Atletiek op de Olympische Zomerspelen

Atletiek is een van de sporten die op de Olympische Zomerspelen worden beoefend. Sinds de start van de moderne Olympische Spelen in 1896 staat deze sporttak op het programma.

In 1913 besloot de IAAF dat de Olympische Spelen als wereldkampioenschappen atletiek fungeerden en kende atletiek geen WK. Dit bleef zo totdat de IAAF in 1976 besloot dat de wereldkampioenschappen en de Olympische Spelen apart gevoerd moesten worden.

Het olympisch atletiekprogramma bij de mannen heeft in de beginjaren van de Olympische Spelen een aantal grote wijzigingen ondergaan. Sinds de Spelen van 1928 is het programma ongewijzigd, met uitzondering van de beide onderdelen in het snelwandelen.

Sinds 1928 staat atletiek ook voor vrouwen op het olympisch programma. Aanvankelijk waren er vijf onderdelen, maar langzamerhand is het programma bij de vrouwen gelijk geworden aan dat van de mannen. Met de toevoeging van de 3000 m steeple chase voor vrouwen in 2008 is de 50 kilometer snelwandelen het enige onderdeel dat alleen door de mannen wordt gelopen. Verschillen in onderdelen zijn de 110 m horden bij de mannen versus de 100 m horden bij de vrouwen en de meerkamp; deze wordt bij de mannen in de tienkamp en bij de vrouwen in de zevenkamp beslecht.

Twaalf atletiekonderdelen hebben op alle edities van de Spelen op het programma gestaan. Dit zijn de 100 m, 400 m, 800 m, 1500 m, 110 m horden, hink-stap-springen, hoogspringen, polsstokhoogspringen, verspringen, discuswerpen, kogelstoten en de marathon. Het zijn ook de enige twaalf onderdelen over alle sporten op de Olympische Zomerspelen gerekend.

Onderdelen[bewerken | brontekst bewerken]

Mannen[bewerken | brontekst bewerken]

Tussen haakjes staan eerdere afstanden vermeld.
Onderdeel 96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24 Totaal
Huidig programma
100 m 30
200 m 29
400 m 30
4x 100 m estafette 26
4x 400 m estafette 26
800 m 30
1500 m 30
5000 m 26
10.000 m 26
110 m horden 30
400 m horden 28
Steeplechase (2500/3200/) 3000 m 28
Tienkamp 27
Hink-stap-springen 30
Hoogspringen 30
Polsstokhoogspringen 30
Verspringen 30
Discuswerpen 30
Kogelslingeren 29
Kogelstoten 29
Speerwerpen 27
Marathon 30
Snelwandelen (10 km/) 20 km 24
96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24
Afgevoerde onderdelen
Steeplechase 4000 m 1
5000 m team 1
60 m 2
200 m horden 2
Hink-stap-springen uit stand 2
Hoogspringen uit stand 4
Verspringen uit stand 4
4 mijl team 1
Driekamp 1
Gewichtwerpen 2
Snelwandelen 3500/3000 m 2
5 mijl 1
3 mijl team 1
Olympische estafette 1
Discuswerpen Griekse stijl 1
Speerwerpen vrije stijl 1
Discuswerpen beide handen 1
Kogelstoten beide handen 1
Speerwerpen beide handen 1
3000 m team 3
Veldlopen individueel 3
Veldlopen team 3
Vijfkamp 3
Snelwandelen 50 km 20
96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24
Totaal 12 23 25 26 30 29 27 22 23 23 24 24 24 24 24 24 24 23 24 24 24 24 24 24 24 24 24 24 24 23 718
NB: Touwtrekken stond van 1900 tot en met 1920 vijfmaal op het programma van de Olympische Spelen. Alhoewel het in die jaren een onderdeel vormde van het atletiekprogramma, beschouwt het IOC het touwtrekken nu als een aparte olympische sport. Vandaar dat het touwtrekken ontbreekt in het overzicht en de medailletabel.[1]

Vrouwen[bewerken | brontekst bewerken]

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.
Onderdeel 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24 Totaal
Huidig programma
100 m 23
200 m 20
400 m 16
4x100 m estafette 23
4x400 m estafette 14
800 m 18
1500 m 14
(3000 m/) 5000 m 11
10.000 m 10
(80 m/) 100 m horden 22
400 m horden 11
Steeplechase 3000 m 5
(Vijfkamp/) Zevenkamp 16
Hink-stap-springen 8
Hoogspringen 23
Polsstokhoogspringen 7
Verspringen 20
Discuswerpen 23
Kogelslingeren 7
Kogelstoten 20
Speerwerpen 22
Marathon 11
Snelwandelen (10 km/) 20 km 8
28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24
Totaal 5 6 6 9 9 9 10 12 12 14 14 14 17 18 19 20 22 22 23 23 23 23 23 353

