Demokrasi ve Atılım Partisi - Vikipedi

"DEVA" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için DEVA (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Demokrasi ve Atılım Partisi
KısaltmaDEVA PARTİSİ
Genel başkanAli Babacan
Genel sekreterİdris Şahin
KurucuAli Babacan
Parti sözcüsüİdris Şahin
Slogan(lar)Âlem buysa DEVA sensin
Türkiye'ye DEVA
Diğer sloganlar:
  • Birlikte Yüz Yüze Nice Yüzlere
  • Hepimizin DEVA'sı[1]
  • Korkma Türkiye[1]
  • Biz hazırız[2]
  • Umut damla damla yayılıyor[3]
  • Türkiye konuşacak, herkes kazanacak[4]
  • Kadrolar hazır. Çözümler hazır. Bu Pazar Seçim Olsa Deva Hazır![5]
  • Demokrasi. Atılım. Derhal. Bugün.[6]
Kuruluş tarihi9 Mart 2020 (4 yıl önce) (2020-03-09)[7]
BölünmeAdalet ve Kalkınma Partisi
MerkezMustafa Kemal, Çankaya, Ankara[7]
Üyelik (2024)azalış 146.820[8]
İdeoloji
Siyasi pozisyonBüyük çadır[9][27]
Merkez[28] ve merkez sağ[9][29][30]
Ulusal üyelikAltılı Masa (2022-2023)
Millet İttifakı (2023)
Resmî renkler    Mavi ve beyaz
TBMM
15 / 600
Tüm Liste
İlçe Belediye Başkanlığı
1 / 922
Tüm Liste
Belde Belediye Başkanlığı
3 / 388
Tüm Liste
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Türkiye Türkiye

Demokrasi ve Atılım Partisi, 9 Mart 2020 tarihinde Ali Babacan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DEVA PARTİSİ"[Not 1] şeklindedir. Simgesi, içinde fidan silueti olan su damlasıdır. TBMM'de 15 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Ali Babacan'dır.[31][32][33]

Parti, dünya görüşünü "politikalarını gerçekleştirerek kuvvetler ayrılığı prensibine ve hukukun üstünlüğüne dayanan, tarafsız ve bağımsız bir yargı sistemiyle hukuk güvenliğini en üst düzeyde sağlayan, katılımcı ve çoğulcu demokrasiye önem veren olarak" tanımlar.[34] Üçüncü taraf kaynaklar genellikle partiyi liberal muhafazakârlık, Pro-Avrupacılık ve sosyal liberalizm ideolojilerini benimseyen[35] ve merkez sağa yaslanan bir parti olarak tanımlamıştır.[36] Parti siyasi yelpazede kendisini yelpazenin tam ortasında her ideolojiden insanı barındırmayı amaçlayan 'ana akım' parti olarak tanımlamaktadır.[37]

Bazı yorumcular, partinin 2002'deki Adalet ve Kalkınma Partisi'ni (AK Parti) anımsattığını belirtmektedir. Eleştirmenlere göre, parti stratejisini AK Parti tabanı içindeki iki gruptan destek almaya dayandırdı: orta sınıf ve dindar Kürt seçmenler. Eleştirmenler AK Parti'nin Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile ittifak halinde olması ve Kürtlere güvenlikçi bir yaklaşım benimsemesi nedeniyle, dindar Kürt seçmenlerin gerçekten yeni bir parti arayışı içinde olduğunu belirterek partinin bu seçmenlere alternatif oluşturduğunu düşünmektedir.[38] Ayrıca Anavatan Partisi'nin (ANAP) devamı olduğu da iddia edilmiştir.[39]

Parti gireceği ilk seçimler olan 2023 genel seçimlerine Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) listelerinden 24 adayla, İYİ Parti listelerinden 1 adayla seçimlere katıldı ve bu adaylardan 15'i seçildi.[40]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Arka plan ve kuruluş[değiştir | kaynağı değiştir]

Ali Babacan'ın ekonomi yaklaşımı, AK Parti ile ayrışmasıyla 2010 yılında belirgin hale geldi. Hazine'den Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptığı dönemde, uzun vadeli öngörülebilirlik ve mali kuralların önemini vurguladı. Kamu maliyesini kontrol altına almak için "milli bir çıpa"ya ihtiyaç duyduğunu savundu. Erdoğan, Mali Kural uygulamasından vazgeçerek büyümeyi önceliklendirdi. 2011'deki genel seçimler bu süreci etkiledi.[41]

2015'te Cumhurbaşkanı Erdoğan, faiz konusunda ters bir görüşü savunan Babacan ve Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'yı eleştirmeye başladı. Mart 2015'in başında Erdoğan, Başçı'nın kendisiyle görüşmek istediğini belirttikten sonra, "Görüşmek için çağıracağım" dedi. Babacan ile birlikte bu konuyu ele aldığını ifade etti. Görünüşe göre durumları aynıydı. Şu anda yapılan uyarılar nedeniyle biraz daha dikkatli olması gerektiğini söyledi.[42] Erdoğan'ın danışmanları, düşük faiz ve kamu harcamalarıyla desteklenen yüksek büyüme senaryosunu savunuyordu. 11 Mart 2015'te yapılan bir toplantıda Babacan ve Başçı, sıkı para politikasının gerekliliğini Erdoğan'a anlatmaya çalıştı. İddiaya göre Babacan, Erdoğan'ın toplantıya katılmayacağını düşünerek Brifingi dinlemelerini istedi ve Saray'dan ayrılmaya çalıştı. Ancak Erdoğan'ın katılacağını belirtmesiyle toplantı devam etti. Bazı yorumculara göre eğer o gün Saray'ı terk etseydi, 2001 Anayasa krizine benzer bir durum yaşanabilirdi.[42]

Ali Babacan, 8 Temmuz 2019 itibarıyla 18 yıllık Adalet ve Kalkınma Partisi üyeliğini sonlandırdığını açıkladı. 10 Eylül 2019 tarihinde Ali Babacan, verdiği röportajında ilk defa bir parti kuracağına dair ortaya çıkan haberleri kamuoyuna doğrulayarak yıl sonuna yeni partinin tüzel kişiliğini oluşturmayı amaçladıklarını açıkladı.[43] İdeolojik olarak AK Parti'nin ilk yıllarındaki liberal muhafazakâr ve Avrupa Birliği yanlısı görüşleri destekliyordu. Eski cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Bülent Arınç ve AK Parti'den ayrılan Demokrasi ve Atılım Partisi kurucusu Ali Babacan'ın bu grubun başını çektiği söylenmektedir.[44]

Ali Babacan, partinin henüz kurulmadığı 26 Kasım 2019 tarihinde Habertürk TV'de yayınlanan Teke Tek programında Fatih Altaylı'nın sorularını yanıtlamış ve partisinin siyasi ve ideolojik yapısıyla ilgili ipuçlarını kamuoyuyla paylaşmıştır. Babacan, şeffaflık, hesap verilebilirlik, liyakat gibi unsurların partinin temel ilkeleri olacağını belirtmiş ve bu ilkelere bağlılık gösteren bireylerin partiye katılacağını ifade etmiştir. Bunun yanı sıra, partiye din, etnik köken veya mezhep ayrımı gözetmeksizin her bireyi kabul edeceklerini de açıklamıştır. Babacan ayrıca parlamenter sistem lehine görüşlerini de dile getirmiştir. Düzgün bir parlamenter sistemin güçler ayrılığı ve denge-kontrol mekanizmalarına dayandığını belirten Babacan, parlamentonun merkezde ve güçlü olduğu, yasama ve denetim gücünü etkili bir şekilde kullandığı bir sistemden yana olduğunu ifade etmiştir. Bu sözlerle, Babacan parti kurulmadan önce parlamenter sisteme olan tercihini açıkça belirtmiştir.[45][46] Parti kurucularından biri, beş ajansın ve birçok kişiden oluşan çalışma grupları tarafından belirlenen isimler üzerinde yoğun bir çalışma yaptığını ve bu süreçte 200'den fazla isim üzerinde günlerce düşünüldüğünü ifade etti. Sonunda, insanların zihinlerinde olumlu çağrışımlar uyandıran bir isimde karar kılındığı aktarıldı.[47]

Demokrasi ve Atılım Partisi, 13 yıl Türkiye Cumhuriyeti dışişleri ve ekonomi bakanlığı yapmış olan Ali Babacan liderliğinde 9 Mart 2020 tarihinde kuruldu.[48][49] Partinin kurucuları arasında ayrıca, uzun yıllar Erdoğan kabinelerinde görev yapan eski Adalet Bakanı Sadullah Ergin, eski Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, eski Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf ve Adalet ve Kalkınma Partisi'nden eski Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Edip Uğur da yer aldı.[50]

DEVA Partisi kurucular kurulu, ilk toplantısını 10 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirdi. Toplantıda Ali Babacan oy birliğiyle genel başkan seçildi.[48][51] Ali Babacan, 11 Mart 2020 tarihinde partisinin tanıtım toplantısını Ankara'da Bilkent Otel'de yaptı.[52]

DEVA Partisi, il ve ilçelerdeki teşkilatlanma için genel merkezden atama usulü yerine bir komisyon kurarak adaylarla mülakat yöntemini tercih etti.[53][54] DEVA Partisi'nin Ankara'nın Çankaya ilçesi Mustafa Kemal Mahallesi'ndeki dijital altyapısı tamamlanmış olan genel merkezi, 7 Temmuz 2020'de internet üzerinden yapılan canlı yayınla açıldı. Böylelikle Türkiye'nin ilk dijital genel merkez açılışı yapılmış oldu.[55][56]

Kurucu üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi ve Atılım Partisi, 90 kişilik kurucu üyeyle kuruluşunu gerçekleştirmiştir.[57]

İlk dönemleri (2020-2022)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ali Babacan, partisinin toplantısında konuşuyor, 2020

22 Haziran 2021 tarihinden itibaren çeşitli alanlarda eylem planları yayınlayan DEVA Partisi, günümüze kadar: Ekonomi ve Finans, Tarım, Afet Yönetimi, Sosyal Politikalar, Demokrasiye Geçiş, Yarına Atılım, Adil Yargı, Temel Haklar, Sağlıkta Atılım, Yükseköğretim, Eğitim, KHK Mağduriyetleri, Çevre ve İklim Değişikliği, Sığınmacı Sorununun Çözümü ve Düzensiz Göçün Önlenmesi, Dış Politika ve Güvenlik, Madencilik ve Enerji, Kalkınma Seferberliği, Kültürel Atılım, Turizmde Dönüşüm, Gençlik, Kadın ve son olarak Yurt Dışı Vatandaşlar başlıklarında toplamda 23 tane Eylem Planı yayınlamıştır. 19 Nisan 2023 itibarıyla 23 eylem planının hepsi DEVA Partisi web sitesinde, Twitter sayfalarında, YouTube kanallarında ve çeşitli basın kuruluşları aracılığıyla açıklanmış ve yayınlanmıştır.[58]

Parti, Gaziantep Demokrasi Meydanı'nda yapılması valilik tarafından engellenen ilk mitingini 21 Mayıs 2022 tarihinde Gaziantep Kalealtı'nda yaptı.[59] Partinin Genel Başkanı Ali Babacan, miting sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a seslenerek "Engellemeye rağmen Gaziantep burada, ey Beştepe görüyor musun" dedi.[59]

Altılı Masa ve Millet İttifakı (2022-2023)[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Şubat 2022 tarihinde gerçekleşen Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni'nin duyurulma toplantısı.

7 Kasım 2021 tarihinde DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ile Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu, DEVA Partisi Genel Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısıyla partinin Güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisini açıkladı.[60] Altı muhalefet partisi, ekim ayı başından bu yana üzerinde çalıştıkları "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" ile ilgili ortak metne 14 Aralık'ta son biçimini verdi.[61] Hazırlanan ortak metin, 6 partinin genel başkanlarına sunduktan sonra 12 Şubat 2022 tarihinde 6 muhalefet partisi lideri Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metni üzerinde konuşmak üzere Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun çağrısı üzerine Ankara'da Çankaya Belediyesi'ne bağlı Ahlatlıbel tesislerinde bir araya geldiler. Millet İttifakı üyeleri dışında muhalefette temsil edilen DEVA genel başkanı da yuvarlak masa etrafında buluştu. 5 saat 15 dakika süren görüşme sonrası Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş konusunda 2021 yılının Aralık ayında genel başkan yardımcıları tarafından ortak çalışma sonucu hazırlanan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metnine bağlılıklarını 6 parti olarak taahhüt ettikleri ortak irade beyannamesini imzaladılar. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni 28 Şubat tarihinde kamuoyuna duyuruldu.[62] 6 muhalefet partisinin liderleri, dördüncü buluşmanın ardından 10 maddelik Temel İlkeler ve Hedefler Bildirgesi imzaladı.[63] 27 Nisan 2022'de Ali Babacan tarafından DEVA Partisi'nin seçimlere kendi adı ve logosuyla gireceğinin açıklanması DEVA Partisi'nin 6'lı Masa'yı devirdiğine dair söylentilere neden olmuş ancak sonrasında 6'lı Masa ile çalışılmaya devam edileceği açıklaması yapılmıştır.[64][65] 26 Ocak 2023 tarihinde Altılı Masa'da bulunan partinin Millet İttifakı'na katılımıyla üyesi sayısı 6'ya çıktı. Altılı Masa, Millet İttifakı'na dönüştü.[66] 26 Ocak 2023'te Altılı Masa yaptığı 11. toplantısı sonrası kendini ilk defa "Millet İttifakı" olarak tanımladı.[67] 14 Temmuz 2023 tarihinde Ali Babacan, katıldığı bir televizyon programında yerel seçimlerle ilgili ittifak konularında "Şuanki ana senaryo her partinin kendi logosuyla seçime girmesidir kuşkusuz." ifadelerini kullandı.[68]

2023 genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Millet İttifakı liderlerinin kampanya görseli

Altılı Masa 2 Mart 2023 tarihinde adayı belirlemek için toplandı. Aday ismi o gün belirlense de adayın adı daha sonra açıklanacaktı.[69] Toplantıda İYİ Parti hariç tüm partilerin Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığına onay verdiği iddia edildi[70] ve o gün bazı İYİ Partili isimler partinin Kılıçdaroğlu'nun adaylığına karşı olduklarını belirtmek için bazı paylaşımlar yaptı.[71] 3 Mart 2023 tarihinde İYİ Parti, Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemediği için resmen Altılı Masa'dan ayrılma kararı aldı.[72] Ardından DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen, Ali Babacan'ın masada herhangi bir aday ismi önermediğini belirtti ve Akşener'e "geri dönün" çağrısında bulundu.[73] 3 gün sonra İYİ Parti, CHP ile yaptığı görüşmeler sonrası Altılı Masa'ya yeniden katıldı.[74]

DEVA Partisi ve Millet İttifakı'nı oluşturan diğer beş parti, 22 Mart'ta 2023 genel seçimlerine ittifak olarak girmek için Yüksek Seçim Kuruluna ittifak protokolünü teslim etti.[75] Saadet Partisi ve Gelecek Partisi "ittifak içi ittifak" önerisi yaptı. Ancak Ali Babacan'ın olumsuz yanıtı nedeniyle bu öneri hayata geçirilmedi. Bunun yerine, diğer siyasi partiler CHP listelerinden seçime katılma kararı aldı.[76] DEVA Partisi ise CHP listelerinden 25, İYİ Parti listelerinden 1 aday gösterdi.[77] Seçimler sonucunda 15 DEVA Partili aday milletvekili seçildi.[78]

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan, 2022

16 Haziran 2023 tarihinde Temel Karamollaoğlu, Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan'ın bir araya gelerek seçim sonuçlarını değerlendirdiği iddia edildi. Üç parti ortak bir açıklama yaparak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ortak grup kurma ve siyasi işbirliği modellerini görüştüklerini belirttikleri iddia edildi. Bu birleşmenin merkez sağdaki boşluğu doldurmayı ve AK Parti'den oy alabilecek bir merkez sağ partisi oluşturmayı hedeflediği iddia ediliyordu.[79]

Saadet Partisi, ayrı bir parti kurulmasına karşı çıkarak kendi çatısı altında birleşme önerisinde bulundu. Gelecek Partisi bu öneriye sıcak baktı, ancak DEVA Partisi kabul etmedi. DEVA Partisi, yedişer milletvekili verilerek grup kurmanın "dolambaçlı" olduğunu ifade ederek Saadet Partisi çatısı altında grup kurmanın da "sürdürülebilir" olmadığını belirtti. Partiler arasında Avrupa Birliği'ne bakış açısı, İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa konularında görüş ayrılıkları bulunmaktadır.[80] İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, "Bu modelin parti kimliğinin ön plana çıkması noktasında sorunlara yol açabileceğini düşündük" şeklinde konuştu.[81] Görüşmelere katılan bir parti yöneticisi DEVA Partisi teşkilatlarının çoğunluğunun tüzel kişiliğin dışında grup kurma fikrine sıcak bakmadığını söyledi.[80] Gelecek Partisi, grup kurma konusunda anlaşamayınca tamamen birleşerek grup kurma seçeneğini değerlendirdi, ancak Ali Babacan, "parti yönetiminde çift başlılık olmaz" gerekçesiyle teklifi uygun bulmadı.[80][82]

2024 yerel seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Aralık 2023'te Ali Babacan, yerel seçim hazırlıkları kapsamında 51 il ve ilçe belediye başkanı adayını açıkladı ve bu seçim sonuçlarının genel seçimlere etki edeceğini belirtti.[83] 28 Aralık 2023'te DEVA Partisi ise 75 belediye başkan adayını duyurdu.[84] Babacan, seçim zaferini birincil hedef olarak belirlerken, DEVA belediyelerinin demokrasiye katkılarını vurguladı. 31 Ocak 2024'te DEVA Partisi, 14 il ve 100 ilçede 31 Mart yerel seçimleri için adaylarını açıkladı.[85]

