Piotr Triebler – Wikipedia, wolna encyklopedia

Piotr Triebler

Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1898 Ligota Bialska, Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce śmierci	31 marca 1952 Bydgoszcz, Polska Rzeczpospolita Ludowa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	rzeźbiarstwo
Epoka	realizm
Multimedia w Wikimedia Commons

Piotr Triebler (ur. 22 listopada 1898 w Ligocie Bialskiej, zm. 31 marca 1952 w Bydgoszczy) – polski artysta rzeźbiarz, związany z Bydgoszczą.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 22 listopada 1898 w Ligocie Bialskiej koło Prudnika, wówczas w Cesarstwie Niemieckim. Był synem Edwarda, rolnika i Wiktorii z Kopetzkich. Wywodził się z rodziny o silnym przywiązaniu do polskości: ojciec Edward był działaczem plebiscytowym i Związku Polaków w Niemczech, matka pochodziła z polskiej rodziny chłopskiej, starszy brat brał udział w drugim i trzecim powstaniu śląskim^[1].

Ukończył szkołę ludową w Ligocie Bialskiej. Następnie w latach 1914-1917 uczył się rzeźby w warsztacie Wiktora Joachimskiego w Zabrzu. W 1917 r. zdał egzamin czeladniczy. W tym samym roku został powołany do armii niemieckiej i do listopada 1918 r. walczył jako saper na froncie zachodnim. Po wojnie powrócił na Śląsk, a stamtąd wyjechał do Polski.

Okres międzywojenny[edytuj | edytuj kod]

W 1920 r. udał się do Poznania, a następnie do Bydgoszczy. W roku 1921 podjął naukę w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy, gdzie pod kierunkiem Jana Wysockiego i Feliksa Giecewicza zapoznawał się z arkanami rzeźby i medalierstwa, a po likwidacji szkoły (1923) studiował dalej w Państwowej Szkole Sztuki Zdobniczej w Poznaniu i w roku 1925 uzyskał tam absolutorium z zakresu rzeźby i brązownictwa^[1]. Później odbył jeszcze podróże artystyczne do Monachium i Drezna. W roku 1936 w Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu zdał egzamin na mistrza rzeźbiarskiego^[1]. Ze szkół wyniósł szacunek do solidnego rzemiosła oraz rzetelny stosunek do realizmu.

Jego twórczość była bardzo charakterystyczna, wyróżniała się swoistymi cechami wyrazu plastycznego, uwydatniającymi się w realizmie i silnej ekspresji^[1]. Cechy te najdobitniej przejawiły się w najlepszych jego rzeźbach: "Kamieniarzu" (1934) i "Kowalu" (1938). Inne jego ważniejsze prace to^[1]:

• pomnik dla poległych żołnierzy polskich w Saint-Hilaire-le-Grand we Francji, za który otrzymał drugą nagrodę (pierwszą zdobył jego współpracownik Teodor Gajewski),
• pomnik poległych powstańców wielkopolskich w Inowrocławiu i Gnieźnie,
• pomnik Serca Jezusowego w Bydgoszczy, wykonany we współpracy z Teodorem Gajewskim (1932),
• pomnik Chrystusa Króla w Lubszy (Górny Śląsk),
• pomnik św. Barbary w klasztorze oo. Oblatów w Kodniu nad Bugiem,
• pomnik Matki Boskiej w Inowrocławiu,
• Głowa rzeźbiarza (1934),
• Portret malarza (1928)
• Sportsmenka (1938).
• popiersie Tadeusza Kościuszki, umieszczone w budynku przy ulicy Królowej Jadwigi 2 w Bydgoszczy,
• popiersia Józefa Piłsudskiego (1936) i Edwarda Śmigłego-Rydza (1938), umieszczone w bydgoskich gimnazjach.
• pomnik-nagrobek Leona Wyczółkowskiego według projektu inż. Tych’ego na cmentarzu we Wtelnie (1937), wykonany na zlecenie Rady Artystyczno-Kulturalnej w Bydgoszczy,

