Szymon Kobyliński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szymon Kobyliński
Data i miejsce urodzenia

22 maja 1927
Warszawa

Data i miejsce śmierci

15 kwietnia 2002
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

grafik, rysownik

Epoka

XX w.

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Szymon Kobyliński, właściwie Tadeusz Szymon Kobyliński[1] (ur. 22 maja 1927 w Warszawie, zm. 15 kwietnia 2002 tamże) – polski grafik, rysownik, karykaturzysta, satyryk, historyk, scenograf[2] (głównie teatralny, ale także filmowy[3]), jeden z prekursorów polskiego komiksu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie malarskiej (syn Wiktora Kobylińskiego i Wandy Jasińskiej) i po części kontynuował te tradycje. Swój pierwszy rysunek prasowy opublikował już w 1936. Przed II wojną światową był uczniem Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie[4]. Okres wojny spędził pod Warszawą, m.in. w Mściskach. Pod koniec wojny został żołnierzem Armii Krajowej, lecz nie brał udziału w walkach[1]. Po wyzwoleniu został absolwentem Liceum im. Powstańców Warszawy w Warszawie[5]. Na krótko w 1945 roku służył w Milicji Obywatelskiej gminy Piekary[1]. W drugiej połowie lat 40. studiował grafikę na warszawskiej ASP, którą ukończył. Na studiach należał do grupy studentów znanych jako „Bracia Łopieńscy”[6]. Rozpoczął następnie studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, których jednak nie ukończył z powodu szykan ze strony władz ZMP w okresie stalinizmu[7]. W tym okresie rozpoczął współpracę z gazetami, przede wszystkim „Szpilkami”, oraz działał w Związku Polskich Artystów Plastyków[7].

Był także eseistą i pisarzem oraz autorem programów telewizyjnych i radiowych. Popularyzował polską kulturę oraz historię. Był znawcą broni i barwy Wojska Polskiego, broni białej oraz zbroi, głównie z okresu I Rzeczypospolitej. Działalność pisarską zintensyfikował zwłaszcza w latach 80., kiedy to przestał występować w telewizji, po tym jak w stanie wojennym wyemitowano, wcześniej nagrany, materiał z udziałem jego i oficerów Wojska Polskiego, sugerujący popieranie działań WRON. Zajmował się także heraldyką, zaprojektował m.in. herb Jastrzębia-Zdroju, Studzianek Pancernych i Świętochłowic.

Przewodniczył jury, które wybrało ostateczną wersję graficzną Orderu Uśmiechu, autorstwa 9-letniej Ewy Chrobak. 21 marca 1969 roku przyznano mu Order Uśmiechu, a odznaczenie i legitymację z numerem 16 odebrał 18 czerwca 1970 w Opolu z rąk Wandy Chotomskiej. Był następnie członkiem Międzynarodowej Kapituły tego Orderu. Jako pierwszemu w PRL udało się Kobylińskiemu opublikować (w Panoramie w latach 1971–1973) cykl artykułów pt. „Gawędy herbowe”, poświęconych heraldyce i polskim herbom szlacheckim (wcześniej temat ten był dopuszczany przez cenzurę tylko w pracach ściśle naukowych[potrzebny przypis]).

Był żonaty z Danutą Will, z którą miał syna Macieja. Palił fajkę. W 1992 otrzymał tytuł „Fajczarza Roku” od Rady Polskich Klubów Fajki. Był autorem znaku graficznego Pipe Club Warszawa. W 2003 ukazała się korespondencja między Szymonem Kobylińskim a Aleksandrą Ziółkowską-Boehm pt. Nie minęło nic, prócz lat.

Ilustracja książkowa[edytuj | edytuj kod]

Zilustrował ok. 300 książek oraz wydał 20 własnych. Ilustrował najważniejsze dzieła literatury polskiej m.in. Pana Tadeusza czy Trylogię. Jest m.in. autorem portretów uzupełniających Poczet królów i książąt polskich Jana Matejki. Nie ograniczał się tylko do pozycji historycznych czy literackich, jego rysunki znalazły się w takich książkach jak: poradnik seksuologiczny, Słownik idiomów angielskich, antologia humoru półsłówek, popularnonaukowa książka o genetyce, podręczniki: dla informatyków – Konwersacyjne otoczenie programowe języka Pascal, dla fizyków Od liczb zespolonych do tensorów, spinorów, algebr Liego i kwadryk, czy wreszcie Stanisława Waltosia Proces karny. Szymon Kobyliński zilustrował m.in.:

Książki z rysunkami satyrycznymi[edytuj | edytuj kod]

  • Sto km humoru, Wyd. Artystyczno-Graficzne Warszawa 1958
  • Śmiechu warci. Zbiór karykatur ze wstępem Stanisława Lema, Wydawnictwo Horyzonty, Warszawa 1974
  • Mówiąc między nami, Iskry 1982, ISBN 83-207-0407-3.
  • Ostre lata (Warszawa, Sztuka Polska, 1986)
  • Kawały, czyli anegdoty polityczne z PRL i nie tylko, Nowy Świat 2005, ISBN 83-7386-159-9.
  • Szymon Kobyliński, Seria „Uśmiechnij się :-)” BOSZ, ISBN 978-83-7576-013-2.
  • Rysunki niecenzuralne 1954–1990, Wydawnictwo: Dembiński 1990

