Barwy broni i służb Wojska Polskiego II RP – Wikipedia, wolna encyklopedia
Barwy broni i służb Wojska Polskiego II RP – opis patek, wypustek, proporczyków i otoków broni i służb Wojska Polskiego II RP.
Powołana w grudniu 1918 roku Komisja Ubiorcza opracowała projekt jednolitego polskiego munduru wojskowego. Celem odróżnienia rodzajów wojsk i służb zastosowano kolorowe patki i wypustki na kołnierzach[1]. Barwy te powtórzono w formie poziomych pasków w odwrotnym układzie barw na rogach kołnierza płaszcza. Podwójne barwy przyznano rodzajom broni, do których w 1919 roku zaliczano piechotę, jazdę, artylerię i wojska techniczne[a], lotnictwo, straż graniczną, żandarmerię, wojska taborowe i lekarzy wojskowych. Służby otrzymały patki barwy munduru z kolorowymi wypustkami i emblematami służby[b].
Przy ustalaniu koloru patek i wypustek uwzględniano tradycje wojskowego ubioru narodowego. Karmazynowe wypustki przy granatowych patkach generałów i oficerów Sztabu Generalnego nawiązywały do barw wyłogów i kołnierzy mundurów generalskich od czasów Sejmu Czteroletniego[1]. Granatowe patki piechoty z żółtą wypustką symbolicznie nawiązywały do munduru i wyłogów regimentów piechoty powstania kościuszkowskiego i listopadowego. Karmazynowe patki ułanów, karmazynowe z ciemnozieloną wypustką strzelców konnych i ciemnozielone patki z czarną wypustką artylerii oraz czarne z pasową wypustką saperów nawiązywały do barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831 rok[1].
W 1921 roku przywrócono oficjalnie barwne proporczyki w broniach jezdnych[2]
Barwy patek, wypustek, proporczyków, otoków, spodni i lampasów na spodniach
[edytuj | edytuj kod]Grafika | Opis |
---|---|
Generałowie Łapka granatowa, wypustka karmazynowa[3]. Karmazynowe wypustki przy granatowych łapkach generałów i oficerów Sztabu Generalnego nawiązywały do barw wyłogów i kołnierzy wszystkich mundurów generalskich od czasów Sejmu Wielkiego[1]. | |
Piechota, Strzelcy podhalańscy Łapka granatowa, wypustka żółta (słonecznikowa)[3]. W granatowej barwie łapek piechoty z żółtą wypustką utrwalone zostały symbolicznie dawne barwy munduru i wyłogów najdzielniejszych regimentów i pułków piechoty od powstania kościuszkowskiego po obronę Warszawy w 1831 roku[1] Otok jasnogranatowy[4] Spodnie ciemnogranatowe, lampasy żółte (słonecznikowe), wypustki żółte (słonecznikowe) | |
Piechota Korpusu Ochrony Pogranicza Łapka granatowa, wypustka ciemnozielona[5]. Otok granatowy[6] | |
Bataliony strzelców i manewrowe Łapka granatowa, wypustka seledynowa[3] | |
Bataliony ciężkich karabinów maszynowych Łapka granatowa, wypustka amarantowa[3] | |
Ułani Łapka karmazynowa[c]. Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831 rok[1]. Zobacz więcej w artykule | |
Szwoleżerowie Łapka karmazynowa, wypustka biała[c] Zobacz więcej w artykule | |
Strzelcy konni Łapka karmazynowa, wypustka ciemnozielona. Karmazynowe patki (zamiast proporczyków) z ciemnozieloną wypustką strzelców konnych nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831 rok[1][c]. Zobacz więcej w artykule | |
Jazda tatarska Łapka karmazynowa, wypustka jasnoniebieska[c]. Na patce godło w formie półksiężyca z wpisaną gwiazdką[7]. | |
Artyleria Łapka ciemnozielona, wypustka czarna. Ciemnozielone łapki z czarną wypustką artylerii nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831 rok[1]. Otok ciemnozielony[4] Spodnie ciemnozielone, lampasy szkarłatne, wypustka szkarłatna | |
Artyleria lekka Łapka ciemnozielona, wypustka czarna[8] | |
Artyleria ciężka W 1919 roku łapka ciemnozielona, wypustka czarna[7] Łapka ciemnozielona, wypustka czerwona[8](wypustka szkarłatna[3]) | |
Artyleria przeciwlotnicza Łapka ciemnozielona, wypustka żółta[8] (wypustka ciemnożółta[3]) | |
Artyleria najcięższa Łapka ciemnozielona, wypustka malinowa[3] | |
Artyleria górska Łapka ciemnozielona, wypustka czarna | |
Artyleria pomiarowa (1 i 2 Dywizjon Pomiarów Artylerii) Łapka ciemnozielona, wypustka biała[8] | |
Artyleria konna W 1919 łapka ciemnozielona, wypustka karmazynowa[7]. W 1920 proporczyk czarno-amarantowy[9]. W 1927 roku proporczyk czarno-szkarłatny[8]. Otok czarny[10]. | |
Artyleria zmotoryzowana Proporczyk czarno-pomarańczowy[8] | |
Saperzy (bataliony maszynowe i mostowe) W 1919 roku łapka czarna, wypustka pąsowa. Czarne łapki z pąsową wypustką saperów nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831 rok[1]. Otok czarny[4] Spodnie ciemnozielone, lampasy malinowe, wypustka malinowa | |
