy administracyjnej w Polsce w 1999 Namysłów ponownie stał się siedzibą powiatu namysłowskiego. Siedzibą starostwa stał się przebudowany dawny magazyn zbożowy przy Placu Wolności.

18 września 2014 założono Towarzystwo Przyjaciół Namysłowa i Ziemi Namysłowskiej[40]. W 2019 reaktywowane zostało z kolei po kilkunastu latach zawieszenia działalności Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej (ponowny wpis do rejestru stowarzyszeń dokonany został 28 listopada 2019)[41].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych GUS z 30 czerwca 2018, Namysłów miał 16360 mieszkańców (8. miejsce w województwie opolskim i 279. w Polsce), powierzchnię 22,62 km² (7. miejsce w województwie opolskim i 250. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 723,6 os./km²[42].

Mieszkańcy Namysłowa stanowią około 38,37% populacji powiatu namysłowskiego, co stanowi 1,66% populacji województwa opolskiego.

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 16360 100 8638 52,7 7724 47,3
gęstość zaludnienia

(mieszk./km²)

723,6 382,1 341,5

Liczba mieszkańców miasta[edytuj | edytuj kod]

1787 – 2500[43]
1845 – 3480[43]
1860 – 4176
1861 – 4193[43]
1875 – 5383[43]
1880 – 5868[43]
1885 – 5890[43]
1890 – 6167
1910 – 6062[44]
1933 – 7325[45]
1939 – 8196[45]
1975 – 12400[43]
1983 – 13700[43]
1995 – 16601[46]
2000 – 16956[46]
2005 – 16630[46]
2010 – 16254[46]
2015 – 16105[46]
2020 – 16622[46]
Liczba mieszkańców


Piramida wieku mieszkańców Namysłowa w 2014 roku[edytuj | edytuj kod]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Brama Krakowska (XIV w.)
Ratusz z XIV wieku

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[47]:

  • Układ urbanistyczny
  • Kościół par. pw. śś. Piotra i Pawła, ul. Kościelna 1, późnogotycki z l. 1405-1441 – XV w., XVI w. w rejestrze. Ogrodzenie z bramą, z 1713 r. i figura św. Jana Nepomucena, z 1730 r., wypisane z księgi rejestru
  • Kościół fil. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP[48], ul. Staromiejska 29, XV/XVI.
  • Zespół klasztorny franciszkanów, Skwer kardynała Wyszyńskiego 2, z XIV-XVIII w.: gotycki kościół św. Franciszka i św. Piotra z XIV w., klasztor, ob. plebania
  • Kaplica pw. Świętej Trójcy (dawna kaplica cmentarna), ul. Oleśnicka 11, z l. 1708-1709
  • Park Północny, z poł. XIX w.
  • Zamek książęcy, XIV w., XVI-XIX w.: studnia na dziedzińcu zamkowym z ok. 1600 r.
  • Mury obronne, fragmenty z l. 1350-1415, XVII w., XIX w.: baszta, ul. Kościelna 10, mur, ul. Forteczna 4, mur i dwie baszty (pn.-zach.), mur i trzy baszty, ul. Wojska Polskiego, mur i dwie baszty (pd.-zach.), mur i jedna baszta (pn.-wsch.), mur (pn.-zach.), mur (pn.),
    • Brama Krakowska, wznoszona od 1350 r. – XIV w., XIX w., wypisana z księgi rejestru
  • Ratusz, z 1374-77 r., XV-XIX w., z 57-metrową wieżą z 1381-89 r.
  • Zespół szpitala miejskiego, ul. Oleśnicka 10, z l. 1911-1912: budynek prosektorium z kaplicą, pawilon oddziału dziecięcego, budynek mieszkalno-warsztatowy; altana, drewniana; magazyn, ogrodzenie z bramą, park
  • Kamienica, ul. Bolesława Chrobrego 6, wypisany z księgi rejestru
  • Dom „Burmistrzówka”, ul. Krakowska 17, z XVIII w., z poł. XIX w.
  • Hotel „Polonia”, ul. Obrońców Pokoju 28, 1848 r.
  • Kamienice, Rynek 3, 4, 5, 6, 24 (d. 27), z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
  • Kamienica, Rynek 12, z k. XIX w.
  • Kamienice, ul. Staszica 4, 6, z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
  • Izba Regionalna, dawna szkoła ewangelicka, ul. Szkolna 2, mur pruski, z 1792-1793 r.
  • Zespół browaru, ul. Bolesława Chrobrego 26, z l. 1870-1910: stara słodownia z warzelnią i suszarnią, nowa słodownia z suszarniami, leżakownia i fermentownia, maszynownia i magazyn beczek, kompleks budynków pomocniczych, magazyn jęczmienia przy ul. Kolejowej 18.
  • Izba Techniki Młynarskiej, dawny młyn miejski, ul. Piastowska 12, XIX/XX w.