18 Şubat 2024'te Ali Babacan, belediyelerin kaynak kullanımı konusunu vurgulayarak İzmir, İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkan adaylarını açıkladı ve bu kentlerdeki hedeflerini belirledi.[86] "1 lira ile yapabildiklerimiz" teması altında ekonomik istikrarsızlığa dikkat çekerken, yerel seçimlerin haksız rant kaygısıyla ilişkilendirildiğini ve muhalefetin ideolojik zıtlıklarla birlikte habis bir zihniyeti benimsediğini ifade etti.[87] 24 Şubat 2024'te parti, İstanbul'daki belediye başkan adaylarını tanıttı.[88] İdris Şahin, İstanbul'un sorunlarını ele alarak umutsuzluğa yer olmadığını belirtti. Ulaşımın zaman alıcı olmasıyla ilgili endişeleri dile getirdi ve İstanbul'un çözümsüz olmadığını vurguladı. Toplantıda "Âlem Buysa DEVA sensin" sloganı benimsendi.[88]

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Demokrasi ve Atılım Partisi bir ilçe, üç belde belediye başkanlığı kazandı ve %0,45'lik bir oy oranına sahip oldu. Seçimlerin ardından Genel Merkez Başkanlık Kurulu toplandı. Toplantının ardından yapılan açıklamada, DEVA Partisi'nin seçimlerde elde ettiği sonucun, kamuoyu ve partililerin beklentilerinin altında kaldığı kabul edilerek, 3 ay içinde kongreye gidileceği duyuruldu.[89]

Politikalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasal reform[değiştir | kaynağı değiştir]

Ali Babacan ve eşi Zeynep Babacan, partinin 1. Olağan Kongresi'nde

"İnsan Onurunu Koruma ve Anayasal Devleti Güçlendirme" konusunda parti, Türkiye'nin anayasal bir devlet olma ilkesini vurgular. Temel hak ve özgürlüklerin korunmasını ve güvence altına alınmasını amaçlar. İnsan onurunun, devletin öncelikli ilkesi olduğunu belirterek, devletin görevinin insan onuruna saygı ve koruma yükümlülüğünü taşıdığını vurgular.[90] "Temel Hakların Güvence Altında Olacağı Bir Korumayı Sağlama" konusunda parti, temel hak ve özgürlüklerin sadece kağıt üzerinde değil, gerçek anlamda korunmasını hedefler. Bu bağlamda, temel hakların bir bütün olarak ele alınmasını, yasama, yürütme ve yargı organlarını bağlayacak düzenlemeleri içeren bir anayasa değişikliği önerir.[90] "Yargı Bağımsızlığını Teminat Altına Alma" konusunda parti, yargı bağımsızlığının güvence altına alınmasına özel bir önem verir. Yargı bağımsızlığının zayıfladığı bir sistemi yeniden yapılandırmayı ve temel hakların güvence altına alınabilmesini sağlamayı amaçlar. Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun ikiye ayrılması, Anayasa Mahkemesinin güçlendirilmesi, Yüksek Seçim Kurulu'nun yapısının değiştirilmesi ve yargı organlarının siyasi etkilerden arındırılması bu çerçevede düşünülür.[90] Güçlendirilmiş parlamenter sistem önerilerini "demokrasiye geçiş eylem planı" olarak adlandıran parti, önerdikleri sistemin Türkiye'yi çoklu kriz ortamından çıkaracak en önemli araçlardan biri olduğunu belirtmektedir. DEVA Partisi'nin parlamenter sistem önerisinde Cumhurbaşkanının kanunları veto yetkisine son verme, Cumhurbaşkanı'na bir dönem, yedi yıl kuralı, HYK, HSK ve AYM üye adaylarına kamuya açık mülakat konuları da yer aldı.[91]

2023 seçimlerinin ardından Ali Babacan, mevcut durumda Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı'nın tek başına anayasa değişikliği yapamayacağını ve bu değişiklik için uzlaşma gerektiğini belirtti. Babacan, Cumhur İttifakı'nın yeni bir anayasa teklif etmesi durumunda işbirliği yapmaya açık olduklarını ifade etti. Yeni anayasa konusunda gerçekçi olmanın önemine vurgu yapan Babacan, mevcut anayasada değişiklikler yapılması gerektiğini dile getirdi. Ayrıca "Yeni anayasa"nın hayata geçirilmesinin zorlu bir süreç olduğunu, ancak DEVA Partisi'nin bu konuda bir teklifi olduğunu belirtti.[92] 29 Ekim 2023 tarihinde parti sözcüsü İdris Şahin, seçimler ve anayasa konularına ilişkin açıklamalarda bulundu. Şahin, mevcut iktidarın sunduğu teklifin samimiyetsiz olduğunu vurgulayarak, "Eğer samimi bir girişim olursa, katkı sağlamaya hazırız" şeklinde konuştu.[92]

Ekonomik politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel başkan Ali Babacan ve genel başkan yardımcısı Mehmet Emin Ekmen deprem sonrası Gaziantep'te
Ayrıca bakınız: Ekonomik liberalizm, Neoliberalizm ve Sosyal liberalizm

Partinin genel başkanı olan Ali Babacan, 2002-2015 yılları arasında 13 yıl Türkiye dışişleri ve ekonomi bakanlığı yapmıştır. Döneminde Türkiye ekonomisi yaşanan iki ciddi ekonomik krizden sonra kayda değer bir toparlanma kaydetti.[93] Parti, ekonomi politikalarını beyan ettiği programında kısa bir liberal manifestoyla başlamıştır. Parti, mülkiyet hakkı, serbest piyasa ve tüm temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan bir hukuk sisteminin ekonomik gelişme ve refahın temel koşulu olduğunu savunmaktadır. DEVA Partisi, sosyal refah, adalet, fırsat eşitliği, insani çalışma koşulları, doğa ve çevrenin korunması, temel kamu hizmetlerinin eşit şekilde sunulması gibi ilkelere bağlı kalarak politika oluşturduğunu ifade etmektedir. Parti, rekabeti bozucu kamu müdahalesinin olmadığı, düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsız ve etkin çalıştığı bir piyasa ekonomisini esas almaktadır. Partinin temel iktisadi yaklaşımı, klasik liberalizmin ekonomik bileşenleriyle uyumlu olduğu gözlemlenmektedir. Özellikle mülkiyet hakkı ve teşebbüs hürriyeti gibi liberal ekonomik paradigmanın önemli unsurlarının vurgulanması, partinin iktisadi konumunu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Parti programında "Güçlü, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme" başlığı altında, üretken olmayan sektörler ve imar rantlarına dayalı büyüme yaklaşımından vazgeçilerek, üretken sektörlere imtiyaz tanıyan bir modelin benimseneceği belirtilmektedir. Ayrıca, makroekonomik politikaların enflasyonu düşük seviyelerde tutma ve kamu maliyesinin sürdürülebilirliğini sağlama motivasyonuna uygun olarak yeniden şekillendirileceği vurgulanmaktadır. Partinin ekonomi anlayışının, Yeni Kurumsal İktisat Okulu'ndan ilham aldığı söylenebilir. Yeni kurumsal iktisat, ekonomik ilişkilerin arka planında yatan kurumları ve bu kurumlar ile zenginlik arasındaki ilişkiyi inceler. Parti programında, ekonominin iyileşmesi için kurumsal mekanizmaların güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yapmaktadır. Parti, para politikaları konusunda liberal bir eğilimi takip etmektedir. Serbest kambiyo ve dalgalı kur rejimini benimseyen parti, siyasi baskılardan uzak bir Para Politikası Kurulu'nun oluşturulacağını belirtmektedir. Parti, Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin faaliyetlerinin piyasa dengelerinin dışına çıkmamasını hedeflemektedir. Kurumsal yönetim ilkelerine uygun bir şekilde yönetim ve denetimin sağlanacağı ifade edilmektedir. Parti, devletin iktisadi alandaki müteşebbis rolünü asgari düzeyde tutma hedefiyle yeni iktisadi devlet teşekküllerinin oluşturulmasından kaçınılacağını belirtmektedir.[45]

Sosyal politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Liberal muhafazakârlık ve Muhafazakâr liberalizm

Parti programında, parti aileyi toplumun temeli olarak kabul ediyor ve toplumun düzeni, huzuru, barışı, refahı ve mutluluğunun güçlü aile kurumuna dayandığına inanıyor. Parti, barışçıl, özgürlükçü, eşitlikçi, demokratik, evrensel insani ve ahlaki değerleri benimsemiş, kültürel ve geleneksel değerlerin bilincinde, hak ve sorumluluklarını bilen sağlıklı ve mutlu bireylerin, ancak güçlü bir aile kurumunda yetiştirilebileceğini kabul ediyor.[kaynak belirtilmeli]

Birçok siyasi eleştirmenin partiyi liberal muhafazakâr olarak görmesinin yanında parti kendisini merkezci ve demokrat olarak olarak görmektedir.[35] Aynı zamanda partinin içinde klasik liberal, sosyal liberal, muhafazakâr, ülkücü, sosyal demokrat ve milliyetçi kesimler de bulunmaktadır.[94]

Partinin diğer sosyal programları, "ekonomik açıdan zayıf durumda olan ve özel bakım, gözetim ve destek ihtiyacı olan kesimleri, karşılaştıkları veya karşılaşabilecekleri risklere veya olumsuzluklara karşı koruma ve zararlarını giderme amacıyla" oluşturulmuştur. Bu çerçevede, sosyal alandaki programları devlet, sivil toplum ve aile kurumu arasında güçlü iş birliği ve koordinasyonla yürüteceklerini öngörmektedirler.[95]

Dış politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Pro-Avrupacılık ve Atlantikçilik
Ali Babacan Dünya Ekonomik Forumu Yıllık Toplantısı'nda söz alıyor (19 Ocak 2023)

Parti, Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” yönlendirici ilkesini benimsemektedir. DEVA Partisi, dış politika alanında "içişlerine karışmama ilkesine dayanan yapıcı ve dengeli diyaloglar kurmayı" hedeflemektedir. Dışişleri Bakanlığı'nı etkin unsurlar haline getirmeyi hedeflemektedir. Dış politika yapımı, karar alma süreçlerinin çoğulcu olması gerektiğine inanılmakta ve bu nedenle Türkiye'nin uluslararası ilişkilerini sivil toplum, medya, düşünce kuruluşları ve ekonomik-sosyal aktörlerle iş birliği içinde, geniş ve şeffaf bir istişare sürecine dayandırılması planlanmaktadır.[96]

Ocak 2023'te Genel Başkan Ali Babacan, Türkiye'nin AB üyeliğini desteklemekte ve NATO'ya olan bağlılığını vurgulayan bir açıklama yapmıştır. Parti, güvenlik konularında İsveç ve Finlandiya gibi ülkelerin üyeliği gibi somut konuların müzakerelerinin detaylarına erişim imkanının olmadığını ifade etmektedir. İktidara geldiklerinde, bu bilgilere dayanarak kararlar alacaklarını belirtmektedir. PKK'nın bir terör örgütü olduğu gerçeği göz önünde bulundurulmalı ve NATO müttefiklerinin güvenlik endişelerine dikkat edilmesi gerektiği dile getirilmektedir.[97] 21 Ocak 2023 tarihinde DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, küresel gelişmeleri değerlendirdiği Davos Zirvesi'nde önemli açıklamalarda bulundu. Babacan, jeopolitik sorunların G20 masasına taşınması gerektiğini savunarak, Batı Balkan ülkelerinin başbakanlarıyla gerçekleştirdiği toplantıda bu ülkelerin Avrupa-Atlantik kurumlarına entegrasyonunun önemini vurguladı.[98]

Avrupa Birliği üyeliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci

Demokrasi ve Atılım Partisi, Türkiye'nin AB tam üyelik sürecinin tamamlanması için uzun vadede çalışmalar hedeflemektedir. Parti küresel düzeyde, özellikle bazı Avrupa ülkelerinde yükselen ve bu ülkelerde yaşayan Türk vatandaşlarını da etkileyen ırkçılık, göçmen ve yabancı düşmanlığı, islamofobi antisemitizm ve negrofobi gibi eğilimlere karşı mücadelenin inşası için, AB Komisyonu ve AB ülkelerindeki siyasi, sivil ve kültürel aktörlerle eşgüdüm içinde olmayı hedeflemektedir.[99]

Savunma politikası[değiştir | kaynağı değiştir]

Afganistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz 2021'de Parti, Gaziantep'te düzenlenen Şehitkamil ve Şahinbey ilçe kongreleri düzenledi. Genel Başkan Ali Babacan konuşarak Türkiye'nin Afganistan'daki askeri varlığını değerlendirdi. "Uluslararası düzensiz göçün yol açtığı olayları dikkatle takip ettiklerini" belirten Babacan, "Türkiye'nin Suriyeliler sorununun ardından Afgan meselesinin de hızla büyüdüğünü" ifade etti. Mevcut hükûmetin diğer ülkelerin iç meselelerine sürekli olarak taraf olduğunu belirten Babacan, "dış ilişkilerde politikanın olmadığını ve sadece tek bir kişinin duyguları ve dürtülerinin belirleyici olduğunu" söyledi. Babacan, "Türkiye'nin dış ilişkilerde kendi menfaatlerinin oyuncağı haline getirildiğini" ifade etti. "Afganistan'daki askeri varlığın ülkeye ne fayda sağlayacağını" sorgulayan Babacan, bu kararların millete danışılarak ve diğer siyasi partilerle istişare edilerek alınması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, Türkiye'nin itibarının sıfırlandığını ve dış politikanın "kaybet-kaybet" bir oyun haline dönüştüğünü ifade etti.[100]

Kasım 2021'de DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan partinin Mersin il kongresinde konuştu. AK Parti iktidarının Afganistan politikasını eleştirerek şunları söyledi: "Taliban Afganistan'da kontrolü ele geçirdi. İlk başta, AK Parti iktidarı 'Kabil Havaalanı'nın savunmasına talibiz' dedi. Yani Taliban'ı düşman olarak gördü ve havaalanını korumak istediklerini belirtti. Ancak sadece iki hafta sonra, Taliban yönetimi Afganistan'ı ele geçirdiğinde, AKP iktidarı 'Kabil Havaalanı'nı işletmek istiyoruz, çünkü Taliban'a meşruiyet kazandırmak önemli' diyerek tutum değiştirdi. İki hafta önce düşman olarak gördüğünüz ve havaalanını savunmak istediğiniz kişilere, 15 gün sonra meşruiyet kazandırmakla ilgileniyorsunuz. Bu durum beni utandırıyor. Senin düşmanın mı, yoksa meşruiyet kazandırmak istediğin dostun mu? Bu konuyu açıklığa kavuşturmadan dış politika oluşturmak doğru değil."

Düzensiz göç ve güvenlik politikaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Partiye göre "güvenli bir yaşam, insan hakları açısından" temel bir gerekliliktir. Parti, Türk vatandaşlarının güven içinde yaşamalarını önemseyen bir yaklaşım benimsemektedir. Güvenlik konusunda temel prensipleri arasında, demokratik hukuk devleti ilkesine bağlılık, insan haklarına saygı, özgürlük ile güvenlik arasındaki denge ve hassasiyet yer almaktadır. Düzensiz göçün oluşturduğu sorunlarla mücadele etmek için düzensiz göçü engellemeyi birincil öncelik olarak gözetmektedir. Her yıl, güvenlik kurumlarının temsilcileri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve ilgili tarafların katılımıyla kapsamlı bir Güvenlik Şûrası düzenleyeceklerini söylemektedirler. Bu Şûra, iç, dış, teknik, savunma ve emniyet istihbarat fonksiyonlarını gözden geçirerek tartışacak bir platform sağlayacaktır. Ayrıca, İstihbarata Karşı Koyma (İKK) kapasitesini geliştirmeyi vadetmektedir. Terörle mücadelede, yurtdışındaki yapılanmalara yönelik kamu diplomasisi faaliyetleri gerçekleştireceklerini ifade etmektedirler.[101]

"Çete, mafya ve benzeri organize suç örgütleriyle kararlılıkla mücadele edecek, bu yapıların devlete sızmasını engelleyecek ve bunun ardından devletin gücünü kullanarak ağır yaptırımlar uygulayacağız."

Ali Babacan, Kasım 2021'de katıldığı Teke Tek programında Suriyelilerle alakalı ekonominin, Türkiye'nin ekonomisiyle ilgili olmadığını dile getirdi.[102] Mart 2022'de partisinin gençlik programında Babacan, Suriyelilerin gönderilmesi vaadinde bulunulabileceğini ancak uluslararası hukukun buna izin vermeyeceğini belirtti. Zorla binlerce kişinin evlerinden çıkarılıp sınıra götürülmesinin mümkün olmadığını vurguladı ve bu tür vaatlerin gerçekleştirilemeyeceğini ifade ederek bu tür açıklamaları "popülizm" olarak tanımladı.[103]

Ağustos 2022'de Parti "Geçmişte geçici çözümlerle yönetilmeye çalışılan sığınmacı ve düzensiz göç konusunu etkili bir yönetim anlayışıyla ele almaya yönelik politikalarımızı" açıklıyoruz diyerek sığınmacı eylem planını duyurdu. Partinin "öncelikli olarak, ülkemizin her bir köşesinde etkin ve güçlü bir sınır güvenliğini sağlama hedefi" bulunmaktadır. Parti, "Sığınma hakkı olmayan düzensiz göçmenleri kaynak ülkelerine veya Türkiye'ye giriş yaptıkları güvenli ülkelere iade ederek sınır dışı etmeyi" amaçlamaktadır. Geçici koruma altındaki Suriyeliler konusunda, "Suriye'deki sorunun değil çözümün bir parçası olarak ulusal ve uluslararası düzeyde, bölgesel ve ikili iş birliklerini güçlendirerek Suriye'yi güvenli bir ülke haline getirme çabası" göstereceklerini belirtmektedirler. Parti "Geçici koruma altındakilerin üçüncü ülkelere yerleştirilme süreçlerini etkinleştirmek ve diğer ülkelerle külfet paylaşımını gerçekleştirmek politikasını" hayata geçirmeyi vadediyor. "Geçici koruma statüsü sona erdiğinde, üçüncü bir ülkeden kabul alanlar ve Türkiye'de ikamet izni alanlar dışındakilerin kendi ülkelerine dönüşünü sağlamayı" hedeflediklerini eklemektedir.[104]

NATO[değiştir | kaynağı değiştir]

DEVA Partisi, Türkiye'nin milli güvenliği açısından NATO'nun sağladığı caydırıcılığın kritik önem taşıdığına inanmaktadır. Bu nedenle, Türkiye'yi NATO içinde sorunlu bir müttefik olmaktan kurtarma konusunda taahhütte bulunmaktadır. Partinin önceliği, "NATO ülkelerinin Türkiye'nin karşı karşıya olduğu tehditlere karşı koşulsuz dayanışma içinde olmalarını" sağlamak olarak belirtilmektedir. Ayrıca parti, ABD ile Türkiye ilişkilerinde "S-400 yaptırımları, F-16/35 alımları ve bölgesel konular üzerinde yeni bir diyalog kurmayı" hedeflemektedir. "Terör örgütlerine bazı ABD makamları tarafından sağlanan desteğin kesilmesi" için ısrarcı olacaklarını belirtmektedirler.[101]

Zorunlu askerlik[değiştir | kaynağı değiştir]

DEVA Partisi, zorunlu askerliğin ve bedelli askerliğin bir arada uygulanmasını sona erdirerek, zorunlu askerliğin olmadığı tam profesyonel orduya geçilmesini hedeflemektedir.[105][106]

Sağlık politikası[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti, sağlık alanındaki sorunları çözmek için "sağlığın temel bir insan hakkı olduğu bilinci ve sorumluluğuyla hareket ederek ülkemizi ileriye taşımayı" vadetmektedir. Koruyucu sağlık hizmetlerini ön planda tutan ve tüm sağlık sistemi unsurlarını uyumlu bir şekilde çalıştıran yeni bir sağlık yönetim modeli oluşturmayı planlamaktadır.[107]

COVID-19 salgınında, partinin İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, COVID-19 tedbirlerine yönelik eleştirilerde bulundu. Yeneroğlu, tedbirlerin cumhurbaşkanı kararıyla alınmasının hukuki açıdan yanlış olduğunu belirterek, "Bu kararlar çoğunlukla pandemiyle mücadele için gerekli ve zorunlu olsa da, anayasaya göre yasal dayanağa sahip olmalıdır" dedi.[108] Partinin sözcüsü İdris Şahin ise basın toplantısında COVID-19 vaka ve ölüm oranlarındaki artışa dikkat çekerek, "Kış aylarını göz önünde bulundurarak ciddi önlemler alınmalı. Kamu yönetimi aşıyı teşvik eden net bir duruş sergilemelidir" şeklinde konuştu.[109] DEVA Partisi Sağlık Politikaları Başkanı Aysun Hatipoğlu ise hükûmetin açıkladığı önlemlerin COVID-19 vaka sayısındaki artışı durduramayacağını belirterek, "Zorunlu olmayan işletmeler en az iki hafta süreyle kapatılmalıdır. Nüfusun %70'i 3-4 ay içinde aşılanmalı, vatandaşlara ve işletmelere ekonomik destek sağlanmalıdır" şeklinde görüşlerini dile getirdi.[110]

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan'ın Türkiye'de kapalı mekanlara giriş için aşı zorunluluğu getirilmesi önerisine tepki gösteren bazı kullanıcılar, Babacan'ın önerisine karşı çıkarak #AliBabacanHaddiniBil etiketi altında binlerce tepki tweeti paylaştı. Kısa sürede popülerlik kazanan etiket, Twitter trendler listesinde üst sıralara yerleşti.[111]

Tartışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bazı eleştirmenlere göre Ali Babacan, kurduğu partinin bazı üyelerini eski AK Partili isimler arasından seçerken, AK Parti'nin geçmişindeki eksiklikleri de beraberinde getiriyor. Eleştirmenlere göre ayrıca, AK Parti'nin ilk dönemleri, Babacan'ın iddia ettiği başarı hikâyesiyle tam olarak örtüşmüyor. İlk dönemde, ordu ve yargının otoriter müdahalelerine karşı çıkmak doğru bir adım olarak görülse de, AK Parti'nin gücü eline geçtikten sonra demokratik hakları artırmak yerine, muhalifleri susturmak amacıyla yargıyı siyasallaştırdığı, çeşitli yolsuzluk skandallarına karıştığı ve Gezi protestolarını şiddetle bastırarak otoriter bir yönelime kaydığı görülüyor.
  • Bazı eleştirmenler tarafından Babacan ve parti yönetiminin esksi dönemlere dair samimi bir özeleştiri yapmadığı eleştirisi getirilmektedir. Babacan, bu ikilemi aşabilmek için sürekli olarak kendi bakanlık dönemindeki başarılarına ve AK Parti'nin 2002-2007 arasında karşılaştığı otoriter müdahalelere vurgu yapmaktadır. Eleştirmenlere göre parti yönetiminin AK Parti dönemi hakkındaki seçici değerlendirmeleri ve zayıf eleştirileri, seküler-muhalif seçmenler arasında partiye olan güveni sarsmaktadır.[38]
  • İBB'nin Yenikapı'daki 30 Ağustos Kutlamaları'nda belediye personeli vals gösterisi yaptı.[112] Partisinin Avcılar ilçe binasının açılışında konuşan Babacan, "Kimse kusura bakmasın, milli günlerimiz üzerinden bu ülkenin dindar vatandaşlarına göndermeler yapmasına biz izin vermeyiz. Biz bu zihniyete pabuç bırakmayız." ifadeleri çeşitli kaynaklarda İBB'nin hazırlamış olduğu vals gösterimine nispetle söylediği şeklinde yorumlanmıştır.[113][114]

Yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

DEVA Partisi Kurucular Kurulu Ankara, Türkiye (2020).

Parti yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi ve Atılım Partisi'nin parti yapısı, parti üyelerinin amaçları ve ilkeleri hayata geçirmek için oluşturdukları bir yapıdır. Bu teşkilat, tabandan Genel Merkeze kadar tüm parti üyelerini kapsar. Parti teşkilatı, belde, ilçe, il ve Genel Merkez düzeylerinde yer alan yapıları içerir. Ayrıca, belediye meclisi, il genel meclisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki parti grupları da teşkilatın bir parçasıdır. Kadın ve gençlik kolları ise Genel Merkez Yönetim Kurulu tarafından belirlenen il ve ilçelerde, ilgili kuruluşun onayıyla oluşturulabilir.[31]

Büyük Kongre, Demokrasi ve Atılım Partisi'nin en üst ve yetkili organıdır. Kongre, seçilmiş üyelerden oluşur ve toplanma süresi iki yıldan az veya üç yıldan fazla olamaz. Kongre, gündem sırasına göre çalışmalarını yürütür. Gündemdeki maddelerin sırasının değiştirilmesi veya yeni madde eklenmesi için hazır bulunan üyelerin beşte biri tarafından teklif sunulmalı ve salt çoğunluğun kabulü ile karar verilir.[31]

Büyük Kongre sonrasında, Demokrasi ve Atılım Partisi'nin en üst karar ve yönetim organı olan Genel Merkez Yönetim Kurulu, Genel Başkan ve Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilen 50 üyeden oluşur. Ayrıca, yarısı kadar yedek üye de seçilir. Kurul üyelerinden bir boşalma olduğunda, Genel Başkan tarafından sıradaki yedek üye davet edilir.[31]

YSK'nın 30 Mart 2021'de seçime girebilecek partileri açıkladığı listede DEVA Partisi de yer almış böylece parti, bu tarihten itibaren yapılacak seçimlere katılmaya hak kazanmıştır.[115]

Üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

2020-2023 yılları arasında partinin üye artışını gösteren bir grafik

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi), Kasım 2020'de siyasal yaşama katılarak 5,157 üyeye ulaştı.[116] Nisan 2021'de ise son 2.5 ayda %90'lık bir artışla üye sayısını 30,088'e çıkardı.[117] DEVA Partisi, Mayıs 2022'de 11,693 yeni üye kazanarak en hızlı büyüyen siyasi parti oldu. Mayıs 2022'de DEVA'nın üye sayısı 153,596'ya ulaştı.[118] Ocak 2023'te ise parti, 23,858 üye daha kazanarak toplamda 177,596 üyeye ulaştı.[119] Ocak 2024 tarihi itibarıyla partinin üye sayısı 30,776 düşüşle 146,820 olarak kaydedildi.[120]

Partinin ekonomisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şu anda partinin finansmanı sadece vatandaşlardan gelen bağışlarla sağlanmaktadır.[121]

Parti amblemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin logosundaki su damlası saf ve temiz olmak, filizin ise yenilik, umut çağrışımları ile ilişkilendirilmektedir.[74]

Genel başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Mart 2020'de açılan Demokrasi ve Atılım Partisi'nin bugüne kadar genel başkanlığını yapan kişilerin listesi.