Książki jego autorstwa[edytuj | edytuj kod]

  • Za dużo tematów (Olszanica, Bosz, 2009)
  • Korespondencję z ostatnich lat życia zawiera publikacja Nie minęło nic prócz lat..., wraz z Aleksandrą Ziółkowską-Boehm (Warszawa, Nowy Świat, 2003) ISBN 83-7386-045-2.
  • Krakowski rosolis: gawęda warszawisty (Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2002)
  • Matejko maleńki olbrzym (Amber, 1997)
  • Bajki serio z menażerią (Warszawa, Orenda, 1995)
  • Szymon Kobyliński uczy rysować, Iuventa, Warszawa 1992 ISBN 83-900535-0-0.
  • Odpukajmy! Rzecz o ostrzegawczych przesądach polskich, wyd. Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1990
  • Przez pustynię i puszczę: O ilustrowaniu klasyka (Warszawa, PIW, 1990)
  • Tajemnice „Pocztu” Matejki (Warszawa, Nasza Księgarnia, 1989)
  • Podszepnik rysownika, czyli Garść porad dla plastyków nastolatków (Warszawa, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989)
  • Sztacheta śledcza: galeryjka dawnych typów (Warszawa, KAW) (1989)
  • Noniusz. Wspominki z życia zewnętrznego (Warszawa, Iskry, 1986)
  • Pasjans erotyczny (Szczecin, Glob, 1986)
  • Moje małe życie (Warszawa, WAiF, 1985)
  • Po imieniu, Wyd. Iskry, Warszawa 1985
  • Jej Królewska Mość Wisła (Warszawa, InterPress Warszawa 1984, ISBN 83-223-1991-6, 1986)
  • Gawędy o broni i mundurze (Warszawa, Wydawnictwo MON, 1984)
  • Zbrojny pies, czyli zestaw plotek (Kraków, Wydawnictwo Literackie 1982)
  • Kompas cywilizacji obrazkowej, Warszawa: „Nasza Księgarnia”, 1982 ISBN 83-10-08167-7.
  • Zdaniem optymisty/Zdaniem pesymisty, wspólnie z Erykiem Lipińskim Wydawnictwo Literackie
  • Jak dobrze mieć sąsiada! (Warszawa, Watra, 1974)
  • Proch o ścianę (Warszawa, Iskry, 1967)

Telewizja i film[edytuj | edytuj kod]

Był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci telewizyjnych. Od początku istnienia Telewizji Polskiej prowadził tam swoje ilustrowane gawędy. Występował zwłaszcza w programach dla młodych widzów, np. w Teleranku. Był także uczestnikiem teleturnieju Pojedynek, w którym potykał się z Bernardem Ładyszem. Wystąpił w filmie i serialu Ogniem i mieczem, gdzie zagrał senatora Ostroroga.

Rysunki w prasie[edytuj | edytuj kod]

Rysunki Szymona Kobylińskiego drukowały periodyki polskie i zagraniczne: „Szpilki”, „Przekrój”, „Polityka (tygodnik)”, „Po prostu”[8], „Kulisy”, „Kultura”, „Tygodnik Solidarność”, „Punch”, „Graphis”, „Nebelspalter”, „pardon”, „Panorama”, „Dookoła Świata”[8], „Trybuna Wolności”[8].

Felietony rysunkowe Kobylińskiego w „Polityce”, dzięki którym stał się znany, ukazywały się w latach 1957–1990.

Komiksy[edytuj | edytuj kod]

Był autorem komiksu Stary zegar z 1957 roku oraz trzech zeszytów z serii Przygody pancernych i psa Szarika (1970-1971). Publikował również w czasopiśmie poświęconym komiksowi Relax. Był autorem następujących komiksów:

  • „Stary zegar” Biuro Wydawniczo-Propagandowe „RUCH”, Warszawa 1957,
  • „Przygody pancernych i psa Szarika” (1970-1971), 3 części
  • „Początki państwa Polskiego” dwa epizody z cyklu umieszczonym w czasopiśmie komiksowym „Relax”[9]
    • „Poselstwo do Gniezna”, Relax nr 1
    • „Do grodu Kraka”, Relax nr 2
  • „Historia z uśmiechem” cykl w „Relaksie” ukazała się w numerach: 1, 3, 4, 7, 8[10]

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kobyliński 1986 ↓, s. 29-33.
  2. ↑ Praca zbiorowa, „Śmiech”, cykl „Punkt po Punkcie”, Wydawnictwo: Słowo/Obraz Terytoria 2006, ISBN 83-7453-662-4.
  3. ↑ Szymon Kobyliński w bazie filmpolski.pl
  4. ↑ Kobyliński 1986 ↓, s. 9.
  5. ↑ Kobyliński 1986 ↓, s. 26.
  6. ↑ Kobyliński 1986 ↓, s. 58-65.
  7. ↑ a b Kobyliński 1986 ↓, s. 126, 168-175.
  8. ↑ a b c Kobyliński 1986 ↓, s. 226-234.
  9. ↑ „Początki państwa Polskiego” w Relaksie [online], www.relax.nast.pl [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-01].
  10. ↑ Relax w internecie [online], www.relax.nast.pl [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szymon_Kobyliński&oldid=71931408”