Order Czerwonego Sztandaru Pracy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Order Czerwonego Sztandaru Pracy
Орден Трудового Красного Знамени
	; Awers wersji 1928–1936
	; Awers wersji 1936–1943
	; Awers wersji 1943–1991
	; Rewers 1943–1991
	; Baretka
Ustanowiono	7 września 1928
Wielkość	44 x 37 mm
Kruszec	srebro
Wydano	1 224 590
Powyżej	Order Wojny Ojczyźnianej
Poniżej	Order Przyjaźni Narodów
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order Czerwonego Sztandaru Pracy (ros. Орден Трудового Красного Знамени) – ustanowiony uchwałą Centralnego Komitetu Wykonawczego oraz Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z 7 września 1928 roku. W późniejszym okresie statut był kilkakrotnie zmieniany decyzją Centralnego Komitetu Wykonawczego i Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z 7 maja 1936 roku oraz dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 9 czerwca 1943 i 16 grudnia 1947 roku.

Wcześniej nadawany był Order Czerwonego Sztandaru Pracy RFSRR ustanowiony na VIII Wszechrosyjskim Zjeździe Rad w dniu 28 grudnia 1920 roku. Nieco później były ustanowione podobne ordery w innych republikach radzieckich. Z dniem ustanowienia ogólnoradzieckiego Orderu Czerwonego Sztandaru Pracy – nadawanie podobnych orderów w poszczególnych republikach zostało zakończone.

Statut orderu[edytuj | edytuj kod]

Order nadawany był w uznaniu wielkich zasług dla radzieckiego państwa i społeczeństwa w dziedzinie produkcji, nauki, kultury, literatury, sztuki, oświaty, ochrony zdrowia oraz w innych sferach działalności państwowej i społecznej.

Zgodnie ze statutem orderem mogli być nagradzani obywatele ZSRR oraz przedsiębiorstwa, jednostki wojskowe, instytucje, organizacje, republiki związkowe i autonomiczne, kraje, obwody, rejony, miasta i inne jednostki podziału administracyjnego. Orderem mogli być też nagradzani obywatele innych państw, ponadto przedsiębiorstwa, instytucje, organizacje, miasta z tych krajów.

Order nadawany był w szczególności:

za wybitne zasługi w rozwoju przemysłu, rolnictwa, budownictwa, transportu oraz innych gałęzi gospodarki narodowej, zwiększanie efektywności produkcji,
za wielkie zasługi w rozwoju nauki i techniki, wdrażanie nowych technologii,
za projekty racjonalizatorskie, mające wielkie znaczenie techniczno-ekonomiczne,
za wybitne zasługi w umacnianiu obronności kraju,
za wybitne zasługi w dziedzinie radzieckiej kultury, literatury i sztuki,
za wielkie zasługi w wychowaniu i kształceniu młodego pokolenia, za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu,
za umacnianie socjalistycznej praworządności i porządku publicznego,
za wielkie zasługi w rozwoju współpracy gospodarczej, naukowo-technicznej między ZSRR a innymi państwami.

Order nosi się na lewej piersi w kolejności za Orderem Czerwonego Sztandaru a przed Orderem Przyjaźni Narodów.

Nadania[edytuj | edytuj kod]

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy.

Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy RFSRR nagrodzony był w dniu 28 lipca 1921 roku po raz pierwszy chłop z guberni homelskiej – Nikita Mienczukow – za wybitne zasługi w zwalczaniu powodzi.

Pierwszym kolektywem nagrodzonym orderem były tulskie zakłady zbrojeniowe, którym nadano order decyzją z dnia 25 kwietnia 1921 roku za wykonanie planu produkcji karabinów i amunicji w okresie zagrożenia miasta ze strony białogwardyjskich wojsk Denikina.

Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy nr 1 były nagrodzone Zakłady Putiłowskie w Leningradzie.

Ogólna liczba nadań do dnia 21 grudnia 1991 roku, kiedy to zakończono nadawanie orderu – wyniosła 1 224 590.

Opis odznaki orderu[edytuj | edytuj kod]

Order Czerwonego Sztandaru Pracy ma kształt owalny. Pierwotna forma orderu z 1928 została zmodyfikowana w 1936. Podstawowy element to koło zębate, którego górna część jest osłonięta sztandarem z rubinowo-czerwonej emalii. Na sztandarze znajduje się złoty napis: CCCP (pol. ZSRR). W środkowej części umieszczony jest pozłacany wizerunek sierpa i młota na planie elektrowni wodnej i mostu kolejowego. Woda poniżej mostu pokryta jest niebieską emalią. Poniżej wizerunku godła państwowego znajduje się złoty półkolisty wieniec. W kole zębatym, poniżej wieńca, są wycięcia wypełnione białą emalią. Na kole zębatym jest zamieszczony napis: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! (pol. Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!). W dolnej części odznaki są zamieszczone rozchodzące się w prawo i w lewo złote kłosy pszeniczne, związane złotą wstęgą, na której znajduje się pięcioramienna gwiazda pokryta czerwoną emalią. Sierp i młot oraz gwiazda są odrębnymi elementami przynitowanymi do orderu. Order do 1943 noszony był w formie odznaki przykręcanej za pomocą gwintu i nakrętki. Od 19 czerwca 1943 order noszony jest na ciemnoniebieskiej wstążce wiązanej na modę rosyjską z granatowymi paskami po bokach.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G. Koliesnikow, A. Rożkow – Ordery i medale ZSRR, wyd. II uzupełnione, Wojenizdat, Moskwa 1978 (ros.)
Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 - 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 201-211. (ros. • ang.).
Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986 (ros.)
Statut i opis orderu (ros.)

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe