Zbigniew Pełczyński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zbigniew Pełczyński
Ilustracja
Zbigniew Pełczyński (2009)
Data i miejsce urodzenia

29 grudnia 1925
Grodzisk Mazowiecki

Data i miejsce śmierci

22 czerwca 2021
Oksford

Zawód, zajęcie

filozof

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

University of St Andrews

Uczelnia

University of Oxford

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)

Zbigniew Pełczyński (ur. 29 grudnia 1925 w Grodzisku Mazowieckim[1], zm. 22 czerwca 2021[2] w Oksfordzie) – polski i brytyjski filozof, profesor filozofii politycznej Oxford University.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, przyjął pseudonim Jagiełło. Brał udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie następnie przyjął tamtejsze obywatelstwo. Honorowy obywatel Grodziska Mazowieckiego[3].

Studia

[edytuj | edytuj kod]

Na Uniwersytecie St Andrews w Szkocji studiował ekonomię i nauki polityczne, a następnie na Uniwersytecie Oksfordzkim filozofię polityczną i politologię. W 1956 obronił pracę doktorską w zakresie filozofii politycznej Georga Hegla.

Praca naukowa

[edytuj | edytuj kod]

W 1953 rozpoczął pracę wykładowcy na Uniwersytecie Oksfordzkim. Wykładał głównie filozofię polityczną, systemy polityczne, historię myśli społecznej i politycznej, przemiany polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej oraz historię powojenną Polski. Wśród studentów, którzy uczęszczali na jego zajęcia byli późniejsi członkowie parlamentu brytyjskiego, senatorowie amerykańscy, premier WęgierViktor Orbán, minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski oraz prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton, który przez pewien czas znajdował się pod opieką naukową polskiego profesora i napisał pod jego okiem esej dotyczący problemów Związku Radzieckiego.

Poza pracą dydaktyczną, organizował stypendia w Oksfordzie dla naukowców i studentów z Europy Środkowej i Wschodniej. W ramach samego tylko Oxford Colleges Hospitality Scheme od roku akademickiego 1982/1983 z gościny oksfordzkich college’ów skorzystało 140 Polaków. Oprócz tego programu były także inne. W sumie w ciągu 15 lat wyjechało na Uniwersytet Oksfordzki ok. 1300 osób z Europy Środkowo-Wschodniej. Pełczyński był członkiem honorowym Collegium Invisibile[4].

Działalność publiczna

[edytuj | edytuj kod]

Angażował się także w działalność polityczną. Na początku lat 90. był doradcą Komisji Konstytucyjnej Sejmu RP i członkiem Rady Premiera ds. kształcenia urzędników państwowych, a także konsultantem EWG i OECD ds. programów reformy władz i administracji publicznej.

Aż do śmierci aktywnie uczestniczył w życiu publicznym. Zarówno w Polsce, jak i Wielkiej Brytanii pełnił wiele funkcji społecznych, m.in. był przewodniczącym Stefan Batory Trust w Oksfordzie (organizacji zajmującej się promocją edukacji, nauki kultury polskiej), członkiem Rady Powierniczej Polonia Aid Foundation Trust z siedzibą w Londynie. W 1988 w imieniu George’a Sorosa założył w Polsce Fundację im. Stefana Batorego i był członkiem Rady Fundacji.

W 1994 założył Szkołę dla Młodych Liderów Społecznych i Politycznych (obecnie Fundacja Szkoła Liderów), którą kierował do końca życia. Oto jak opisywał kwestię kształcenia młodych liderów społecznych i politycznych: „Potencjalni liderzy są wszędzie, a my potrafimy ich odnaleźć i wesprzeć. Potrafimy jeszcze więcej: pomagamy uwierzyć, że można wszystko zmienić na lepsze, wystarczy tylko chcieć”.

Był również wiceprezesem Instytutu Studiów Polsko-Żydowskich(inne języki) (The Institute for Polish-Jewish Studies), powstałego w 1984 r., będącego „edukacyjną organizacją non-profit, zajmującą się zachowaniem historii Żydów polskich na forum międzynarodowym, publikowaniem wyników swoich badań, oraz skupianiem uwagi światowej opinii publicznej na tym, co jest najbardziej znaczące i najcenniejsze w dziedzictwie polskiej społeczności żydowskiej”. Instytut jest afiliowany przy Oxford Centre for Hebrew and Jewish Studies.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Szkoła Liderów – Zbigniew Pełczyński (pol.) [dostęp 2011-10-11].
  2. Nie żyje filozof Zbigniew Pełczyński. Wykładał na Uniwersytecie w Oksfordzie]. dostęp 2021-06-26
  3. Samorząd miejski – Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 2019-09-08] (pol.).
  4. Raport 2007/2008 Collegium Invisible (pol.) [dostęp 2018-04-02].
  5. 59 odznaczonych za zasługi dla wolności. prezydent.pl, 2014-06-05. [dostęp 2014-06-05].
  6. Marek Cetwiński: Historia Wrocławia w datach. Romuald Gelles (red.) i inni. Wrocław: TMW Wratislawia, 1996, s. 196.