Granica polsko-gdańska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Granica międzypaństwowa
Mapa
Państwa graniczące

 Polska
 Wolne Miasto Gdańsk

Okres istnienia

19201939

W obecnym przebiegu

nie istnieje, częściowo granica powiatu gdańskiego

Długość

139[1] km

Znak graniczny
Strażnica Kolibki

Granica polsko-gdańska – istniejąca w okresie międzywojennym (1920–1939) granica państwowa o długości 139 km[1][2][a] pomiędzy Wolnym Miastem Gdańskiem i Polską.

Kształtowanie się wspólnej granicy

[edytuj | edytuj kod]

Granica została wytyczona przez mocarstwa zachodnie, które powołały do życia Wolne Miasto Gdańsk. Art. 100 traktatu wersalskiego określił granice Wolnego Miasta Gdańska.

Przebieg granicy

[edytuj | edytuj kod]

Przebiegała w przybliżeniu jak granice powiatów sprzed I wojny światowej: północna granica powiatu tczewskiego i wschodnia powiatów wejherowskiego i kartuskiego (z wyjątkiem należących wcześniej do powiatu gdańskiego gmin Bysewo, Klukowo, Rębiechowo, Sulmin oraz obszarów dworskich Czaple, Kokoszki, Leźno, Lniska, Matarnia i Owczarnia[3], które włączono w granice Polski). Wyjątkiem było także miasto Sopot, które pomimo dotychczasowej przynależności do powiatu kartuskiego włączono w skład Wolnego Miasta, ze względu na dominację ludności niemieckiej i położenie blisko granic powiatu gdańskiego. Ostatni, nadmorski odcinek granicy stanowił potok Swelina.

Na granicy zostały ustawione granitowe słupy graniczne z napisem Traite de Versailles / 28 Juin 1919 i literami P od strony Polski, FD od strony Wolnego Miasta i D od strony Niemiec. Słupy oznaczone były literą sekcji (od A do G) i kolejnym numerem. Słup A001 znajdował się u ujścia Sweliny do Zatoki Gdańskiej. Sekcja D przebiegała od Postołowa do Wisły. Liczyła ponad 30 kilometrów i ustawiono na niej 170 słupków granicznych. Wyznaczono również trzy przejścia graniczne, a jedno z nich mieściło się w Koźlinach. Był tutaj punkt kontroli celnej całodobowy dla ruchu pieszego i samochodowego[4].

Dla upamiętnienia faktu istnienia granicy w gdańskiej dzielnicy Kokoszki, rondo na skrzyżowaniu ulicy Kartuskiej i Otomińskiej od 2016 roku nosi nazwę Rondo Graniczne Wolne Miasto Gdańsk – Rzeczpospolita Polska (1920–1939)[5].

Wybrane przejścia graniczne[6]

[edytuj | edytuj kod]

Weißenberg – miejsce styku trzech granic (polska, niemiecka – zobacz granica gdańsko-niemiecka – i gdańska).

  1. Henryk Dominiczak określa długość granicy z Wolnym Miastem Gdańskiem na 121 km → Dominiczak 1997 ↓, s. 218

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Polska w cyfrach [w:] E. Romer Atlas Polski współczesnej, 1928.
  2. Terytorium II Rzeczypospolitej. drugarzeczpospolita.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]..
  3. Dz. Urz. M. b. D. P. z 1920 r. Nr 33, poz. 292
  4. Polska w Koźlinach
  5. Katarzyna Moritz: Wolne Miasto Gdańsk będzie miało swoje rondo. 2016-11-08. [dostęp 2016-11-09].
  6. Granice Wolnego Miasta Gdańska. [dostęp 2009-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-12)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]