Gemengd[bewerken | brontekst bewerken]

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.
Onderdeel 20 24 Totaal
4x400 m estafette 2
Mixed Team 35km Snelwandelen 1
Totaal 1 2 3

Medailles[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (mannen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (vrouwen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Meervoudige medaillewinnaars[bewerken | brontekst bewerken]

Onderstaande tabel geeft de 'succesvolste medaillewinnaars' (hier vermeld vanaf viermaal goud en meer) in de atletiek weer.

Olympiër Jaren Goud Zilver Brons Totaal Onderdelen
1 Vlag van Finland Paavo Nurmi 1920-1928 9 3 0 12 (m) 1500 m / 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
2 Vlag van Verenigde Staten Carl Lewis 1984-1996 9 1 0 10 (m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
3 Vlag van Jamaica Usain Bolt 2008-2016 8 0 0 8 (m) 100 m / 200 m / 4x 100 m
4 Vlag van Verenigde Staten Ray Ewry 1900-1908 8 0 0 8 (m) hoogspringen uit stand / verspringen uit stand / hink-stap-springen uit stand
5 Vlag van Verenigde Staten Allyson Felix 2008-2020 7 3 1 11 (v) 200 m / 400 m / 4x 100 m / 4x 400 m
6 Vlag van Finland Ville Ritola 1924-1928 5 3 0 8 (m) 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
7 Vlag van Jamaica Elaine Thompson-Herah 2016-2020 5 1 0 6 (v) 100 m / 200 m / 4x 100 m, 4x 400 m
8 Vlag van Finland Hannes Kolehmainen 1912-1920 4 1 0 5 (m) 5000 m / 10.000 m / marathon / veldlopen / veldlopen team
Vlag van Tsjecho-Slowakije Emil Zátopek 1948-1952 4 1 0 5 (m) 5000 m / 10.000 m / marathon
Vlag van Verenigde Staten Evelyn Ashford 1984-1992 4 1 0 5 (v) 100 m / 4x 100 m
11 Vlag van Verenigde Staten Alvin Kraenzlein 1900 4 0 0 4 (m) 60 m / 110 m horden / 200 m horden / verspringen
Vlag van Verenigde Staten Jesse Owens 1936 4 0 0 4 (m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
Vlag van Nederland Fanny Blankers-Koen 1948 4 0 0 4 (v) 100 m / 200 m / 4x 100 m / 80 m horden
Vlag van Verenigde Staten Harrison Dillard 1948-1952 4 0 0 4 (m) 100 m / 4x 100 m / 110 m horden
Vlag van Australië Betty Cuthbert 1956-1964 4 0 0 4 (v) 100 m / 200 m / 400 m / 4x 100 m
Vlag van Verenigde Staten Al Oerter 1956-1968 4 0 0 4 (m) discuswerpen
Vlag van Finland Lasse Virén 1972-1976 4 0 0 4 (m) 5000 m / 10.000 m
Vlag van Duitse Democratische Republiek Bärbel Wöckel-Eckert 1976-1980 4 0 0 4 (v) 200 m / 4x 100 m
Vlag van Verenigde Staten Michael Johnson 1992-2000 4 0 0 4 (m) 200 m / 400 m / 4x 400 m
Vlag van Polen Robert Korzeniowski 1996-2004 4 0 0 4 (m) 20 km + 50 km snelwandelen
Vlag van Verenigd Koninkrijk Mo Farah 2012-2016 4 0 0 4 (m) 5000 m / 10.000 m

Meervoudige medaillewinnaars op één onderdeel[bewerken | brontekst bewerken]

Acht mannen en drie vrouwen wonnen drie of meer gouden medailles op ten minste één onderdeel. Al Oerter, Carl Lewis en Allyson Felix zijn de enigen die vier keer een gouden medaille wonnen. Ray Ewry en Usain Bolt de enige twee die dit op twee onderdelen deden.

