Swelina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Swelina
Ilustracja
Swelina
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Lokalizacja

Gdynia i Sopot

Rzeka
Długość 2,6 km
Spadek

ok. 23‰

Źródło
Miejsce Gdynia – Bernadowo
Wysokość

ok. 59,8 m n.p.m.

Współrzędne

54°27′45″N 18°31′50″E/54,462500 18,530556

Ujście
Recypient Zatoka Gdańska
Miejsce

na granicy miast Gdynia-Sopot

Wysokość

0 m n.p.m.

Współrzędne

54°27′50″N 18°33′44″E/54,463889 18,562222

Położenie na mapie Sopotu
Mapa konturowa Sopotu, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko górnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, po prawej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, po prawej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Swelina (niem. Menzelbach, Potok Menzla; zwana także Potokiem Granicznym, niem. Der Grenzfließ, lub Swelinią[1]) – potok płynący wzdłuż granicy między Gdynią i Sopotem, uchodzący do Zatoki Gdańskiej. Długość potoku wynosi około 2,6 km[2]. W dolnym biegu potoku znajduje się niewielki zbiornik wodny o nazwie Staw Mazowiecki[3].

W okresie międzywojennym wzdłuż Sweliny przebiegał najbardziej na północ wysunięty odcinek granicy państwowej pomiędzy Polską i Wolnym Miastem Gdańskiem[4]. U ujścia potoku do Zatoki Gdańskiej znajdował się słup A001 z napisem Traite de Versailles / 28 Juin 1919 z dużymi literami FD i P.

Po raz pierwszy słowiańska nazwa Swelina pojawiła się w dokumencie z 1235 roku (Rivulum qui Swelina dicitur), potem wymieniano ją także w innych dokumentach z lat 1283, 1291 i 1295, a później wymieniał ją także Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego[5]. Swelina wyznaczała także granicę Oliwy i Kolibek, gdy 5 marca 1283 Sopot nadany został cystersom oliwskim przez Mściwoja II.[6] Od tego czasu potok stanowił granicę między dobrami oliwskich cystersów, a znajdującymi się na północ dobrami rycerskimi.

W czystych wodach górnego biegu potoku Swelina żyje wypławek alpejski[7]. Fauna bogata w bezkręgowce (kiełż zdrojowy, larwy chruścików itp.). Przy brzegu można spotkać pliszkę górską. W rzece nie ma wielu ryb, żyje tu pstrąg potokowy, jednak jest go zbyt mało, by można go łowić. Rzeka nie jest zbyt zanieczyszczona, ale ze względu na głębokość i nurt nie nadaje się do kąpieli.

W 1908, w pobliżu potoku, wybudowano Świątynię Kollatha.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Z. Brecki w Roczniku Sopockim 1976 pisze: "gdy się jednak wie, że językowo niemieccy kanceliści średniowieczni nie zapisywali miękkości głosek słowiańskich, wówczas ich zapis Swelina odczytamy jako Swelinia". Patrz także Czasopismo Onomastica R.14: 1969.
  2. ↑ Monitoring wód powierzchniowych. gdynia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]. – www.gdynia.pl
  3. ↑ Inna spotkana nazwa to Staw Morawiecki, źródło: Przemysław Cudakiewicz, Igor Szymkowiak, Joanna Tycner, Mateusz Naskręt: Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami na lata 2005-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 dla Miasta Gdyni. lipiec 2005. s. s. 170. [dostęp 2008-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 stycznia 2006)].
  4. ↑ Traktat wersalski w Sekcji XI. Artykule 100 wyznaczał tę granicę ogólnie, bez wymienienia nazwy potoku.
  5. ↑ Maria i Andrzej Szypowscy: Sopot, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1984, ISBN 83-217-2436-1
  6. ↑ Mamuszka F., Bedeker sopocki, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1981.
  7. ↑ RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO W SOPOCIE. sopot.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-16)]., Sopot 2002

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Swelina&oldid=68303406”