Pułki saperów (bataliony mostowe, elektr.) Łapka czarna, wypustka szkarłatna[3] | |
Pułki saperów kolejowych Łapka czarna, wypustka wiśniowa[3] | |
Łączność (bataliony łączności i pułki radiotechniczne) W 1919 łapka czarna, wypustka jasnoniebieska[7][d]. Łapka czarna, wypustka chabrowa[3]. Otok czarny[4]. Spodnie ciemnozielone, lampasy chabrowe, wypustka chabrowa. | |
Lotnictwo W 1919 łapka żółta[7]. Łapka ciemnożółta[3]. Otok ciemnożółty[4]. Spodnie niebieskie, lampasy ciemnożółte, wypustka ciemnożółta. | |
Służba uzbrojenia Łapka szmaragdowa, wypustka czarna[3] | |
Służba intendentury W 1919 patka barwy kurtki, wypustka jasnoniebieska. W 1920 patka barwy kurtki, wypustka karmazynowa. Łapka szafirowa, wypustka wiśniowa[3]. | |
Lekarze Łapka wiśniowa, wypustka granatowa[3] | |
Aptekarze Łapka wiśniowa, wypustka chabrowa[3] | |
Dentyści Łapka wiśniowa, wypustka błękitna[3] | |
Lekarze weterynarii Łapka wiśniowa, wypustka ciemnozielona[3] | |
Żandarmeria W 1919 łapka pąsowa (jaskrawo-jasna), wypustka żółta. Sznury naramienne żółte[7]. W 1927 łapka turkusowa, wypustka amarantowa[3]. Zmienione Dz.Rozk. 29/27 na łapki szkarłatne i wypustki żółte. Otok szkarłatny[4]. Spodnie ciemnogranatowe, lampasy szkarłatne, wypustka żółta. | |
Służba sprawiedliwości Łapka malinowa, wypustka czarna[3] | |
Korpus kontroli Łapka czarna, wypustka szkarłatna[3] | |
Korpus oświatowy Łapka różowa, wypustka błękitna[3] | |
Korpus geografów W 1919 łapka w barwie kurtki, wypustka pąsowa Łapka czarna, wypustka biała[3] | |
Kapelani wojskowi W 1919 łapka barwy kurtki, wypustka fioletowa[11]. Łapka fioletowa[5] | |
Kapelmistrzowie Łapka granatowa[3] | |
Tabory W 1919 łapka czekoladowo-brązowa, wypustka jasnoniebieska[7]. Łapka błękitna, wypustka brunatna[3]. Od 1930 proporczyk błękitny (kawaleryjski). Otok błękitny[4]. Spodnie ciemnogranatowe, lampasy błękitne, wypustka amarantowa. | |
Pociągi pancerne w 1919 roku łapka czarna bez wypustki[7]. Od 1927 roku łapka ciemnozielona, wypustka wiśniowa[3]. Od 1930 roku proporczyki trójkątne, czarne z pomarańczowym paskiem[12]. Otok czarny[4]. | |
Czołgi Łapka ciemnozielona, wypustka czarna Od 1927 roku łapka granatowa, wypustka czarna[3]. Od 1930 proporczyki trójkątne, czarno - pomarańczowe[12]. Otok pomarańczowy[4]. Spodnie ciemnogranatowe, lampasy pomarańczowe, wypustka pomarańczowa. | |
Samochody pancerne W 1919 roku łapka czarna, wypustka żółta[7]. Od 1927 roku proporczyki typu kawaleryjskiego, czarno - pomarańczowe[12]. Spodnie ciemnogranatowe, lampasy pomarańczowe, wypustka pomarańczowa. | |
przykłady: | Oficerowie administracyjni Łapka brunatna, wypustka przypisana do rodzaju wojsk[3]:
|
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojska techniczne w owym czasie to saperzy, bataliony mostowe i maszynowe, łączność, wojska samochodowe, pancerne, kolejowe i pociągi pancerne
- ↑ do służb zaliczano lekarzy weterynarii, korpus sądowniczy, topografów i geodetów, intendenturę, prowianturę, oficerów rachunkowych i kancelaryjnych oraz duchowieństwo
- ↑ a b c d W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych
- ↑ Radiotelegraf, telefony polowe, telefony
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Żygulski (jun.) 1988 ↓, s. 116.
- ↑ Żygulski (jun.) 1988 ↓, s. 118.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Dziennik Rozkazów MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku
- ↑ a b c d e f g h i j Dziennik rozkazów MSWojsk. nr 32 z 6 października 1930 roku
- ↑ a b S. Komornicki, A. Jońca Wojsko Polskie 1939–1945: barwa i broń Interpress, Warszawa 1984 s. 131
- ↑ Muzeum Polskich Formacji Granicznych. [dostęp 2012-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-01)].
- ↑ a b c d e f g h i Przepis Ubioru Polowego Wojsk Polskich r. 1919
- ↑ a b c d e f Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914 - 1939. s. 153.
- ↑ Dz. Rozk. 27/20 poz. 636
- ↑ a b Dziennik Rozkazów MSWojsk. nr 6 z 24 lutego 1928 roku
- ↑ Przepis ubioru 1920 ↓, s. 16.
- ↑ a b c Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. s. 164 -167.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914 - 1939. Londyn: 1975.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939–1945: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
- Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.