inne zabytki:

  • neorenesansowa fontanna (ok. 1914),
  • dawna synagoga (1856, obecnie sala gimnastyczna),

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Browar w Namysłowie - budynek starej słodowni

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy (zakłady ziemniaczane, wytwórnia lodów Nestlé), a także przemysł piwowarski (Browar Namysłów) oraz przemysł elektrotechniczny (Diehl Controls, dawniej również ZEM), metalowy i obuwniczy. W Namysłowie od kilkunastu lat funkcjonuje również fabryka okien Velux.

W 2019 wskaźnik bezrobocia w Namysłowie wynosił 7,8%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Namysłowie wynosiło 4 176,14 zł[46].

25,8% aktywnych zawodowo mieszkańców Namysłowa pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i przemysł wydobywczy), 34,7% w sektorze przemysłowym (przemysł przetwórczy i budownictwo), a 10,5% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja) oraz 2,2% pracuje w sektorze finansowym (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości)[46].

W Namysłowie mieści się Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Stacja kolejowa w Namysłowie

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez Namysłów przebiegają drogi krajowe:

Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie:

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się stacja kolejowa połączona z dworcem autobusowym. Z namysłowskiej stacji kolejowej odjeżdżają obecnie pociągi w kierunku Oleśnicy i Wrocławia oraz Kluczborka, Lublińca i Częstochowy.

Namysłów
Linia nr 143 Kalety – Wrocław Mikołajów (106,465 km)
Gręboszów
odległość: 5,996 km
odległość: 4,625 km
Linia nr 301 Opole Główne – Namysłów (59,939 km)
Ziemiełowice
odległość: 3,410 km
Linia nr 307 Namysłów – Kępno (0,000 km)
odległość: 3,584 km

Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]

W roku 2018 czasowo funkcjonowała komunikacja miejska. Linie czerwona, zielona i niebieska zaczynały swój bieg na dworcu autobusowym. Przewozy autobusowe realizuje PKS Opole oraz prywatny przewoźnik LUZ.[potrzebny przypis]

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Namysłów stanowi regionalny ośrodek oświatowy, ściągający uczniów z całego powiatu, a także z pobliskich terenów województwa wielkopolskiego (Rychtal), dolnośląskiego (Bierutów) czy powiatu kluczborskiego (Wołczyn).

Żłobki i Przedszkola
  • Żłobek, ul. Kolejowa 5B
  • Żłobek "Elementarz Przyjazny Rodzinie", ul. Braterska 7
  • Przedszkole nr 1, ul. Partyzantów 2
  • Przedszkole nr 3, ul. Partyzantów 3
  • Przedszkole nr 4, ul. Reymonta 5B
  • Przedszkole nr 5, ul. Słoneczna 1
  • Przedszkole Integracyjne, ul. Parkowa 3

Szkoły podstawowe

Inne

  • Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Andrzeja Kurylewicza, ul. Piłsudskiego 11
  • Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Towarzystwa Interwencji Społecznych, ul. Piastowska 8
  • Środowiskowy Hufiec Pracy, ul. Pułaskiego 3B
 Szkoły ponadpodstawowe
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Iwaszkiewicza, ul. Mickiewicza 12
  • Zespół Szkół Mechanicznych im. Żołnierzy Września 1939, ul. Pułaskiego 10
  • Zespół Szkół Rolniczych im. Tadeusza Kościuszki, ul. Pułaskiego 3
  • Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego, ul. Pułaskiego 3C

Zespół Szkół Specjalnych im. Adama Mickiewicza, ul. Staszica 8

  • Szkoła Podstawowa Specjalna
  • Gimnazjum Specjalne
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Kultura[edytuj | edytuj kod]

  • Namysłowski Ośrodek Kultury, Plac Powstańców Śląskich 2
    • Biblioteka Publiczna w Namysłowie im. Stanisława Wasylewskiego, ul. Bohaterów Warszawy 5
    • Izba Regionalna w Namysłowie, ul. Szkolna 2
    • Izba Techniki Młynarskiej, ul. Piastowska 12
    • Świetlica Osiedlowa, ul. Dworcowa 7
    • Zespół Teatralny „Bez Atu” (rozwiązany)

Namysłowska prasa wydawana po 1945[edytuj | edytuj kod]

W okresie PRL wydawane były: „Trybuna Namysłowska” – miesięcznik Powiatowego Komitetu Frontu Narodowego w Namysłowie oraz „Rocznik Statystyczny Powiatu Namysłów”.

Namysłowska prasa podziemna przed 1989[edytuj | edytuj kod]

Namysłowska prasa wydawana po 1989[edytuj | edytuj kod]

Po przełomie 1989 roku ukazywały się m.in.:

  • „Gazeta Namysłowska. Magazyn Samorządowy”
  • „Gazeta Ziemi Namysłowskiej”
  • „GraVers. Niezależne Czasopismo Literackie”
  • „Informator Wędkarski. Magazyn Namysłowskich Wędkarzy”
  • „Kurier Namysłowski. Prywatny Miesięcznik Lokalny”
  • „Namysłowianin. Bezpłatna Gazeta Lokalna”
  • „Namysłowski Magazyn. Namysłowski Powiatowy Magazyn Samorządowy”
  • „Nowiny Namysłowskie”
  • „Wieści Namysłowskie”
  • „Z Prawej Strony. Miesięcznik ziemi namysłowskiej”
  • „Nasz Powiat Namysłowski” - informator samorządowy wydawany przez Starostwo Powiatowe w Namysłowie

Własne organa prasowe posiadają miejscowe parafie katolickie:

  • „Apostolskie Ścieżki. Namysłowskie Pismo Religijno – Duszpasterskie” – Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła.
  • „Pokój i Dobro. Gazeta parafii św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary”

Własne pismo wydają także Niemcy – dawni mieszkańcy Namysłowa, zrzeszeni w powstałym 19 maja 1956 r. stowarzyszeniu Namslauer Heimatfreunde. Ich organ prasowy „Namslauer Heimatfruf” ukazuje się od roku 1956[50].

Religia[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Religia w Namysłowie.
Kościół św. Piotra i Pawła
Kaplica cmentarna Wszystkich Świętych
Cmentarz Komunalny przy ul. Jana Pawła II
Dawna synagoga (obecnie sala gimnastyczna, widok sprzed remontu)

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]

Dekanat Namysłów wschód

Dekanat Namysłów zachód

Kościół Zielonoświątkowy w RP[edytuj | edytuj kod]

Okręg Zachodni

Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]

Do zborów w Namysłowie przynależą również wyznawcy z gminy Bierutów, Wilków, Rychtal, Domaszowice i Świerczów.

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP[edytuj | edytuj kod]

Wierni przynależą do parafii ewangelicko-augsburskiej w Pokoju, stanowiącej część Diecezji Katowickiej.

Cmentarze[edytuj | edytuj kod]

  • Cmentarz Komunalny (ul. Jana Pawła II 6)
  • Cmentarz Komunalny (ul. Oławska 35-39)
  • dawny cmentarz katolicki (ul. Staromiejska 29)
  • dawny cmentarz ewangelicki (ul. Kraszewskiego 1)
  • dawny cmentarz żydowski (ul. Łączańska 7)

Nieistniejące obiekty sakralne[edytuj | edytuj kod]

  • synagoga (obecnie sala sportowa, ul. Dubois 19), czynna w latach 1856-1938,
  • kościół ewangelicki św. Andrzeja (Skwer prof. Leszka Kuberskiego), czynny w latach 1789-1947, rozebrany w 1962
  • kościół staroluterański (obecnie sklep, ul. Wały Jana III 2), czynny w latach 1905-1945
  • kościół Salwatora (Zbawiciela), rozebrany w 1647
  • kaplica św. Barbary, rozebrana w 1647
  • kościół św. Ducha i św. Jerzego, spłonął w 1619, prowizorycznie odbudowany jako spichlerz i rozebrany w latach 80. XVIII w.

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

W Namysłowie ma swoją siedzibę powstałe w 1945 Nadleśnictwo Namysłów, którego obszar rozciąga się na powiat namysłowski i kluczborski. Siedziba Nadleśnictwa znajduje się przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie, w budynku oddanym do użytku w roku 2016[52].

Polityka[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Organem wykonawczym jest burmistrz. W wyborach samorządowych w 2018 na urząd został wybrany Bartłomiej Stawiarski[53], zaprzysiężony na urząd 22 listopada 2018[54]. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Stanisława Dubois 3. W mieście, pod adresem Plac Wolności 12a, znajduje się starostwo powiatu namysłowskiego.

Budżet miasta[edytuj | edytuj kod]

Wydatki budżetu w Namysłowie według działów (2017)

     Sektor usług (48,4%)

     Niesklasyfikowane (22,9%)

     Ubezpieczenie społeczne (9,6%)

     Gospodarka komunalna (7,1%)

     Ekonomika nieruchomości (3,9%)

     Edukacja (2,3%)

     Bezpieczeństwo zdrowotne (1,4%)

     Rolnictwo (1,3%)

Budżet miasta Namysłowa
Lp. Rok Budżet
1 2009 74,5 mln zł.
2 2010 67,1 mln zł.
3 2011 74,7 mln zł.
4 2012 69 mln zł.
5 2013 66 mln zł.
6 2014 76,7 mln zł.
8 2015 75,3 mln zł.
9 2016 89,6 mln zł.

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Miasta i gminy partnerskie[55]
Miasto Państwo Data podpisania umowy
Nebelschütz  Niemcy 4 kwietnia 1997
Hluczyn  Czechy 27 sierpnia 2000
Linz nad Renem  Niemcy 29 września 2000
Jaremcze  Ukraina 25 maja 2002
Kisköre  Węgry 14 czerwca 2003
Zagon  Rumunia 10 października 2009

Ludzie związani z Namysłowem[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Namysłowem.

Honorowi Obywatele Miasta[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Namysłōw – definicja, synonimy, przykłady użycia [w:] SileSłownik [online] [dostęp 2022-12-17] (śl.).
  2. ↑ Klimat: Namysłów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-06-10].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  4. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1950 r. w sprawie zmiany granic miast Góra i Namysłów. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-11-16].
  5. ↑ UCHWAŁA NR 729/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu dla Osiedla Nr I w Namysłowie, 26 października 2017.
  6. ↑ UCHWAŁA NR 730/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu dla Osiedla Nr II w Namysłowie, 26 października 2017.
  7. ↑ UCHWAŁA NR 731/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę Statutu dla Osiedla Nr III w Namysłowie, 26 października 2017.
  8. ↑ UCHWAŁA NR 732/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu dla Osiedla Nr IV w Namysłowie, 26 października 2017.
  9. ↑ UCHWAŁA NR 733/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu dla Osiedla Nr V w Namysłowie, 26 października 2017.
  10. ↑ UCHWAŁA NR 734/VII/17 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE z dnia 26 października 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu dla Osiedla Nr VI w Namysłowie, 26 października 2017.
  11. ↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  12. ↑ „Codex Diplomaticus Maioris Poloniae”, tomus II, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1878, s. 295.
  13. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  14. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  15. ↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178. ISBN 978-83-910595-2-4.
  16. ↑ „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  17. ↑ Knie 1830 ↓, s. 974.
  18. ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, s. 11.
  19. ↑ Namysłów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego Tom VI, s. 894.
  20. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  21. ↑ Historia miasta. [dostęp 2009-04-04].
  22. ↑ Kazimierz Kuliński: Piastowski zamek w Namysłowie. Namysłów: Namislavia, 2006. ISBN 978-83-60537-03-9.
  23. ↑ Namysłów [online], zamki-palace.eu [dostęp 2020-06-10].
  24. ↑ Jan Dąbrowski: Kazimierz Wielki: Twórca Korony Królestwa Polskiego. Kraków: Universitas, 2007. ISBN 978-83-242-0686-5.
  25. ↑ Według Jerzego Dowiata 28 listopada (Jerzy Dowiat: Nowy kształt terytorialny państwa. W: Janusz Tazbir, Tadeusz Manteuffel: Zarys... 1980, s. 73–79.).
  26. ↑ Jerzy Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej (VIII w. – 1370), s. 330.
  27. ↑ Mateusz Mirosław Magda, Spacerem po dawnym Namysłowie, Namysłów: M&P Verlag, 2019, s. 30, ISBN 978-83-953909-0-6.
  28. ↑ M. Patelski, Zapomniany epizod z dziejów walk o Śląsk. Sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski 1919-1921,[ w:] Rok 1921 na Kresach Wschodnich i Zachodnich. Historia i pamięć, pod red. Macieja Fica i Joanny Lusek, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu: Bytom 2021, ISBN 978-83-65786-74-6
  29. ↑ Mateusz Mirosław Magda, Uciekinierzy, osadnicy, przesiedleńcy, autochtoni. Ziemia Namysłowska lat 1945-1947 w relacjach i wspomnieniach mieszkańców, wyd. Pierwsze, dodruk, Namysłów: Namislavia, 2016, s. 16, ISBN 978-83-60537-88-6.
  30. ↑ Elektronischer Lesesaal :: Martin-Opitz-Bibliothek [online], martin-opitz-bibliothek.de [dostęp 2022-01-18].
  31. ↑ M. M. Magda, Uciekinierzy, osadnicy, przesiedleńcy, autochtoni. Ziemia Namysłowska lat 1945-1947 w relacjach i wspomnieniach mieszkańców, Wydawnictwo Namislavia, Namysłów 2006, s. 36-45.
  32. ↑ Kazimierz Kuliński, Pierwsze lata polskiej służby kolejowej w Namysłowie, Namysłów 1970.
  33. ↑ Historia i cele TMZN [online], web.archive.org, 27 maja 2014 [dostęp 2020-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-27].
  34. ↑ Opolskie: Nowy sekretarz województwa [online], Serwis Samorządowy PAP [dostęp 2020-09-21] (pol.).
  35. ↑ Adam Franciszek Maciąg – Encyklopedia Solidarności [online], www.encysol.pl [dostęp 2020-09-21].
  36. ↑ Uchwała nr IX/60/91 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 24 stycznia 1991 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy.
  37. ↑ Uchwała nr XXVI/208/93 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy.
  38. ↑ Uchwała nr XXV/261/96 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 29 listopada 1996 r. w sprawie zmiany nazw ulic.
  39. ↑ Uchwała nr 268/VII/16 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 26 września 2016 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy.
  40. ↑ TPNiZN [online], Towarzystwo Przyjaciół Namysłowa i Ziemi Namysłowskiej, 6 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-09] (pol.).
  41. ↑ Namysłów – ciekawe miejsca, które warto odwiedzić [online], Radio Opole, 27 lipca 2019 [dostęp 2020-06-10] (pol.).
  42. ↑ GUS, Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r. Stan w dniu 30 VI [online], stat.gov.pl, 12 października 2018 [dostęp 2019-04-15] (pol.).
  43. ↑ a b c d e f g h Demografia [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-06-10].
  44. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-06-10].
  45. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Namslau [online], treemagic.org [dostęp 2020-06-10].
  46. ↑ a b c d e f g h Namysłów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-06-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  47. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 54,55. [dostęp 2012-12-16].
  48. ↑ Obraz kościółs NMP w Namysłowie (dolny-slask.org.pl).
  49. ↑ Roman Janusz Rączy – Encyklopedia Solidarności [online], www.encyklopedia-solidarnosci.pl [dostęp 2016-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-22].
  50. ↑ Namslauer Heimatruf – Namslauer Heimatfreunde [online], namslau-schlesien.de [dostęp 2024-04-24] (niem.).
  51. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
  52. ↑ Nadleśnictwo - Nadleśnictwo Namysłów - Lasy Państwowe [online], namyslow.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2021-11-16].
  53. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-06-10].
  54. ↑ Protokół Nr I/18 z sesji Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 22 listopada 2018 roku. namyslow.eu, 18 grudnia 2018. [dostęp 2020-06-10].
  55. ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Namysłowie. [dostęp 2017-06-10].
  56. ↑ Ernst Lober, Als ich anfing zu bürgermeistern, „Namslauer Heimatruf” (83), Euskirchen 1979, s. 12, Richard Schulz (zm. 1925) był Burmistrzem Namysłowa w latach 1891-1923.
  57. ↑ a b c d e f g h Honorowy Obywatel Namysłowa [online], namyslow.eu [dostęp 2020-06-10] (pol.).
  58. ↑ Jarosław Staśkiewicz, Józef Pinior honorowym obywatelem Namysłowa [online], Nowa Trybuna Opolska, 3 maja 2016 [dostęp 2020-06-10] (pol.).
  59. ↑ Lech Wałęsa honorowym obywatelem Namysłowa. Mieszkańcy wywiesili… klepsydry [FOTO] [online], wMeritum.pl, 24 stycznia 2017 [dostęp 2020-06-10] (pol.).
  60. ↑ Rada Miejska w Namysłowie, Uchwała Nr 371/VIII/21 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie nadania tytułu „Honorowy Obywatel Gminy Namysłów” Panu Vasylowi Vasyliovychowi Onutchakowi, 11 lutego 2021.
  61. ↑ Rada Miejska w Namysłowie, UCHWAŁA NR 546/VIII/22 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE w sprawie nadania tytułu „Honorowy Obywatel Gminy Namysłów” Panu Andriyowi Ivanovychowi Myronyak, 31 marca 2022.
  62. ↑ Rada Miejska w Namysłowie, UCHWAŁA NR 547/VIII/22 RADY MIEJSKIEJ W NAMYSŁOWIE w sprawie nadania tytułu „Honorowy Obywatel Gminy Namysłów” Panu Thomasowi Zschornak, 31 marca 2022.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Informacje w Wikipodróżach
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku
Miasta województwa opolskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Gmina Namysłów
Miasto
Wsie
Integralne
części wsi
Nieofic.
cz. wsi
Była cz. wsi

Herb gminy Namysłów

Powiat namysłowski
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat namysłowski (1946–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1945–75)
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Namysłów&oldid=73596177”