Jurij Oganiesian – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jurij Cołakowicz Oganiesian
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1933
Rostów nad Donem

Zawód, zajęcie

fizyk jądrowy

Odznaczenia
Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej w dziedzinie nauki i techniki Nagroda Państwowa ZSRR Nagroda Leninowskiego Komsomołu
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy Order Honoru Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Przyjaźni Narodów Order „Znak Honoru” Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP Order św. Mesropa Masztoca
Multimedia w Wikimedia Commons

Jurij Cołakowicz Oganiesian (ros. Юрий Цолакович Оганесян, orm. Յուրի Ցոլակի Հովհաննիսյան; ur. 14 kwietnia 1933 w Rostowie n. Donem) – rosyjski fizyk pochodzenia ormiańskiego[1], profesor, członek Rosyjskiej Akademii Nauk, kierownik Laboratorium Reakcji Jądrowych im. Florowa w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jurij Oganiesian urodził się w 1933 roku w Rostowie nad Donem w ZSRR. W 1956 roku ukończył studia w Moskiewskim Instytucie Inżynieryjno-Fizycznym (MIFI, ros. Московский инженерно-физический институт) i związał się ze Zjednoczonym Instytutem Badań Jądrowych, gdzie uzyskał tytuł doktora nauk fizyczno-matematycznych, profesora i został członkiem Rosyjskiej Akademii Nauk[2].

Oganiesian przewodzi radzie naukowej ds. stosowanej fizyki jądrowej. Jest także członkiem rad naukowych ośrodków badań jądrowych GANIL we Francji i Riken w Japonii. Został wybrany członkiem zagranicznym Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk (1995). Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie (Niemcy; 2002), Uniwersytetu w Mesynie (Włochy; 2002)[2] i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Polska; 2021)[3].

Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]

Oganiesian rozpoczął pracę naukową w Instytucie Energii Jądrowej pod kierownictwem Gieorgija Florowa. Do jego osiągnięć należą fundamentalne prace nad syntezą nowych pierwiastków z użyciem wiązek ciężkich jonów. Odkrył metodę tak zwanej zimnej syntezy masywnych jąder atomowych (nie należy mylić tego pojęcia z zimną fuzją), stosowaną później w laboratoriach na całym świecie do produkcji jąder pierwiastków superciężkich do Z=112. W II połowie XX wieku wraz ze współpracownikami prowadził badania nad syntezą pierwiastków z zakresu Z=100–108. Jeden z odkrytych pierwiastków został nazwany dubnem w uznaniu zasług zespołu z Dubnej. Jego prace przyczyniły się do rozwoju akceleratorów cząstek. W latach 1999–2006 jego zespół prowadził reakcje „gorącej syntezy” ciężkich aktynowców z jądrami wapnia 48Ca, uzyskując w ten sposób pierwsze jądra pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych 113–116 oraz 118 i dostarczając dowodów istnienia tzw. wyspy stabilności[2][4].

W 2016 roku najcięższy pierwiastek zsyntetyzowany przez zespół z Dubnej (Z=118) został nazwany na jego cześć oganeson (Og)[1][5][6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b New Element In Periodic Table To Be Named After Armenian Physicist. Asbarez, 2016-06-09. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
  2. ↑ a b c Yuri Tsolakovich Oganessian. Flerov Laboratory of Nuclear Reactions. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-12)]. (ang. • ros.).
  3. ↑ Magdalena Kozak-Siemińska, Prof. Yuri Oganessian – doktorem honoris causa UMCS! [online], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 28 października 2021 [dostęp 2022-04-03] (pol.).
  4. ↑ Оганесян Юрий Цолакович. Dubna.org, 2016. [dostęp 2016-06-13].
  5. ↑ Names for the new elements 113, 115, 117 and 118. Joint Institute for Nuclear Research, 2016-06-08. [dostęp 2016-06-13]. (ang. • ros.).
  6. ↑ Elements 113, 115, 117, and 118 are now formally named nihonium (Nh), moscovium (Mc), tennessine (Ts), and oganesson (Og). IUPAC, 2016-11-30. [dostęp 2016-12-01].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jurij_Oganiesian&oldid=71991686”