French
DeutschPojezierze Północnokrajeńskie – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Jezioro Przechlewskie koło Przechlewa | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion | Pojezierze Północnokrajeńskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne | Polska: |
Pojezierze Północnokrajeńskie (314.69) – region geograficzny o krajobrazie pojeziernym położony w północno-zachodniej Polsce, w okolicy Chojnic i Człuchowa, stanowiący część Pojezierza Południowopomorskiego. Dominują tu tereny użytkowane rolniczo i występują jeziora rynnowe, z których największym jest Szczytno Wielkie (6,1 km²)[1]. Wyodrębniony jako mezoregion z indeksem 314.69 w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[2].
Położenie geograficzne i administracyjne[edytuj | edytuj kod]
Powierzchnia regionu wynosi 1748 km². Rozpościera się on pomiędzy Doliną Gwdy na zachodzie oraz Doliną Brdy na wschodzie. Od południa dolinki Debrzynki i Sępolnej wyznaczają umowną granicę z Pojezierzem Połudiowokrajeńskim, a od północy do regionu przylegają równiny sandrowe wyróżniane jako Równina Charzykowska i Bory Tucholskie[1].
Pojezierze Północnokrajeńskie znajduje się na obszarze województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego, śladowo obejmuje także niewielkie skrawki województwa wielkopolskiego. Największymi miastami rozlokowanymi w zasięgu regionu są: Chojnice, Człuchów, Tuchola, Sępólno Krajeńskie[1].
Środowisko przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]
W ukształtowaniu terenu zaznaczają się przede wszystkim faliste wysoczyzny morenowe zbudowane z glin zwałowych, z pokrywą gleb brunatnych i płowych wykorzystywanych rolniczo. Lesistość regionu wynosi ok. 25%. Urozmaicenie rzeźby stanowią rynny polodowcowe z jeziorami oraz wzniesienia moren czołowych, z najwyższą kulminacją osiągającą 222 m n.p.m.[1]
Region odwadniany jest przez Kamionkę, Czernicę, Szczyrę i Chrząstowę. Największe jeziora to Szczytno Wielkie (6,1 km²) i Krępsko (3,8 km²). Pod względem ochrony środowiska naturalnego zachodzą tutaj zasięgi Krajeńskiego oraz Zaborskiego Parku Krajobrazowego, funkcjonują też obszary Natura 2000 chroniące doliny rzeczne: Czerwona Woda pod Babilonem, Dolina Debrzynki, Dolina Łobżonki, Dolina Szczyry[1].
Różnice w podziałach geograficznych[edytuj | edytuj kod]
W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski opracowanej według Jerzego Kondrackiego, Pojezierze Krajeńskie było rozległym mezoregionem o powierzchni ponad 4000 km²[3]. W wieloautorskiej regionalizacji z 2018 roku, z uwagi na zróżnicowanie hipsometryczne i geomorfologiczne, zamiast Pojezierza Krajeńskiego wydzielono dwa nowe, odrębne mezoregiony – Pojezierze Północnokrajeńskie i Pojezierze Południowokrajeńskie[2]. Część północną charakteryzują wyżej wyniesione wysoczyzny (160–170 m n.p.m. koło Chojnic), mniejszy udział sandrów i łukowate układy moren czołowych. Część południowa to z kolei stosunkowo wyraźniej wydłużone moreny czołowe, większe nagromadzenia sandrów oraz niższe wysokości wysoczyzn (ok. 100 m n.p.m. przy dolinie Noteci)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Paweł Wiśniewski i inni, Pojezierze Południowopomorskie (314.6–7), [w:] Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 124–140, ISBN 978-83-7986-381-5.
- ↑ a b Jerzy Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170, DOI: 10.7163/GPol.0115 (ang.).
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 46, 68–69, 83–84, ISBN 83-01-13897-1.
- ↑ Rajmund Galon, Pojezierze Pomorskie i przyległe wysoczyzny jeziorne, [w:] Rajmund Galon (red.), Geomorfologia Polski. Tom 2, Niż Polski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 129–156.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa fizycznogeograficznej regionalizacji Polski z 2018 roku – jako warstwa geoportalu Geoserwis GDOŚ w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.