French
DeutschRejon turczański – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Rejon | |||||
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Siedziba | |||||
| Data powstania | 1940, 1944 | ||||
| Data likwidacji | 1941, 2020 | ||||
| Powierzchnia | 1193 km² | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
Położenie na mapie | |||||
| Strona internetowa | |||||
Rejon turczański (ukr. Турківський_район) – dawna jednostka administracyjna Ukrainy, a wcześniej także Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, funkcjonująca w latach 1940–1941 i 1944–2020. Należał do obwodu drohobyckiego do 1959 roku, a po jego zniesieniu do obwodu lwowskiego. W 2020 wszedł w skład nowego rejonu samborskiego. Siedzibą rejonu była Turka.
Terytorium rejonu leżało na obszarze Gór Sanocko-Turczańskich i Bieszczadów Wschodnich z ich najwyższym szczytem Pikujem. Najważniejsze rzeki to Dniestr, San i Stryj. Sąsiadował z rejonami starosamborskim (od północy), drohobyckim (od północnego wschodu) i skolskim (od wschodu). Poza obwodem lwowskim sąsiadował z rejonami wielkoberezneńskim i wołowieckim obwodu zakarpackiego, a także z powiatem bieszczadzkim polskiego województwa podkarpackiego.
Według spisu powszechnego z roku 2001 żyło w rejonie 54 900 ludzi, w tym Rosjan 100 (0,18%) i tyle samo Polaków (0,18%).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Rejon turczański został utworzony 17 stycznia 1940 na podstawie dekretu Prezydium Rady Najwyższej USRR o podziale na rejony zachodnich obwodów USRR, kiedy to w obwodzie drohobyckim utworzono 30 rejonów, między innymi turczański. Rejon objął następujące obszary, należące przed wojną do powiatu turczańskiego oraz fragmentarnie drohobyckiego (Łastówki) w województwie lwowskim[2]:
- miasto Turka;
- całą zniesioną gminę Turka;
- całą zniesioną gminę Jasionka Masiowa;
- południową część zniesionej gminy Łomna (gromady Bereżek, Boberka, Chaszczów, Dniestrzyk Dębowy, Łomna i Żukotyn);
- południową część zniesionej gminy Rozłucz (gromady Rozłucz i Wołosianka Mała);
- prawobrzeżną część przedzielonej granicą Tarnawa Niżna[3]:
- w całości gromadę Szandrowiec,
- północno-wschodnią krawędź gromady Dydiowa (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
- północno-wschodnią krawędź gromady Łokieć (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
- północno-wschodnią krawędź gromady Dźwiniacz Górny (bez głównej wsi na lewym brzegu Sanu),
- północno-wschodnią krawędź gromady Tarnawa Niżna (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
- północno-wschodnią krawędź gromady Tarnawa Wyżna (z połową głównej wsi po obu brzegach Sanu),
- północno-wschodnią krawędź gromady Sokoliki (z główną wsią na prawym brzegu Sanu);
- fragment zniesionej gminy Kropiwnik Nowy (gromada Łastówki).
Rejon turczański przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Jego tereny weszły w skład Landkreis Drohobycz dystryktu galicyjskiego Generalnego Gubernatorstwa. Przedzielona dotychczas granicą okupacyjną gmina Tarnawa Niżna powróciła do oryginalnych granic[4].
Rejon został odtworzony 31 lipca 1944, po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną[5].
W marcu 1945, w wyniku wytyczenia granicy między ZSRR a Polską, granicę przeprowadzo na Sanie, przez co żadna część rejonu turczańskiego nie została włączona do Polski, a przecięcie sześciu gromad wzdłuż górnego Sanu zostało utrwalone na zawsze[6].
W 1951 roku, na skutek przecięcia nową granicą naturalnych ciągów komunikacyjnych w rejonie przygranicznym, wiejską radę Łopuszanka wyłączono z rejonu strzyłeckiego i włączono do rejonu turczańskiego. Jedyne połączenie drogowe Łopuszanki ze Strzyłkami szło przez Michniowiec, który odpadł od Polski, przez co zostało tylko południowe połączenie z Chaszczowem w rejonie turczańskim)[7].
21 maja 1959, w wyniku zniesienia obwodu drohobyckiego, rejon turczański włączono do obwodu lwowskiego[8].