Olympiër Jaren Medailles Onderdeel
Vlag van Verenigde Staten Ray Ewry 1900, 1904, 1908 Goud Goud Goud
Goud Goud Goud
(m) hoogspringen uit stand
(m) verspringen uit stand
Vlag van Verenigde Staten John Flanagan 1900, 1904, 1908 Goud Goud Goud (m) kogelslingeren
Vlag van Verenigde Staten Al Oerter 1956, 1960, 1964, 1968 Goud Goud Goud Goud (m) discuswerpen
Vlag van Sovjet-Unie Viktor Sanjejev 1968, 1972, 1976 Goud Goud Goud (m) hink-stap-springen
Vlag van Verenigde Staten Evelyn Ashford 1984, 1988, 1992 Goud Goud Goud (v) 4x 100 m
Vlag van Verenigde Staten Carl Lewis 1984, 1988, 1992, 1996 Goud Goud Goud Goud (m) verspringen
Vlag van Tsjechië Jan Železný 1992, 1996, 2000 Goud Goud Goud (m) speerwerpen
Vlag van Polen Robert Korzeniowski 1996, 2000, 2004 Goud Goud Goud (m) 50 km snelwandelen
Vlag van Jamaica Usain Bolt 2008, 2012, 2016 Goud Goud Goud
Goud Goud Goud
(m) 100 m
(m) 200 m
Vlag van Verenigde Staten Allyson Felix 2008, 2012, 2016, 2020 Goud Goud Goud Goud (v) 4x 100 m
Vlag van Polen Anita Włodarczyk 2012, 2016, 2020 Goud Goud Goud (v) kogelslingeren

Medaillespiegel[bewerken | brontekst bewerken]

NB Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2020.