# İsim Resim Görev Başlangıcı Görev Bitişi Görev Süresi
1 Ali Babacan
4 Nisan 1967 (57 yaşında) 		10 Mart 2020 Görevde 4 yıl, 52 gün

Genel sekreterler[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Mart 2020'de açılan Demokrasi ve Atılım Partisi'nin bugüne kadar genel sekreterliğini yapan kişilerin listesi.

# Adı Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Sadullah Ergin 10 Mart 2020 29 Aralık 2020
2 Medeni Yılmaz 29 Aralık 2020 1 Temmuz 2023
3 Sanem Oktar 1 Temmuz 2023 19 Aralık 2023
— İdris Şahin (vekil) 19 Aralık 2023 Görevde

Genel Merkez Başkanlık Kurulu üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi ve Atılım Partisi'nde, mevcut olarak 17 GMBK üyesi bulunmaktadır.[122]

# Adı Görevi Şehir
1 Ali Babacan Genel Başkan Ankara
2 Medeni Yılmaz Genel Başkan Yardımcısı (İdari ve Mali İşler Başkanı) ve Genel Muhasip Muş
3 Burak Dalgın Genel Başkan Yardımcısı (Sanayi, Girişimcilik ve Dijital Dönüşüm Politikaları Başkanı) Bursa
4 Evrim Rızvanoğlu Genel Başkan Yardımcısı (Doğa Hakları ve Çevre Politikaları Başkanı) Van
5 Mustafa Ergen Genel Başkan Yardımcısı (Eğitim Politikaları Başkanı) Konya
6 İbrahim Çanakcı Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomi Politikaları ve Siyasi İşler Başkanı) Elazığ
7 Doğa Şanlıoğlu Genel Başkan Yardımcısı (Gençlik Politikaları Başkanı) İstanbul
8 Elif Esen Genel Başkan Yardımcısı (Kadın Politikaları Başkanı)
9 Mehmet Emin Ekmen Genel Başkan Yardımcısı (Halkla İlişkiler Başkanı) Batman
10 Mustafa Yeneroğlu Genel Başkan Yardımcısı (Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı) Bayburt
11 Candan Karlıtekin Genel Başkan Yardımcısı (Tarım, Enerji ve Ulaştırma Politikaları Başkanı) Ankara
12 Aysun Hatipoğlu Potgieter Genel Başkan Yardımcısı (Sağlık Politikaları Başkanı)
13 İdris Şahin Genel Başkan Yardımcısı (Seçim İşleri Başkanı) ve Parti Sözcüsü Çankırı
14 Hasan Karal Genel Başkan Yardımcısı (Sivil Toplumla İlişkiler Başkanı) Rize
15 Selma Aliye Kavaf Genel Başkan Yardımcısı (Sosyal Politikalar Başkanı) Denizli
16 Sadullah Ergin Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilat İşleri Başkanı) Hatay
17 Cem Avşar Genel Başkan Yardımcısı (Yerel Yönetimler ve Şehircilik Politikaları Başkanı) Malatya

Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin en üst karar ve yönetim organı Genel Merkez Yönetim Kuruludur. Büyük Kongre, gizli oyla seçilen 50 üyeden oluşur.

# Üye
1 Ali Babacan
2 Medeni Yılmaz
3 Hava Aksu
4 Bekir Sıtkı Aslan
5 Gülçin Avşar
6 Cem Avşar
7 Duygu Aydın
8 Furkan Aydoğan
9 Baran Deniz Bağatur
10 İbrahim Halil Çanakcı
11 Burak Dalgın
12 Mehmet Emin Ekmen
13 Bahar Ekşi
14 Tunahan Elmas
15 Mustafa Ergen
16 Sadullah Ergin
17 Nihat Ergün
18 Elif Esen
19 İbrahim Gezer
20 Gülay Göktürk
21 Sedat Kadıoğlu
22 Deniz Karakullukçu
23 Hasan Karal
24 Candan Karlıtekin
25 Selma Aliye Kavaf
26 Ali İhsan Merdanoğlu
27 Özge İrem Morkoç
28 Hüseyin Nalbantoğlu
29 Ferai Ökmen
30 Rojhat Ölmez
31 Hatice Dudu Özkal
32 Aysun Hatipoğlu Potgieter
33 Evrim Rızvanoğlu
34 İdris Şahin
35 Doğa Şanlıoğlu
36 Tuğba Tapsız
37 Zeynep Tatar
38 Mustafa Uçak
39 Bünyamin Ünlü
40 Ali Ufuk Yaşar
41 Mustafa Yeneroğlu
42 Ahmet Burçin Yereli
43 Ayşe Ezgi Yıldırım

Merkez Disiplin Kurulu üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi ve Atılım Partisi'nde, Merkez Disiplin Kurulu Partinin en üst disiplin kuruludur. Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilen yedi asıl ve üç yedek üyeden meydana gelir. Asıl üyelerin en az üçü ile yedek üyelerden en az birinin hukukçu olması gerekir.

# Adı Görevi Şehir
1 Mustafa Nuri Akbulut MDK Başkanı Erzurum
2 Abdurrahim Aksoy MDK Üyesi Bitlis
3 Haldun Hakçı Ankara
4 Hüseyin Kaderoğlu
5 Yusuf Türkmen Erzurum
Kaynak:[123]

Kongreler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kongre Tarih Genel başkan Delegeler Seçim Nedeni
Oy % ±
1. Büyük Kongre 29 Aralık 2020 Ali Babacan
515 / 523
 98,47 Yeni Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu Gereği)
1. Olağanüstü Büyük Kongre 30 Eylül 2023 Ali Babacan Tüzük değişikliği için toplandı. Genel Başkan'ın Kongre çağrısı

Demokrasi ve Atılım Partisi ve seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi ve Atılım Partisi kuruluşundan bu yana bir genel seçim ve bir yerel seçime katılmıştır.

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Lider Seçim sonuçları Sandalye Hükûmet
Oy sayısı % ± # ±
2023 Ali Babacan Millet İttifakının ek protokolü gereğince seçimlere
CHP ve İYİ Parti listelerinden katıldı.
15 / 600
 Sabit Muhalefet

Cumhurbaşkanlığı seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Aday Birinci tur İkinci tur Sonuç
Oy sayısı % ± Oy sayısı %
2023 Kemal Kılıçdaroğlu
Kemal Kılıçdaroğlu
Millet İttifakı ortak adayı 		24.595.178 44,88% (#2) — 25.504.724 47,8% (#2) Seçilemedi

Yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Lider Belediye Meclisleri Belediye Başkanlığı
Oy sayısı % ± Oy sayısı % # ±
2024 Ali Babacan 207.861 0,45 (#12) Yeni 150.600 0,33 (#11)
4 / 1.389
 Yeni

Seçim sloganları[değiştir | kaynağı değiştir]

'Çalışan Türkiye'nin sesi, Türkiye konuşacak, herkes kazanacak Kadrolar hazır. Çözümler hazır. Bu Pazar Seçim Olsa Deva Hazır! Demokrasi. Atılım. Derhal. Bugün.', Demokrasi ve Atılım Partisi'nin 2023 genel seçimlerinde kullandığı sloganlardır.

Milletvekilleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ali Babacan, 27 Haziran 2023 tarihinde partinin milletvekillerinin sorumlu olduğu illeri duyurmuştur.[124]

# Adı Seçim Bölgesi Sorumlu olduğu iller
1 Sadullah Kısacık Adana Adana
Karaman
Konya
Osmaniye
2 Sadullah Ergin Ankara (I) Ankara
3 İdris Şahin Ankara (II) Amasya
Ankara
Çankırı
Çorum
Kayseri
Kırıkkale
Kırşehir
Nevşehir
Tokat
Yozgat
4 Burak Dalgın Balıkesir Balıkesir
Bursa
Çanakkale
Kocaeli
5 Ertuğrul Kaya Gaziantep Gaziantep
Kilis
Şanlıurfa
6 Elif Esen İstanbul (I) Bilecik
Eskişehir
İstanbul
Yalova
7 Hasan Karal Artvin
Bayburt
Giresun
Gümüşhane
İstanbul
Ordu
Rize
Samsun
Sinop
Trabzon
8 Evrim Rızvanoğlu İstanbul (II) Ağrı
Ardahan
Kars
Iğdır
İstanbul
9 Mustafa Yeneroğlu İstanbul (III) Bartın
Bolu
Düzce
İstanbul
Karabük
Kastamonu
Sakarya
Zonguldak
10 Medeni Yılmaz Bingöl
Bitlis
Erzurum
Hakkari
İstanbul
Muş
Van
11 Seda Kaya Ösen İzmir (I) Antalya
Aydın
İzmir
Muğla
12 İrfan Karatutlu Kahramanmaraş Adıyaman
Aksaray
Elazığ
Hatay
Kahramanmaraş
Niğde
13 Selma Aliye Kavaf Manisa Afyonkarahisar
Burdur
Denizli
Isparta
Kütahya
Manisa
Uşak
14 Mehmet Emin Ekmen Mersin Batman
Diyarbakır
Mardin
Mersin
Siirt
Şırnak
15 Cem Avşar Tekirdağ Edirne
Erzincan
Kırklareli
Sivas
Tekirdağ
Tunceli
Kaynak:[125]

Belediye başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

# İsim İl İlçe Belde
1 Mahmut Şahin Adıyaman Çelikhan
2 Haydar Sert Besni Suvarlı
3 Abit Özdemir Muş Bulanık Rüstemgedik
4 Maşuk Ataş Sarıpınar

Logolar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Partinin günümüzde kullanılan logosu
    Partinin günümüzde kullanılan logosu
  • Partinin günümüzde kullanılan logosu (yatay)
    Partinin günümüzde kullanılan logosu (yatay)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Ali Babacan, kampanyasını başlattı: "Korkma Türkiye"". www.cumhuriyet.com.tr. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2021. 
  2. ^ "DEVA Partisi sloganını belirledi". www.dogrusu.com. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
  3. ^ "DEVA Partisi'nden özgün kongre sloganı: Umut damla damla yayılıyor!". www.medyanotu.com. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
  4. ^ "Ali Babacan DEVA Partisi Genel Başkanlığına seçildi". www.aa.com.tr. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
  5. ^ "Deva Hazır – Bin Derde Deva". web.archive.org. 20 Nisan 2022. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 
  6. ^ "Deva Partisi'nden Reklam Filmi: "Demokrasi. Atılım. Derhal. Bugün'". 30 Nisan 2022. 30 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b "Demokrasi ve Atılım Partisi". Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020. 
  8. ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b c "Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". Independent Türkçe. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  10. ^ "Partizanlığın 'DEVA'sı var mı?". Independent Türkçe. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  11. ^ "Ali Babacan: 'Sosyal yardımlar devletin lütfu değil, vatandaşın hakkıdır'". Demokrasi ve Atılım Partisi Resmi Web Sitesi. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  12. ^ "Babacan 'Sosyal Koruma ve Güvenlik Sistemi'ni açıkladı: Sosyal yardımları tek bir merkezde toplayacağız". Independent Türkçe. 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  13. ^ Akiş, Fazıl Alp (26 Nisan 2022). ""Sorunları çözmek için sosyal yaklaşımlar da kullanabiliriz"". Medyascope. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  14. ^ "sakın kader deme - 21. dakika 13. saniye". 140journos. YouTube. 18 Mayıs 2020. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  15. ^ Ensonhaber (4 Ocak 2023). "DEVA Partili Sanem Oktar: Anayasadaki Türk tanımını değiştirmek istiyoruz". Ensonhaber. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  16. ^ "Ali Babacan: 'Milliyetçi demokrat arkadaşıma sesleniyorum. '". 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Foreign Policy Vision in AK Party, DEVA Party and Gelecek Partisi Party Programs with a Comparative Perspective". Akif ÇARKÇI. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  18. ^ "Siyaset Bilimciler DEVA'yı değerlendirdi: Ali Babacan liberal restorasyon vadediyor". 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  19. ^ "Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan Figürleri Üzerine Notlar - Hüseyin Padır". birikimdergisi.com. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  20. ^ "DEVA'dan AB raporu değerlendirmesi: 'Hükûmetin bir kenara bıraktığı Avrupa Birliği üyeliği hedefi bizim için vazgeçilmezdir'". 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  21. ^ ""Rotamız Avrupa Birliği'ne tam üyelik"". Görünüm Gazetesi. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  22. ^ ""Ekonomiyi batırınca AB'den söz etmeye başladılar"". bianet. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  23. ^ "DEVA Partisi Lideri Babacan: "ABD dost mu, düşman mı, kendi aralarında önce karar versinler"". PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi. 18 Kasım 2022. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  24. ^ "ABD ile görüşmenin ardından Babacan'dan ilk açıklama: "Dün 'Ey Amerika' deyip bugün 'En Amerikancı biziz' yarışına girerek itibarı sağlayamazsınız"". 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  25. ^ "Atlantik toplantısının Türkiye'den tek davetlisi". aydinlik.com.tr. 18 Ocak 2023. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  26. ^ "DEVA Partisi, güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisini açıkladı: Asla eski sistemin eksik demokrasisi ile yetinmeyeceğiz". T24. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  28. ^ "DEVA Partisi'ni siyasi yelpazenin neresinde konumlandırıyorsunuz?". Deva Partisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
  31. ^ a b c d "DEVA Partisi Tüzüğü". devapartisi.org. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  32. ^ "Genel Başkan". Ali Babacan, özgeçmişi. Demokrasi ve Atılım Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  33. ^ "Ali Babacan, oy birliği ile DEVA Partisi'nin Genel Başkanı seçildi". Sputnik. 12 Mart 2020. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  34. ^ "DEVA PARTİ PROGRAMI". 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  35. ^ a b "DEVA'nın derdi". PolitikYol Haber Sitesi. 14 Nisan 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
  37. ^ "DEVA Partisi'ni siyasi yelpazenin neresinde konumlandırıyorsunuz?". Deva Partisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
  38. ^ a b "DEVA'nın zor sınavı". PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi. 29 Nisan 2022. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  39. ^ https://www.indyturk.com/article-author/do%C3%A7-dr-tercan-y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m (16 Mart 2020). "Doç. Dr. Tercan Yıldırım | Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". Independent Türkçe. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  40. ^ "Millet İttifakı partilerinden 39 aday, CHP listesinden Meclis'e girdi". www.ntv.com.tr. 16 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  41. ^ "Ali Babacan: Ekonomi yönetiminden yeni partiye". BBC News Türkçe. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  42. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :33 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  43. ^ "Eski bakan Ali Babacan yeni bir parti kuracağını açıkladı: "Biz de susmadık, susamadık"". BBC News Türkçe. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  44. ^ "AK Parti küskünleri kimlerdir? Parti mi kuracaklar?". SuperHaber. 22 Nisan 2019. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  45. ^ a b "DEVA PARTİSİ RAPORU" (PDF). Nurettin Kalkan. daktilo1984. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  46. ^ "Teke Tek - 26 Kasım 2019 (Ali Babacan AK Parti'den neden istifa etti?) | Video". www.haberturk.com. 26 Mayıs 2023. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  47. ^ https://www.indyturk.com/article-author/cihat-arpac%C4%B1k (11 Mart 2020). "İZLENİM | DEVA Partisi'nin ilk gününden izlenimler: İslamcı değil merkez sağcı". Independent Türkçe. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2023. 
  48. ^ a b "Babacan'dan Erdoğan'a Sert Eleştiriler". Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  49. ^ "Ali Babacan Eski AKP'lilerle Yeni Parti Kuruyor". Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  50. ^ "Ali Babacan'ın partisinin kuruluş dilekçesi, İçişleri Bakanlığı'na sunuldu". Cumhuriyet. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  51. ^ "Demokrasi ve Atılım Partisi'nde Ali Babacan oy birliği ile genel başkan seçildi". Haber Türk. 10 Mart 2020. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  52. ^ "DEVA Partisi'nin yol haritasında ne var, Ali Babacan hangi vaatlerde bulundu?". BBC News Türkçe. 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  53. ^ "Gelecek ve DEVA'da gündem: Teşkilatlanma". Gazete Duvar. 11 Mayıs 2020. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  54. ^ "Medyascope özel haber: DEVA Partisi Güneydoğu'da teşkilatlanma için kamp kurdu". Medyascope. 12 Haziran 2020. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  55. ^ "Babacan'dan 'dijital' açılış". Sözcü. 7 Temmuz 2020. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  56. ^ "DEVA Partisi'nden Türkiye'de bir ilk: Dijital açılış!". Medyafaresi. 7 Temmuz 2020. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  57. ^ "Kurucu Üyeler". DEVA Partisi Kurucu Üyeleri. Demokrasi ve Atılım Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  58. ^ "Deva Partisi Eylem Planları". Deva Hazır. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023. 
  59. ^ a b "DEVA Partisi, ilk mitingini Antep'te yaptı". 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  60. ^ "DEVA Partisi'nden 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' önerisi: 'Davetimiz özgürlükçü, katılımcı ve çoğulcu demokrasi içindir'". 2021. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  61. ^ "6 muhalefet partisinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışması hangi düzenlemeleri öngörüyor?". BBC News Türkçe. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  62. ^ "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni İmzalandı". chp.org.tr. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022. 
  63. ^ "6'lı masadan 10 maddelik "ilkeler ve hedefler bildirgesi" çıktı". T24. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022. 
  64. ^ "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni, 6 muhalefet lideri tarafından imzalandı". T24. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  65. ^ "DEVA Partisi genel seçime adıyla ve logosuyla girecek, cumhurbaşkanlığı seçiminde 'A planı ortak aday'". BBC News Türkçe. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  66. ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı'na dönüştü, cumhurbaşkanı adayı için 13 Şubat'ta yapılacak toplantı işaret edildi". BBC.com. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  67. ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı oldu: Meclis karar almadıkça Erdoğan aday olamaz". birgun.net. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  68. ^ "KRT TV'de Stüdyo Ankara programına konuk oluyorum - Ali Babacan". 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
  69. ^ "Altılı Masa aday için toplandı!". Habertürk. 2 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023. 
  70. ^ "İddia doğruysa altılı masada büyük kriz kapıda - Veryansın TV". 2 Mart 2023. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023. 
  71. ^ "6'lı Masa açıklamasından sonra İYİ Partili Dikbayır önce tweet attı sonra sildi". Hürriyet. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023. 
  72. ^ "İYİ Parti Genel Başkanı Akşener: '6'lı masa artık millet iradesini yansıtmıyor'". İhlas Haber Ajansı. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023. 
  73. ^ "DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ekmen: Akşener toplantıya gelirse adayı tekrar değerlendiririz". www.ntv.com.tr. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
  74. ^ a b "Deva Partisi'nin Logosu Nasıl Belirlendi? – NEDEN DEVA?". web.archive.org. 6 Kasım 2020. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 
  75. ^ "Millet İttifakı, ittifak protokolünü YSK'ye sundu". BirGün. 22 Mart 2023. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
  76. ^ "Millet İttifakı'nın protokol değişikliği YSK'ye sunuldu". 7 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
  77. ^ "CHP'nin aday listesinde Millet İttifakı'ndaki diğer 5 partiden 76 aday da yer aldı". 9 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
  78. ^ "DEVA Partisi grup kurabilmek için CHP'den 5 vekil daha isteyebilir". www.rudaw.net. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  79. ^ Bayır, Berfin (16 Haziran 2023). "Saadet, DEVA ve Gelecek Partisi Meclis'te grup kuracak | Yeni bir merkez sağ partisi kurulmak isteniyor". Medyascope. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  80. ^ a b c Bayır, Berfin (23 Haziran 2023). "Üç parti grup kuramadı | Anlaşmazlık konuları: Saadet Partisi'nin 'Çatı benim' ısrarı, İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Birliği". Medyascope. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  81. ^ "DEVA Partisi, TBMM'de ortak grup kurmayı reddetti". gazeteduvar.com.tr. 23 Haziran 2023. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2023. 
  82. ^ "DEVA, Gelecek ve Saadet Partileri arasında yapılan görüşmelere dair bilgilendirme". DEVA Partisi. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  83. ^ "DEVA Partisi 51 belediye başkan adayını açıkladı: Yerel seçimlerde sarı kartı gösterelim". Independent Türkçe. 3 Aralık 2023. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  84. ^ "DEVA Partisi 75 belediye başkan adayını tanıttı". www.cumhuriyet.com.tr. 28 Aralık 2023. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  85. ^ Duvar, Gazete (31 Ocak 2024). "DEVA Partisi, 14 il belediye başkan adayını açıkladı". 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  86. ^ "DEVA Partisi'nin İstanbul, Ankara ve İzmir adayları belli oldu « PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi". 18 Şubat 2024. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  87. ^ "DEVA Partisi aday tanıtım toplantısı | Ali Babacan: Bu iktidar, kendisine emanet edilen her hakka ihanet ediyor!". T24. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  88. ^ a b Duvar, Gazete (24 Şubat 2024). "DEVA Partisi aday tanıtım programı: İstanbul'u AKP ve CHP'ye mahkum etmeyeceğiz". 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  89. ^ "DEVA Partisi'nden kongre kararı". www.ntv.com.tr. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  90. ^ a b c emre (2 Ocak 2023). "Temel Haklar Eylem Planı". DEVA Hazır. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  91. ^ "DEVA Partisi, güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisini açıkladı: Asla eski sistemin eksik demokrasisi ile yetinmeyeceğiz". T24. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
  92. ^ a b "DEVA Partisi'nden yeni anayasa teklifine ilişkin çarpıcı açıklama: 'Samimi bir girişim olursa katkı sağlarız'". www.cumhuriyet.com.tr. 28 Eylül 2023. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  93. ^ "Türkiye ekonomik kriz korkusunu atlattı: Ali Babacan". haberler.com. 20 Eylül 2012. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  94. ^ "Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". Tercan Yıldırım. INDEPENDENT. 6 Mart 2020. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023. 
  95. ^ ardakaanaydilek (4 Aralık 2022). "Sosyal Politikalar Eylem Planı". DEVA Hazır. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  96. ^ "DIŞ POLİTİKA VE GÜVENLİK EYLEM PLANI" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  97. ^ "Ali Babacan: 'Türkiye'de demokrasinin bir kez daha galip gelmesi için ne gerekiyorsa yapacağız'". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  98. ^ "Babacan Davos'ta kritik toplantılara katıldı: Krizlerden çıkış yollarını anlattı". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  99. ^ "PARTİ PROGRAMI". devapartisi.org. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  100. ^ ""Suriyeliler'den Sonra Afganlar Sorunu Hızla Büyüyor". VOA Türkçe. 12 Temmuz 2021. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  101. ^ a b ardakaanaydilek (30 Ekim 2022). "Dış Politika Eylem Planı". DEVA Hazır. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  102. ^ "Ali Babacan: Suriyelerle ilgili harcamalar çok büyük değil". 29 Kasım 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  103. ^ "Uluslararası hukuk buna izin vermez". Yeniçağ. 17 Mart 2022. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  104. ^ ardakaanaydilek (2 Aralık 2022). "Sığınmacı Sorunu ve Düzensiz Göçün Engellenmesi Eylem Planı". DEVA Hazır. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  105. ^ "PARTİ PROGRAMI". 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  106. ^ "Zorunlu askerlik kaldırılacak". Twitter. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  107. ^ "SAĞLIK POLİTİKALARI EYLEM PLANI" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  108. ^ "DEVA Partisi'nden pandemi önlemlerinde hukukilik çağrısı". 23 Ağustos 2021. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  109. ^ "DEVA: Kamu, aşı karşıtı komploculara karşı net duruş sergilemeli". 15 Eylül 2021. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  110. ^ "DEVA'dan salgına önlem açıklaması: 'Tek çare yoğun kapanma ve aşılama'". 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  111. ^ "Ali Babacan'dan 'aşı zorunluluğu' zorbalığı! Vatandaşlardan "#AliBabacanHaddiniBil" tepkisi geldi - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
  112. ^ "Vals Gösterisi yaptılar!". İBB. Sputnik. 30 Ağustos 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  113. ^ "İzin vermeyiz!". Birgün. 5 Eylül 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  114. ^ "Nevşin Mengü Vals". Nevşin Mengü. 5 Eylül 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  115. ^ "YSK, 19 partinin seçime katılabilecek koşulları taşıdığını belirledi". T24. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2021. 
  116. ^ "Sayılar belli oldu... AKP'de büyük artış - article - ODATV". www.odatv4.com. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  117. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları güncellendi". Milliyet. 4 Nisan 2021. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  118. ^ https://www.facebook.com/Haberler (13 Mayıs 2022). "Partilerin üye sayıları 2022: Yargıtay siyasi partilerin üye sayılarını açıkladı! Siyasi partilerin üye sayıları kaç?". Haberler. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  119. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları güncellendi: Sadece MHP ve Saadet düştü". www.cumhuriyet.com.tr. 1 Nisan 2023. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  120. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları açıklandı". Independent Türkçe. 4 Ocak 2024. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  121. ^ "DEVA Partisi'nin finansal kaynağı nedir? - SSS". devapartisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
  122. ^ "Başkanlık Kurulu". DEVA Genel Merkez Başkanlık Kurulu Üyeleri. Demokrasi ve Atılımı Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022. 
  123. ^ "DEVA Partisi". devapartisi.org. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  124. ^ ""En etkili muhalefet partisi biz olacağız." 15 milletvekilimiz ile TBMM'de 81 ilimizin sesi olacağız. Milletvekillerimizin sorumlu olduğu illerin listesi kamuoyuna saygıyla duyurulur". Twitter. Erişim tarihi: 28 Haziran 2023. 
  125. ^ "DEVA Partisi Milletvekilleri". devapartisi.org. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ DEVA Partisi Tüzüğü Madde 2 (2) (2) (Değişik: 27.11.2020 günlü KKK.m.1)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Demokrasi_ve_Atılım_Partisi&oldid=32641852" sayfasından alınmıştır