Rejon ustrzycki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rejon ustrzycki
Нижньо-Устрицький район
Ilustracja
Państwo

 ZSRR

Republika związkowa

 Ukraińska SRR

Obwód

drohobycki

Siedziba

Ustrzyki Dolne

Data powstania

1940, 1944

Data likwidacji

1941, 1951

brak współrzędnych

Rejon ustrzycki, rejon dolnoustrzycki (ukr. Нижньо-Устрицький район, początkowo Устрико-Дольнівський) – dawna jednostka podziału administracyjnego Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1940–1941 i 1944–1951. Należał do obwodu drohobyckiego. Siedziba władz rejonu znajdowała się w Ustrzykach Dolnych.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rejon ustrzycki został utworzony 17 stycznia 1940 na podstawie dekretu Prezydium Rady Najwyższej USRR o podziale na rejony zachodnich obwodów USRR, kiedy to w obwodzie drohobyckim utworzono 30 rejonów, między innymi ustrzycki[1]. Rejon objął następujące obszary należące przed wojną do powiatu leskiego w województwie lwowskim[2]:

Rejon ustrzycki przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Jego tereny weszły w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa[4].

Rejon został odtworzony 31 lipca 1944, po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną. Ukraińską nazwę rejonu zmieniono z Устрико-Дольнівський na Нижньо-Устрицький[5].

W marcu 1945, w wyniku wytyczenia granicy między ZSRR a Polską, trzy niewielkie fragmenty rejonu ustrzyckiego włączono do Polski, do reaktywowanego powiatu leskiego, od 18 sierpnia 1945 w nowym woj. rzeszowskim[6][7]:

W 1946 roku rejon ustrzycki podzielony był na 29 rad: jedną miejską i 28 wiejskich (stan na 1 września 1946)[8]:

  • rada wiejska Bandrów (Бандрівська сільська рада) – wieś Bandrów (Бандрів);
  • rada wiejska Berehy Dolne (Долішньо-Берегівська сільська рада) – wieś Berehy Dolne (Долішні-Береги);
  • rada wiejska Chmiel (Хмільська сільська рада) – wieś Chmiel (Хміль), chutor Dwerniczek (Дверничок), chutor Sikawiec (Сиаквець);
  • rada wiejska Chrewt (Хревтська сільська рада) – wieś Chrewt (Хревть), chutor Liwobrat (Ливобрат), chutor Rajskie (Райське)[9], chutor Tworylne (Творильне)[10];
  • rada wiejska Czarna (Чорнянська сільська рада) – wieś Czarna (Чорна), chutor Kadołbyszcze (Кадовбище), Łazy (Лази), Nagórny (Нахирний), Skórkowe (Скіркове);
  • rada wiejska Daszówka (Дашівська сільська рада) – wieś Daszówka (Дашівка);
  • rada wiejska Hoszowczyk (Гошівчицька сільська рада) – wieś Hoszowczyk (Гошівчик);
  • rada wiejska Hoszów (Гошівська селищна рада) – wieś Hoszów (Гошів), chutor Zadwórze (Задвір'я);
  • rada wiejska Jasień (Ясенська сільська рада) – wieś Jasień (Ясень), chutor Zamłynne (Замлиння), chutor Jałowe (Ялове);
  • rada wiejska Łobozew (Лобізвянська сільська рада) – wieś Łobozew (Лобізва);
  • rada wiejska Łodyna (Лодинянська сільська рада) – wieś Łodyna (Лодина), chutor Wola (Воля)[11];
  • rada wiejska Moczary (Мочарівська сільська рада) – wieś Moczary (Мочари);
  • rada wiejska Paniszczów (Панищівська сільська рада) – wieś Paniszczów (Панищів);
  • rada wiejska Polana (Полянська сільська рада) – wieś Polana (Поляна), chutor Rosolin (Росолин);
  • rada wiejska Rabe (Рябенська сільська рада) – wieś Rabe (Рябе), chutor Żołobek (Жолобик);
  • rada wiejska Rosochate (Росохатенська сільська рада) – wieś Rosochate (Росохате);
  • rada wiejska Równia (Рівнянська сільська рада) – wieś Równia (Рівня);
  • rada wiejska Serednie (Середнянська сільська рада) – wieś Serednie (Середне), chutor Wydrne (Видрене);
  • rada wiejska Skorodne (Скородненська сільська рада) – wieś Skorodne (Скородне);
  • rada wiejska Smolnik (Смільницька сільська рада) – wieś Smolnik (Смільник);
  • rada wiejska Sokole (Соколенська сільська рада) – wieś Sokole (Соколе), chutor Bukowina (Буковіна);
  • rada wiejska Sokołowa Wola (Соколово-Волянська сільська рада) – wieś Sokołowa Wola (Соколова Воля);
  • rada wiejska Solina (Солинянська сільська рада) – wieś Solina (Солина)[12];
  • rada wiejska Strwiążyk (Стряжиківська сільська рада) – wieś Strwiążyk (Стряжики), chutor Ustrzyki (Устріки);
  • rada wiejska Szewczenko (Шевченківська сільська рада) – wieś Szewczenko (Шевченкове);
  • rada wiejska Teleśnica Oszwarowa (Телешнице-Ошварівська сільська рада) – wieś Teleśnica Oszwarowa (Телешница Ошварова), wieś Teleśnica Sanna (Телешниця Сянна);
  • rada wiejska Ustjanowa (Устянівська сільська рада) – wieś Ustjanowa (Устянове);
  • rada miejska Ustrzyki Dolne (Нижньо-Устріцька міська рада) – wieś Zrotowice (Зоротовичі);
  • rada wiejska Żurawin (Журавнянська сільська рада) – wieś Żurawin (Журавна), chutor Krywka (Кривка).