 Plaats  Land NOC Goud Goud Zilver Zilver Brons Brons Totaal
1 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten USA 343 270 214 827
2 Vlag van de Sovjet-Unie Sovjet-Unie URS 64 55 74 193
3 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië GBR 55 83 72 210
4 Vlag van Finland Finland FIN 48 36 30 114
5 Vlag van de DDR DDR GDR 38 36 35 109
6 Vlag van Kenia Kenia KEN 34 41 31 106
7 Vlag van Polen Polen POL 29 20 17 66
8 Vlag van Jamaica Jamaica JAM 26 36 24 86
9 Vlag van Italië Italië ITA 24 15 26 65
10 Vlag van Ethiopië Ethiopië ETH 23 12 23 58
11 Vlag van Australië Australië AUS 21 27 28 76
12 Vlag van Zweden Zweden SWE 21 22 41 84
13 Vlag van Duitsland Duitsland GER 19 28 36 83
14 Vlag van Rusland Rusland RUS 19 21 19 59
15 Vlag van Canada Canada CAN 16 18 32 66
16 Vlag van Frankrijk Frankrijk FRA 13 27 30 70
17 Vlag van Duitsland Bondsrepubliek Duitsland FRG 12 14 17 43
18 Vlag van Cuba Cuba CUB 11 14 20 45
19 Vlag van Roemenië Roemenië ROM 11 14 10 35
20 Vlag van China China CHN 11 12 16 39
21 Vlag van Tsjecho-Slowakije Tsjecho-Slowakije TCH 11 8 5 24
22 Vlag van Hongarije Hongarije HUN 10 12 18 40
23 Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland NZL 10 3 13 26
24 Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika RSA 9 13 6 28
25 Vlag van Noorwegen Noorwegen NOR 9 6 8 23
26 Vlag van Griekenland Griekenland GRE 8 12 10 30
27 Vlag van Nederland Nederland NED 8 7 9 24
28 Vlag van Gezamenlijk team Gezamenlijk team EUN 7 11 3 21
29 Vlag van Japan Japan JPN 7 10 10 27
30 Vlag van Marokko Marokko MAR 7 5 8 20
31 Vlag van de Bahama's Bahama's BAH 7 2 5 14
32 Vlag van België België BEL 6 5 3 14
33 Vlag van Bulgarije Bulgarije BUL 5 8 6 19
34 Vlag van Brazilië Brazilië BRA 5 3 11 19
35 Vlag van Portugal Portugal POR 5 3 4 12
36 Vlag van Tsjechië Tsjechië CZE 5 2 8 15
37 Vlag van Duitsland Duits eenheidsteam EUA 4 18 8 30
38 Vlag van Algerije Algerije ALG 4 3 2 9
39 Vlag van Ierland Ierland IRL 4 2 1 7
40 Vlag van Oeganda Oeganda UGA 4 1 2 7
41 Vlag van Mexico Mexico MEX 3 6 2 11
42 Vlag van Spanje Spanje ESP 3 5 8 16
43 Vlag van Wit-Rusland Wit-Rusland BLR 3 5 7 15
44 Vlag van Trinidad en Tobago Trinidad en Tobago TTO 3 4 8 15
45 Vlag van Litouwen Litouwen LTU 3 1 2 6
46 Vlag van Kroatië Kroatië CRO 3 1 1 5
47 Vlag van Nigeria Nigeria NGR 2 5 7 14
48 Vlag van Oekraïne Oekraïne UKR 2 3 13 18
49 Vlag van Argentinië Argentinië ARG 2 3 0 5
Vlag van Dominicaanse Republiek Dominicaanse Republiek DOM 2 3 0 5
51 Vlag van Tunesië Tunesië TUN 2 2 1 5
52 Vlag van Bosnië en Herzegovina Bosnië en Herzegovina BRN 2 2 0 4
53 Vlag van Estland Estland EST 2 1 3 6
54 Vlag van Kazachstan Kazachstan KAZ 2 1 2 5
55 Vlag van Kameroen Kameroen CMR 2 0 0 2
Vlag van Luxemburg Luxemburg LUX 2 0 0 2
57 Vlag van Colombia Colombia COL 1 3 1 5
58 Vlag van Australië Australië AUT 1 2 5 8
59 Vlag van Qatar Qatar QAT 1 2 1 4
Vlag van Slovenië Slovenië SLO 1 2 1 4
61 Vlag van India India IND 1 2 0 3
62 Vlag van Guinee Guinee GRN 1 1 1 3
Vlag van Venezuela Venezuela VEN 1 1 1 3
64 Vlag van Burundi Burundi BDI 1 1 0 2
Vlag van Ecuador Ecuador ECU 1 1 0 2
Vlag van Gemengd team Gemengd team ZZX 1 1 0 2
Vlag van Rusland Russische ploeg ROC 1 1 0 2
Vlag van Zuid-Korea Zuid-Korea KOR 1 1 0 2
69 Vlag van Panama Panama PAN 1 0 2 3
70 Vlag van Mozambique Mozambique MOZ 1 0 1 2
Vlag van Puerto Rico Puerto Rico PUR 1 0 1 2
72 Vlag van Slowakije Slowakije SVK 1 0 0 1
Vlag van Syrië Syrië SYR 1 0 0 1
Vlag van Tadzjikistan Tadzjikistan TJK 1 0 0 1
75 Vlag van Zwitserland Zwitserland SUI 0 6 2 8
76 Vlag van Namibië Namibië NAM 0 5 0 5
77 Vlag van Denemarken Denemarken DEN 0 4 3 7
78 Vlag van Litouwen Litouwen LAT 0 4 1 5
79 Vlag van Chili Chili CHI 0 2 0 2
Vlag van Sri Lanka Sri Lanka SRI 0 2 0 2
Vlag van Tanzania Tanzania TAN 0 2 0 2
Vlag van Joegoslavië Joegoslavië YUG 0 2 0 2
83 Vlag van Botswana Botswana BOT 0 1 1 2
Vlag van Chinees Taipei Chinees Taipei TPE 0 1 1 2
Vlag van IJsland IJsland ISL 0 1 1 2
86 Vlag van Bohemen Bohemen BOH 0 1 0 1
Vlag van Guatemala Guatemala GUA 0 1 0 1
Vlag van Haïti Haïti HAI 0 1 0 1
Vlag van Iran Iran IRI 0 1 0 1
Vlag van Ivoorkust Ivoorkust CIV 0 1 0 1
Vlag van Saoedi-Arabië Saoedi-Arabië KSA 0 1 0 1
Vlag van Senegal Senegal SEN 0 1 0 1
Vlag van Soedan Soedan SUD 0 1 0 1
Vlag van Zambia Zambia ZAM 0 1 0 1
95 Vlag van Turkije Turkije TUR 0 0 3 3
96 Vlag van West-Indische Federatie West-Indische Federatie BWI 0 0 2 2
Vlag van de Filipijnen Filipijnen PHI 0 0 2 2
Vlag van Australazië Australazië ANZ 0 0 1 1
Vlag van Barbados Barbados BAR 0 0 1 1
Vlag van Burkina Faso Burkina Faso BUR 0 0 1 1
Vlag van Djibouti Djibouti DJI 0 0 1 1
Vlag van Eritrea Eritrea ERI 0 0 1 1
Vlag van Servië Servië SRB 0 0 1 1
Totaal 1.029 1.034 1.025 3.088