W okresie międzywojennym pracował przede wszystkim nad dziełami monumentalnymi, pomnikami i rzeźbami figuralnymi, m.in. dla kościołów bydgoskich, miał jednak w swym dorobku także popiersia, portrety, płaskorzeźby, tablice pamiątkowe i liczne plakiety^[1]. Był także autorem projektów szeregu tablic pamiątkowych w Bydgoszczy, m.in. tablicy oswobodzenia miasta Bydgoszczy 1920 (1930) i tablicy ku czci królów Stefana Batorego i Jana III Sobieskiego (1933, wspólnie z Teodorem Gajewskim). Wykonywał również tablice pamiątkowe dla innych miast wielkopolskich i pomorskich.

Większość jego prac powstała w zakładzie artystyczno-rzeźbiarskim przy ulicy Dworcowej 94 w Bydgoszczy, który prowadził wspólnie z Teodorem Gajewskim – rzeźbiarzem o podobnych przekonaniach artystycznych^[2]. Był to jedyny tego rodzaju zakład w Poznańskiem i na Pomorzu. Powstawały w nim również rzeźby ogrodowe, nagrobki w brązie, drewnie, marmurze i kamieniu. Bilans jego artystycznych dokonań w dwudziestoleciu międzywojennym był bogaty. Prace jego były wielokrotnie eksponowane na wystawach w Bydgoszczy (Muzeum Miejskie), Poznaniu, Toruniu, Warszawie i innych miastach Polski. Działał w Związku Plastyków Pomorskich (od 1929), a od 1934 r. w Radzie Artystyczno-Kulturalnej w Bydgoszczy.

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Okres okupacji niemieckiej przeżył w Bydgoszczy. Nie przystąpił do Niemieckiego Związku Plastyków, mimo kilkakrotnych wezwań niemieckiego dyrektora bydgoskiego muzeum. Ciężko pobity przez gestapo, podupadł na zdrowiu. W latach 1939-1945 Niemcy zniszczyli ogromną większość jego pomników oraz pomniejszych prac. Uratowały się takie dzieła, jak „Kowal”, „Kamieniarz”, „Portret malarza”, czy „Głowa rzeźbiarza”.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po wyzwoleniu włączył się do prac plastyków dźwigających z ruin życie artystyczne regionu bydgoskiego. Podobnie jak w latach międzywojennych tworzył dzieła monumentalne i prace natury kameralnej: portrety, płaskorzeźby, medaliony. Zajmował się również rysunkiem i malarstwem. Wykonał pomnik Wolności w Świeciu n. Wisłą oraz pomnik Klemensa Janickiego, odsłonięty w Januszkowie pod Żninem (4 maja 1952) już po śmierci twórcy. Na uwagę zasługują również takie prace jak: rzeźba kameralna w gipsie „Wilk Morski” (I nagroda na wystawie z okazji obchodów 600-lecia lokacji Bydgoszczy - 1946), statua św. Ludwiki de Marillac w bazylice św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy, statuy Madonny w Pakości, Jaksicach k. Inowrocławia, Cekcynie k. Tucholi, statua Chrystusa w Rynarzewie pod Bydgoszczą.

Był również autorem szeregu tablic pamiątkowych, m.in. tablicy na 600-lecie Bydgoszczy, którą umieszczono na zewnętrznej ścianie ratusza w 1946 r. (usunięta w 1996 r.), tablicy ku czci pomordowanych bydgoszczan (przed gmachem ratusza na niskim cokole -1946), tablicy pamiątkowej pomordowanych Żydów (na Cmentarzu Bohaterów Bydgoszczy -1946). Artysta podjął się również trudnej pracy odrestaurowania po uszkodzeniach wojennych najsłynniejszego bydgoskiego pomnika – Łuczniczki^[2] oraz odbudowania zburzonej przez Niemców w 1939 r. statuy Matki Boskiej przy kościele Świętej Trójcy. