Voetbal op de Olympische Zomerspelen

Voetbal is een van de sporten die in teamverband op de Olympische Zomerspelen worden beoefend.

Vanaf de tweede editie in 1900 staat voetbal (voor mannen) op het programma van de Olympische Spelen, met een onderbreking in 1932. Op de eerste twee toernooien was voetbal een demonstratiesport, waaraan geen landenploegen maar clubteams deelnamen. Vanaf 1908 is voetbal een officiële olympische sport. Achteraf heeft het IOC wel besloten ook de toernooien van 1900 en 1904 als officieel op te nemen in de uitslagenlijsten. In 1996 werd het voetbal voor vrouwen aan het olympische programma toegevoegd.

Speelgerechtigd[bewerken | brontekst bewerken]

Landen die zowel bij de wereldvoetbalbond FIFA als het Internationaal Olympisch Comité zijn aangesloten mogen zowel bij de mannen als vrouwen één team inschrijven voor het kwalificatietoernooi. Sinds de kwalificatie voor de Olympische Spelen 1992 geldt voor mannen dat ze maximaal 23 jaar mogen zijn (met 1 januari van het olympisch jaar als peildatum). Tijdens de eindronde (de Olympische Spelen zelf) mogen drie dispensatiespelers ouder dan 23 jaar deel uitmaken van de voetbalselectie.

Voor vrouwen gold bij de eerste twee edities (1996 en 2000) dat de speelsters minimaal zestien jaar oud moesten zijn. Deze bepaling is daarna afgeschaft, zodat voor vrouwen geen beperkingen meer gelden.[1]

Geschiedenis

Bij de edities van 1908 en 1912 had elk deelnemend land het recht maximaal vier teams in te schrijven, maar alleen in 1908 maakte Frankrijk gebruik van deze regel door met twee ploegen deel te nemen.

Oorspronkelijk mochten aan het olympisch voetbaltoernooi, net als bij alle andere sporten, alleen amateurs deelnemen. In 1956 kwam daar de beperking bij dat spelers (met uitzondering van spelers uit Afrika en Azië) niet in de eindronde van het voorgaande wereldkampioenschap mochten zijn uitgekomen. In 1968 werd dat uitgebreid en telden ook kwalificatiewedstrijden voor het betreffende WK mee. Doordat profspelers niet mochten meedoen was dit extra voordelig voor de landen uit het Oostblok, waar de spelers door de staat gesponsord werden en dus hun amateurstatus konden bewaren. De teams konden dus op volle sterkte meedoen en dat wierp zijn vruchten af. Tussen 1948 en 1980 werden 23 van de 27 medailles gewonnen door landen uit Oost-Europa.

In de jaren 70 begon het IOC het amateurprincipe langzaamaan los te laten. Omdat de FIFA wilde voorkomen dat het olympisch voetbaltoernooi een te grote concurrent zou worden voor het wereldkampioenschap werden nieuwe bepalingen in het leven geroepen. Vanaf 1984 mochten ook niet-amateurs deelnemen, met voor Europa en Zuid-Amerika de beperking dat spelers die één of meerdere volledige WK-wedstrijden hadden gespeeld niet meer speelgerechtigd waren. Sinds de kwalificatie voor de Olympische Spelen 1992 gelden voor mannen uitsluitend de huidige regels. De regels van 1984 werden ook voor de editie van 1988 gehandhaafd, maar met een extra paragraaf: Europese en Zuid-Amerikaanse voetballers die eerder minder dan 90 minuten in één enkele wedstrijd van het WK hadden gespeeld, kwamen in aanmerking.

Onderdelen[bewerken | brontekst bewerken]

Onderdeel 96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24 Totaal
Mannen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
28
Vrouwen • • • • • • • •
8
Totaal 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 36

Medailles[bewerken | brontekst bewerken]

Medaillewedstrijden[bewerken | brontekst bewerken]

Mannen[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar Finale 3e / 4e plaats
Goud Uitslag Zilver Brons Uitslag 4e
1900 (1) Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië Vlag van Frankrijk Frankrijk Vlag van België België
1904 (1) Vlag van Canada Canada Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten
1908 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië 2-0 Vlag van Denemarken Denemarken Vlag van Nederland Nederland 2-0 Vlag van Zweden Zweden
1912 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië 4-2 Vlag van Denemarken Denemarken Vlag van Nederland Nederland 9-0 Vlag van Finland Finland
1920 Vlag van België België (2) Vlag van Spanje Spanje Vlag van Nederland Nederland (2) Vlag van Frankrijk Frankrijk
1924 Vlag van Uruguay Uruguay 3-0 Vlag van Zwitserland Zwitserland Vlag van Zweden Zweden 1-1 nv, 3-1 Vlag van Nederland Nederland
1928 Vlag van Uruguay Uruguay 1-1 nv, 2-1 Vlag van Argentinië Argentinië Vlag van Italië Italië 11-3 Vlag van Egypte Egypte
1936 Vlag van Italië Italië 2-1 nv Vlag van Oostenrijk Oostenrijk Vlag van Noorwegen Noorwegen 3-2 Vlag van Polen Polen
1948 Vlag van Zweden Zweden 3-1 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië Vlag van Denemarken Denemarken 5-3 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië
1952 Vlag van Hongarije Hongarije 2-0 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië Vlag van Zweden Zweden 2-0 Vlag van Duitsland Duitsland
1956 Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 1-0 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië Vlag van Bulgarije Bulgarije 3-0 Vlag van India India
1960 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië 3-1 Vlag van Denemarken Denemarken Vlag van Hongarije Hongarije 2-1 Vlag van Italië Italië
1964 Vlag van Hongarije Hongarije 2-1 Vlag van Tsjecho-Slowakije Tsjecho-Slowakije Vlag van Duitsland Duits eenheidsteam 3-1 Vlag van Egypte Verenigde Arabische Republiek
1968 Vlag van Hongarije Hongarije 4-1 Vlag van Bulgarije Bulgarije Vlag van Japan Japan 2-0 Vlag van Mexico Mexico
1972 Vlag van Polen Polen 2-1 Vlag van Hongarije Hongarije Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie
Vlag van de DDR DDR		 2-2 nv (3)
1976 Vlag van de DDR DDR 3-1 Vlag van Polen Polen Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 2-0 Vlag van Brazilië Brazilië
1980 Vlag van Tsjecho-Slowakije Tsjecho-Slowakije 1-0 Vlag van de DDR DDR Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 2-0 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië
1984 Vlag van Frankrijk Frankrijk 2-0 Vlag van Brazilië Brazilië Vlag van Joegoslavië Joegoslavië 2-1 Vlag van Italië Italië
1988 Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie 2-1 nv Vlag van Brazilië Brazilië Vlag van Duitsland Bondsrepubliek Duitsland 3-0 Vlag van Italië Italië
1992 Vlag van Spanje Spanje 3-2 Vlag van Polen Polen Vlag van Ghana Ghana 1-0 Vlag van Australië Australië
1996 Vlag van Nigeria Nigeria 3-2 Vlag van Argentinië Argentinië Vlag van Brazilië Brazilië 5-0 Vlag van Portugal Portugal
2000 Vlag van Kameroen Kameroen 2-2 ns (5-3) Vlag van Spanje Spanje Vlag van Chili Chili 2-0 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten
2004 Vlag van Argentinië Argentinië 1-0 Vlag van Paraguay Paraguay Vlag van Italië Italië 1-0 Vlag van Irak Irak
2008 Vlag van Argentinië Argentinië 1-0 Vlag van Nigeria Nigeria Vlag van Brazilië Brazilië 3-0 Vlag van België België
2012 Vlag van Mexico Mexico 2-1 Vlag van Brazilië Brazilië Vlag van Zuid-Korea Zuid-Korea 2-0 Vlag van Japan Japan
2016 Vlag van Brazilië Brazilië 1-1 ns (5-4) Vlag van Duitsland Duitsland Vlag van Nigeria Nigeria 3-2 Vlag van Honduras Honduras
2020 Vlag van Brazilië Brazilië 2-1 nv Vlag van Spanje Spanje Vlag van Mexico Mexico 3-1 Vlag van Japan Japan
(1) Georganiseerd als demonstratie wedstrijden, later erkend als olympisch door het IOC.
(2) Het toernooi in 1920 werd gespeeld volgens het Bergvall-systeem. Tijdens de finale verliet Tsjecho-Slowakije bij een 2-0-achterstand tegen België in de 43e minuut het veld en werd gediskwalificeerd. In de finale van het extra toernooi voor de zilveren medaille won Spanje met 3-1 van Nederland.
(3) De wedstrijd om de bronzen medaille in 1972 eindigde na verlenging onbeslist. Er waren geen strafschoppen voorzien, zodat beide teams een bronzen medaille kregen.

Vrouwen[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar Finale 3e / 4e plaats
Goud Uitslag Zilver Brons Uitslag 4e
1996 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 2-1 Vlag van China China Vlag van Noorwegen Noorwegen 2-0 Vlag van Brazilië Brazilië
2000 Vlag van Noorwegen Noorwegen 3-2 nv Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten Vlag van Duitsland Duitsland 2-0 Vlag van Brazilië Brazilië
2004 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 2-1 nv Vlag van Brazilië Brazilië Vlag van Duitsland Duitsland 1-0 Vlag van Zweden Zweden
2008 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 1-0 nv Vlag van Brazilië Brazilië Vlag van Duitsland Duitsland 2-0 Vlag van Japan Japan
2012 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 2-1 Vlag van Japan Japan Vlag van Canada Canada 1-0 Vlag van Frankrijk Frankrijk
2016 Vlag van Duitsland Duitsland 2-1 Vlag van Zweden Zweden Vlag van Canada Canada 2-1 Vlag van Brazilië Brazilië
2020 Vlag van Canada Canada 1-1 ns (3-2) Vlag van Zweden Zweden Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten 4-3 Vlag van Australië Australië

Medaillespiegel[bewerken | brontekst bewerken]

N.B. Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2016.

 Plaats  Land NOC Goud Goud Zilver Zilver Brons Brons Totaal
1 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten USA 4 2 2 8
2 Vlag van Hongarije Hongarije HUN 3 1 1 5
3 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië GBR 3 0 0 3
4 Vlag van Brazilië Brazilië BRA 2 5 2 9
5 Vlag van Argentinië Argentinië ARG 2 2 0 4
6 Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie URS 2 0 3 5
7 Vlag van Canada Canada CAN 2 0 2 4
8 Vlag van Uruguay Uruguay URU 2 0 0 2
9 Vlag van Joegoslavië Joegoslavië YUG 1 3 1 5
10 Vlag van Spanje Spanje ESP 1 3 0 3
11 Vlag van Zweden Zweden SWE 1 2 2 5
12 Vlag van Polen Polen POL 1 2 0 3
13 Vlag van Duitsland Duitsland GER 1 1 3 5
14 Vlag van de DDR DDR GDR 1 1 1 3
Vlag van Nigeria Nigeria NGR 1 1 1 3
16 Vlag van Tsjecho-Slowakije Tsjecho-Slowakije TCH 1 1 0 2
Vlag van Frankrijk Frankrijk FRA 1 1 0 2
18 Vlag van Italië Italië ITA 1 0 2 3
Vlag van Noorwegen Noorwegen NOR 1 0 2 3
20 Vlag van België België BEL 1 0 1 2
Vlag van Mexico Mexico MEX 1 0 1 1
22 Vlag van Kameroen Kameroen CMR 1 0 0 1
23 Vlag van Denemarken Denemarken DEN 0 3 1 4
24 Vlag van Bulgarije Bulgarije BUL 0 1 1 2
Vlag van Japan Japan JPN 0 1 1 2
26 Vlag van Zwitserland Zwitserland SUI 0 1 0 1
Vlag van Oostenrijk Oostenrijk AUT 0 1 0 1
Vlag van China China CHN 0 1 0 1
Vlag van Paraguay Paraguay PAR 0 1 0 1
30 Vlag van Nederland Nederland NED 0 0 3 3
31 Vlag van Ghana Ghana GHA 0 0 1 1
Vlag van Chili Chili CHI 0 0 1 1
Vlag van Duitsland Duits eenheidsteam EUA 0 0 1 1
Vlag van Bondsrepubliek Duitsland Bondsrepubliek Duitsland FRG 0 0 1 1
Vlag van Zuid-Korea Zuid-Korea KOR 0 0 1 1
Totaal 34 34 35 103

Toernooi van 1906 niet meegeteld, in 1972 zijn twee bronzen medailles uitgereikt.

Meervoudigemedaillewinnaars[bewerken | brontekst bewerken]

De onderstaande tabel geeft de 'succesvolste medaillewinnaars' bij het voetbal weer.

(Ten minste 3 medailles).
Olympiër Jaren Medailles Onderdeel
1 Vlag van Verenigde Staten Christie Pearce-Rampone 2000-2012 Zilver Goud Goud Goud vrouwen
2 Vlag van Verenigde Staten Shannon Boxx
Vlag van Verenigde Staten Heather Mitts
Vlag van Verenigde Staten Heather O'Reilly		 2004-2012 Goud Goud Goud vrouwen
5 Vlag van Verenigde Staten Brandi Chastain
Vlag van Verenigde Staten Joy Fawcett
Vlag van Verenigde Staten Julie Foudy
Vlag van Verenigde Staten Mia Hamm
Vlag van Verenigde Staten Kristine Lilly
Vlag van Verenigde Staten Cindy Parlow		 1996-2004 Goud Zilver Goud vrouwen
" Vlag van Verenigde Staten Kate Sobrero-Markgraf 2000-2008 Zilver Goud Goud vrouwen
12 Vlag van Verenigde Staten Tobin Heath
Vlag van Verenigde Staten Carli Lloyd		 2012-2020 Goud Goud Brons vrouwen
14 Vlag van Hongarije Dezső Novák 1960- 1968 Brons Goud Goud mannen
15 Vlag van Canada Sophie Schmidt
Vlag van Canada Desiree Scott
Vlag van Canada Christine Sinclair		 2012-2020 Brons Brons Goud vrouwen
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Voetbal_op_de_Olympische_Zomerspelen&oldid=66121574"