Kazimierz Nizieński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kazimierz Nizieński
Waluś
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

24 stycznia 1892
Lwów

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1952
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1948

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Narodowe Zjednoczenie Wojskowe,
Ludowe Wojsko Polskie

Formacja

Legion Wschodni
Legiony Polskie
Polski Korpus Posiłkowy
II Korpus Polski w Rosji
Korpus Ochrony Pogranicza

Jednostki

3 Pułk Piechoty,
16 Pułk Strzelców,
1 Pułk Piechoty,
DOG „Przemyśl”,
30 Pułk Piechoty,
Batalion KOP „Krasne”,
Batalion KOP „Wołożyn”,
SPRP 5a,
23 Pułk Piechoty,
3 Pułk Piechoty Legionów,
2 Dywizja Piechoty Legionów,
Okręg Rzeszowski NZW,
Okręg Wojskowy 5

Stanowiska

dowódca plutonu,
adiutant DOG,
dowódca kompanii,
dowódca batalionu,
kwatermistrz,
komendant szkoły,
dowódca ośrodka zapasowego dywizji

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa (bitwa pod Rafajłową, bitwa pod Rarańczą, bitwa pod Kaniowem),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Kazimierz Walerian Nizieński[1], ps. „Waluś” (ur. 24 stycznia 1892 we Lwowie, zm. 27 sierpnia 1952 w Krakowie) – major piechoty Wojska Polskiego II RP, podpułkownik Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, oficer ludowego Wojska Polskiego, więziony przez władze stalinowskie.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 24 stycznia 1892[2][3]. Był synem Jana, konduktora kolejowego[3]. Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Stryju (do 1905[4], według jednego ze źródeł w 1911 miał zdać egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[3], jednak nie potwierdzają tego oficjalne wydawnictwa[5][6]). Przed 1914 został urzędnikiem C. K. Wydziału Krajowego we Lwowie[3]. Należał do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[3].

Po wybuchu I wojny światowej od 16 sierpnia 1914 służył w Legionie Wschodnim[3]. Później został żołnierzem Legionów Polskich i od 19 września 1914 służył w sztabie 3 pułku piechoty w składzie II Brygady[3][7]. Brał udział w walkach w kampanii karpackiej oraz na obszarach Bukowiny i Besarabii[3]. Mianowany plutonowym w listopadzie 1914[3] oraz sierżantem w styczniu 1915[3]. Odniósł rany w bitwie pod Rafajłową 19 listopada 1915[3][7]. Odbył kurs szkoleniowy w Baranowiczach, po czym otrzymał awans na chorążego piechoty 1 stycznia 1917[3]. Następnie był dowódcą plutonu[3]. Po kryzysie przysięgowym był żołnierzem Polskiego Korpusu Posiłkowego[3]. Wraz z legionistami dokonał przejścia frontu podczas bitwy pod Rarańczą, po czym wstąpił do szeregów II Korpusu Polskiego w Rosji i służył w 16 pułku strzelców[3]. Brał udział w bitwie pod Kaniowem 11 maja 1918, po której został wzięty do niewoli przez Niemców[3][7]. Dwukrotnie podejmował próby ucieczki, przebywał w Warszawie pod zmienioną tożsamością[3][7].

Jako chorąży byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego w randze podporucznika[8]. W stopniu podporucznika służył w 1 pułku piechoty, wkrótce potem w Wydziale Jeńców Ministerstwa Spraw Wojskowych, następnie od 14 listopada 1918 do 28 maja 1919 pełnił funkcję adiutanta Dowódcy Okręgu Generalnego „Przemyśl”[3]. 1 grudnia 1919 mianowany porucznikiem piechoty i od 30 czerwca 1919 służył w szeregach 30 pułku piechoty w Warszawie, w którym był dowódcą kompanii i dowódcą batalionu[9][10][3]. 28 stycznia 1921 został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[11][12][3]. Został awansowany do stopnia majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[13][14]. Następnie, pozostając oficerem 30 pułku piechoty, został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[15] i służył w tej formacji od 9 października 1924 do 1928[3]. W tym czasie sprawował stanowisko dowódcy batalionu „Krasne” oraz był kwatermistrzem (28) batalionu „Wołożyn”[3]. Później był zastępcą komendanta i komendantem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5a w Cieszynie[3][16]. Od 1930 do 1934 pozostawał oficerem 23 pułku piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim[17], później został przydzielony do 3 pułku piechoty Legionów w Jarosławiu[3][18]. Tam pełnił stanowisko dowódcy batalionu, po czym w 1935 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[19]. Później służył w 2 Dywizji Piechoty Legionów[3]. W okresie mobilizacji 1939 w sierpniu tego roku w stopniu majora był zastępcą dowódcy Ośrodka Zapasowego 2 Dywizji Piechoty Legionów[20][3].

Po wybuchu II wojny światowej w trakcie kampanii wrześniowej brał udział w walkach w rejonie Jarosławia i Rawy Ruskiej[3]. W czasie polskiej wojny obronnej miał zostać awansowany do stopnia podpułkownika[21]. Po agresji ZSRR na Polskę został wzięty przez sowietów do niewoli 18 września 1939, po czym zbiegł obozu jenieckiego w Złoczowie[3][7]. 16 października 1939 został aresztowany przez Gestapo[3]. Był osadzony w oflagach: II B Arnswalde i II C Woldenberg od 1940[3]. Odzyskał wolność u kresu wojny 19 stycznia 1945[3].

Powrócił do Jarosławia i zaangażował się w działalność w Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym, działając w stopniu podpułkownika (względnie majora) pod pseudonimem „Waluś” i pełniąc funkcję szefa sztabu okręgu rzeszowskiego „San” NZW[3][7][22][23]. Równolegle od września 1945 wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, z którego wystąpił w 1948 pozostając do tego czasu na stanowisku szefa Wydziału Kwatermistrzowskiego Dowództwa Okręgu Wojskowego nr 5 w Krakowie[3]. W dniu 6 grudnia 1948 został aresztowany przez funkcjonariuszy Informacji Wojskowej[24] i otrzymał zarzut przynależności do nielegalnej organizacji[3]. Wyrokiem Wojskowego Sądu okręgowego w Krakowie z 22 kwietnia 1949 został skazany na karę 7 lat pozbawienia wolności oraz na przepadek mienia[3]. Z uwagi na niekorzystny stan zdrowia został zwolniony z odbywania kary w więzieniu we Wronkach 7 czerwca 1952[3][25].

Wskutek wyniszczenia zdrowotnego zmarł wkrótce po odzyskaniu wolności[24] 27 sierpnia 1952 w Krakowie[3]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[3] (kwatera A19-3-2/3)[26].

Jego żoną była Wanda (zm. 1984)[27], dwukrotnie więziona przez władze PRL, a ich synem jest Bogusław Nizieński (ur. 1928), prawnik, sędzia[7][21][24][25].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imienia z „Kazimierz” na „Kazimierz Walerian”. Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zmiany (sprostowania) nazwisk, imion i dat urodzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 25, 26 stycznia 1934. 
  2. ↑ Oficerowie. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2016-07-26].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Kazimierz Nizieński. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)].
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1905. Stryj: 1905, s. 49.
  5. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 145 z 28 czerwca 1911. 
  6. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1911. Lwów: 1911, s. 63.
  7. ↑ a b c d e f g Adam Kruczek: Na miarę Niepodległej. naszdziennik.pl, 2013-11-07. [dostęp 2016-07-26]. (pol.).
  8. ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 5.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 212.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 197.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 410.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 354.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 181.
  14. ↑ a b c d Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 31.
  15. ↑ a b c d Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 125.
  16. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. „Przegląd Piechoty”. 7, s. 150, 1928. 
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 553.
  18. ↑ Eugeniusz Quirini (red.): 3 Pułk Piechoty Legionów. W dwudziestą rocznicę 1914 – 30.IX. – 1934. Jarosław: 1934, s. 70.
  19. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 6, s. 37, 18 kwietnia 1935. 
  20. ↑ Dymek 2021 ↓, s. 43.
  21. ↑ a b Anna Sarzyńska. Życie pod prąd. „Gazeta Polska”, s. 12–13, nr 44 z 1998. 
  22. ↑ Jerzy Węgierski. Lwowska konspiracja narodowa i katolicka 1939–1946. „Rocznik Lubaczowski”. 8, s. 274, 1998. 
  23. ↑ Krzysztof Kaczmarski, Mariusz Krzysztofiński: Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku. Instytut Pamięci Narodowej, 2001. [dostęp 2016-07-26].
  24. ↑ a b c Przemysław Kucharczak: Sprawiedliwość przed prawem. gosc.pl, 2005-11-27. [dostęp 2016-07-26].
  25. ↑ a b Mateusz Wyrwich: Nie chciałem w tym uczestniczyć. przewodnik-katolicki.pl, 2005-05-01. [dostęp 2016-07-26].
  26. ↑ Lista pochowanych. Kazimierz Nizieński. um.warszawa.pl. [dostęp 2017-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].
  27. ↑ Lista pochowanych. Wanda Nizieńskia. um.warszawa.pl. [dostęp 2017-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].
  28. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  29. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  30. ↑ M.P. z 1926 r. nr 252, poz. 706 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Nizieński&oldid=71639940”