Matt Dillon – Wikipedia, wolna encyklopedia

Matt Dillon
	; Matt Dillon (2018)
Imię i nazwisko	Matthew Raymond Dillon
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1964 ; New Rochelle
Zawód	aktor, reżyser
Lata aktywności	od 1979
	Multimedia w Wikimedia Commons

Matt Dillon, właśc. Matthew Raymond Dillon^[1] (ur. 18 lutego 1964^[2] w New Rochelle^[3]) – amerykański aktor i reżyser filmowy^[4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w New Rochelle w rodzinie rzymskokatolickiej Paula Dillona, menedżera inwestycyjnego i portrecisty, i Mary Ellen Dillon^[5]. Wychowywał się w hrabstwie Westchester wraz z czterema braćmi: starszym Paulem (ur. 1962) oraz młodszymi – Kevinem (ur. 19 sierpnia 1965), znanym z roli Johnny’ego „Dramy” Chase’a w serialu Ekipa^[6], Timothym (ur. 1969) i Brianem (ur. 1972) oraz młodszą siostrą Katy (ur. 1966). Większość jego przyjaciół pochodziło z rodzin dysfunkcyjnych, ale jego rodzice byli szczęśliwym małżeństwem klasy średniej irlandzkich katolików.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Został dostrzeżony przez łowców talentów, którzy podczas pobytu w gimnazjum Hommocks School w poszukiwaniu nowych twarzy do filmu niskobudżetowego Warner Bros. zwrócili na niego uwagę i zaproponowali mu kluczową rolę Richiego White’a w dramacie kryminalnym Jonathana Kaplana Nad krawędzią (Over the Edge, 1979)^[7]. Jego pozycję w filmowym świecie ugruntowały role zbuntowanych nastolatków w dwóch obrazach Francisa Forda Coppoli z 1983: Outsiderzy (The Outsiders) i Rumble Fish. Szybko okazał się niezwykle wszechstronnym aktorem, który równie dobrze sprawdził się w repertuarze dramatycznym (Miasto gniewu) jak i komediowym (Sposób na blondynkę, O czym marzą faceci). Za najlepszą i najbardziej dojrzałą jego rolę z lat 80. uchodzi jednak kreacja charyzmatycznego przywódcy grupy narkomanów w Narkotykowy kowboj (1989) Gusa Van Santa, uhonorowana w 1990 nagrodą Independent Spirit Award.

W następnej dekadzie równie często pojawiał się na kinowym ekranie. Zagrał m.in. w rozgrywających się w Seattle w czasach triumfu grunge’u Samotnikach (1992), Za wszelką cenę (1995), Białym aligatorze (1996; reżyserski debiut Kevina Spacey) i kryminale Dzikie żądze (1998). W 2002 zadebiutował jako reżyser dramatem kryminalnym Miasto duchów, był także współautorem scenariusza tego filmu. W 2006 za rolę rasistowskiego policjanta w Mieście gniewu zdobył nominację do Oscara. Wcześniej wystąpił w opartym o autobiograficzną prozę Charlesa Bukowskiego Factotum (2005) zagrał Henry’ego Chinaskiego, alter ego amerykańskiego pisarza.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 77. MFF w Wenecji (2020).

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Over the Edge (1979)
Wyrzutki (The Outsiders, 1983) jako Dallas „Dally” Winston
Rumble Fish (1983)
Chłopak z klubu Flamingo (The Flamingo Kid 1984)
Cel (The Target 1985)
Drugstore Cowboy (1989)
Pocałunek przed śmiercią (A Kiss Before Dying, 1991)
Samotnicy (Singles, 1992)
Święty z fortu Waszyngtona (The Saint of Fort Washington, 1993)
Za wszelką cenę (To Die For, 1995)
Biały aligator (Albino Alligator, 1996)
W rytmie serca (Grace of My Heart, 1996)
Przodem do tyłu (In & Out, 1997)
Dzikie żądze (Wild Things, 1998)
Sposób na blondynkę (There's Something About Mary, 1998)
O czym marzą faceci (One Night at McCool's, 2001)
Miasto duchów (City of Ghosts, 2002)
Miasto gniewu (Crash, 2004)
Garbi: super bryka (Herbie – Fully Loaded, 2005)
Factotum (2005)
Ja, ty i on (You, Me and Dupree, 2006)
Cena prawdy (Nothing But the Truth, 2008) jako Patton Dubois
Opancerzony (Armored, 2009) jako Mike Cochnone
Sztuka kradzieży (The Art of the Steal, 2013) jako Nicky Calhoun
Sunlight Jr. (2013) jako Richie
W starym dobrym stylu (Going in Style, 2017) jako Arlen Hamer
Dom, który zbudował Jack (The House That Jack Built, 2018) jako Jack

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Overview for Matt Dillon. TCM.com. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
↑ Matt Dillon Biography, Movie Highlights. AllMovie. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
↑ Matt Dillon. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
↑ Matt Dillon. AdoroCinema. [dostęp 2016-08-06]. (port.).
↑ Matt Dillon Biography (1964-). Film Reference. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
↑ Kevin Dillon: 'Celebrities are afraid to party openly. The Guardian. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
↑ Matt Dillon. MYmovies. [dostęp 2016-08-06]. (wł.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Matt Dillon w bazie IMDb (ang.)
Matt Dillon w bazie Filmweb
Matt Dillon w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Overview for Matt Dillon. TCM.com. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).

[2] Matt Dillon Biography, Movie Highlights. AllMovie. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).

[3] Matt Dillon. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).

[4] Matt Dillon. AdoroCinema. [dostęp 2016-08-06]. (port.).

[5] Matt Dillon Biography (1964-). Film Reference. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).

[6] Kevin Dillon: 'Celebrities are afraid to party openly. The Guardian. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).

[7] Matt Dillon. MYmovies. [dostęp 2016-08-06]. (wł.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

1980–1989	Gregory Peck / Gene Tierney (1986) Glenn Ford (1987) Vittorio Gassman (1988) Bette Davis (1989)
1990–1999	Claudette Colbert (1990) Anthony Perkins (1991) Lauren Bacall (1992) Robert Mitchum (1993) Lana Turner (1994) Susan Sarandon / Catherine Deneuve (1995) Al Pacino (1996) Michael Douglas / Jeremy Irons (1997) Jeanne Moreau / Anthony Hopkins / John Malkovich (1998) Anjelica Huston / Fernando Fernán Gómez / Vanessa Redgrave (1999)
2000–2009	Michael Caine / Robert De Niro (2000) Julie Andrews / Warren Beatty / Francisco Rabal (2001) Jessica Lange / Bob Hoskins / Dennis Hopper / Francis Ford Coppola (2002) Robert Duvall / Sean Penn / Isabelle Huppert (2003) Annette Bening / Jeff Bridges / Woody Allen (2004) Willem Dafoe / Ben Gazzara (2005) Max von Sydow / Matt Dillon (2006) Liv Ullmann / Richard Gere (2007) Meryl Streep / Antonio Banderas (2008) Ian McKellen (2009)
2010–2019	Julia Roberts (2010) Glenn Close (2011) Oliver Stone / Ewan McGregor / Tommy Lee Jones / John Travolta / Dustin Hoffman (2012) Carmen Maura / Hugh Jackman (2013) Denzel Washington / Benicio del Toro (2014) Emily Watson (2015) Sigourney Weaver / Ethan Hawke (2016) Ricardo Darín / Monica Bellucci / Agnès Varda (2017) Hirokazu Koreeda / Danny DeVito / Judi Dench (2018) Penélope Cruz / Costa-Gavras / Donald Sutherland (2019)
2020–2029	Viggo Mortensen (2020) Johnny Depp / Marion Cotillard (2021) Juliette Binoche / David Cronenberg (2022) Javier Bardem / Víctor Erice / Hayao Miyazaki (2023)