15 maja 1948 radę wiejską Solina zniesiono, a od rady wiejskiej Łodyna odłączono chutor Wola[13], przekazując ją Polsce w ramach korekty granic z ZSRR[8]. Wykaz gromad z 2 listopada 1948 wymienia już ponownie gromadę Solina jako jedną z 17 gromad gminy Wołkowyja w powiecie leskim w województwie rzeszowskim. Chutor Wola (Maćkowa) zintegrowano z gromadą Leszczowate w gminie Ropienka w tymże powiecie i województwie[14].

10 grudnia 1951 rejon ustrzycki zniesiono, a wszystkie[15] jego rady zniesiono[16]. Przyczyną tego było włączenie prawie[17] całego obszaru rejonu ustrzyckiego do Polski w ramach umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951, w zamian za Sokalszczyznę. W jego miejsce utworzono 1 stycznia 1952 powiat ustrzycki z siedzibą w Ustrzykach Dolnych. Zasadniczy podział na przedwojenne gminy przywrócono z drobnymi korektami (m.in. w miejsce przedwojennej gminy Ustrzyki Dolne utworzono gminę Jasień, natomiast gmina Lutowiska nazywała się od zmiany nazwy Lutowisk w 1946 roku Szewczenko). Ponadto powiat ustrzycki zwiększono o gminę Krościenko z radzieckiego rejonu chyrowskiego oraz o miejscowości Bystre, Lipie i Michniowiec z radzieckiego rejonu strzyłeckiego; dołączono do niego także gminy i gromady z powiatów leskiego i przemyskiego, część z nich zniesiono, dokonując podziału na nowe gminy i gromady[18][19][20].

 Osobny artykuł: Powiat ustrzycki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Хроніка за 17 січня 1940 року на сайті Інститут історії України НАН Україн
  2. ↑ Головне Управління Геодезії і Kартографії при НКР СРСР (1941). Cписок адміністративних районів Дрогобицької області. Харків.
  3. ↑ Weszła w skład gminy Wołkowyja w GG)
  4. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  5. ↑ 1944 рік в історії (history.org.ua)
  6. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
  7. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
  8. ↑ a b NBUV
  9. ↑ Część prawobrzeżna, nie dotyczy głównej wsi Rajskie na lewym brzegu Sanu.
  10. ↑ Część prawobrzeżna, nie dotyczy głównej wsi Tworylne na lewym brzegu Sanu.
  11. ↑ Wola na mapie austriackiej z XIX wieku
  12. ↑ Na uwagę zasługuje fakt, że historyczna wieś Solina znajdowała się w zupełnie innym miejscu, na wschodnim brzegu Sanu (49°23'09.8"N 22°27'04.9"E) i przez to pozostała po wojnie w ZSRR, gdzie utworzyła radę wiejską Solina (Солинянська сільська рада). Po II wojnie światowej zostali stąd wysiedleni wszyscy Ukraińcy. W 1948 roku wysiedlona Solina powróciła do Polski. W wyniku budowy zapory na Sanie w 1968 roku, miejsce po dawnej wsi zostało zatopione przez Jezioro Solińskie, a nową wieś Solina ulokowano na zachodnim brzegu Sanu, na południe od historycznej wsi Zabrodzie (która po wojnie przez cały czas była w Polsce).
  13. ↑ УКАЗ Президії Верховної Ради Української РСР (15 травня 1948 р.) ПРО ЗМІНИ В АДМІНІСТРАТИВНО-ТЕРИТОРІАЛЬНОМУ ПОДІЛІ МЕДИКІВСЬКОГО, ДОБРОМИЛЬСЬКОГО, НИЖАНКОВИЦЬКОГО І МОСТИСЬКОГО РАЙОНІВ ДРОГОБИЦЬКОЇ ОБЛАСТІ.
  14. ↑ Rzeszowski Dziennik Wojewódzki. R.5, nr 9 (2 listopada 1948) = nr 28
  15. ↑ Oprócz rady wiejskiej Solina, włączonej w 1948 roku do Polski.
  16. ↑ УКАЗ Президії Верховної Ради Української РСР ПРО ЛІКВІДАЦІЮ НИЖНЬО-УСТРІЦЬКОГО РАЙОНУ І ДЕЯКИХ СІЛЬСЬКИХ РАД СТРІЛКІВСЬКОГО ТА ХИРІВСЬКОГО РАЙОНІВ ДРОГОБИЦЬКОЇ ОБЛАСТІ
  17. ↑ Jedynym obszarem rejonu ustrzyckiego, który nie wszedł w skład Polski to wschodni fragment Bandrowa Narodowego (tuż na zachód od Tychy) oraz górski skrawek przedwojennej gminy Lutowiska (na południe od Krywki, na wschód od Żurawina i na północ od rezerwatu Zakole), położony wewnątrz specyficznego zakola granicy państwowej. Znajduje się tam obecnie kilka odizolowanych domów (49°14'03.7"N 22°44'38.9"E), należących do Boberki.
  18. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 446
  19. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 448
  20. ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. 1952, nr 12, poz. 55

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Obwód drohobycki (1939–41 i 1944–59 →)
Miasta na prawach rejonów
Rejony

Mapa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rejon_ustrzycki&oldid=73068564”