23 września 1959 do powiatu turczańskiego włączono zniesiony rejon boryński[9].
W związku z reformą administracyjną kraju w 2020 roku rejon turczański zniesiono, a jego obszar włączono do rejonu samborskiego.
Spis miejscowości[edytuj | edytuj kod]
- Bachnowate (Багнувате)
- Beniowa (Беньова)
- Bereżek (Бережок)
- Boberka (Боберка)
- Borynia (Бориня)
- Bukowinka (Буковинка)
- Butelka Niżna (Нижнє)
- Butelka Wyżna (Верхнє)
- Butla (Бітля)
- Chaszczów (Хащів)
- Dniestrzyk Dębowy (Дністрик-Дубовий)
- Hołowsko (Головське)
- Husne Niżne (Нижнє Гусне)
- Husne Wyżne (Верхнє Гусне)
- Ilnik (Ільник)
- Isaje (Ісаї)
- Iwaszkowce (Івашківці)
- Jabłonka Niżna (Нижня Яблунька)
- Jabłonka Wyżna (Верхня Яблунька)
- Jabłonów (Яблунів)
- Jasionka Masiowa (Ясениця)
- Jasionka Steciowa (Ясенка-Стецьова)
- Jawora (Явора)
- Jaworów (Яворів)
- Karpackie (Hnyła) (Карпатське)
- Komarniki (Комарники)
- Kondratów (Кіндратів)
- Korytyszcze (Коритище)
- Krasne (Красне)
- Kręciata (Кринтята)
- Krywka (Кривка)
- Libuchora (Либохора)
- Liktów (Ліктів)
- Łastówki (Ластівка)
- Łomna (Лімна)
- Łopuszanka Lechniowa (Лопушанка)
- Łosiniec (Лосинець)
- Matków (Матків)
- Mielniczne (Мельничне)
- Mochnate (Мохнате)
- Mołdawsko (Межигір'я)
- Przysłup (Присліп)
- Radycz (Радич)
- Ropawsko (Ропавське)
- Rozłucz (Розлуч)
- Ryków (Риків)
- Sianki (Сянки)
- Stodółka (Стоділка)
- Stokowiec (Штуковець)
- Syhłowate (Сигловате)
- Szandrowiec (Шандровець)
- Szumiacz (Шум'яч)
- Świdnik (Свидник)
- Tureczki Niżne (Нижній Турів)
- Tureczki Wyżne (Верхній Турів)
- Turka (Турка)
- Wołcze (Вовче)
- Wołosianka Mała (Мала Волосянка)
- Wysocko Niżne (Нижнє Висоцьке)
- Wysocko Wyżne (Верхнє Висоцьке)
- Zakiczera (Закичера)
- Zakopce (Закіпці)
- Zarzecze (Заріччя)
- Zawadówka (Завадівка)
- Zubrzyca (Зубриця)
- Zworzec (Зворець)
- Żukotyn (Жукотин)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Чисельність населення на 1 вересня 2019 року // Головне управління статистики у Львівській області
- ↑ Хроніка за 17 січня 1940 року на сайті Інститут історії України НАН Україн
- ↑ Gminę gminy Tarnawa Niżna utrzymano w GG pod okupacją niemiecką
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- ↑ 1944 рік в історії (history.org.ua)
- ↑ Terytorium i podział administracyjny, [w:] Andrzej Gawryszewski, Ludność Polski w XX wieku, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 46–49, ISBN 83-87954-66-7, OCLC 66381296 [dostęp 2023-03-02].
- ↑ УКАЗ Президії Верховної Ради Української РСР ПРО ЛІКВІДАЦІЮ НИЖНЬО-УСТРІЦЬКОГО РАЙОНУ І ДЕЯКИХ СІЛЬСЬКИХ РАД СТРІЛКІВСЬКОГО ТА ХИРІВСЬКОГО РАЙОНІВ ДРОГОБИЦЬКОЇ ОБЛАСТІ
- ↑ State Archive of the Lviv region.
- ↑ Указ_Президії_ВР_УРСР_від_23.09.1959_«Про_ліквідацію_деяких_районів_і_перенесення_центра_Підбузького_району_Львівської_області».
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Powiat turczański, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 641.
| Miasta na prawach rejonów |
|
|---|---|
| Rejony |
|
| Miasta na prawach rejonów | |
|---|---|
| Rejony |
|
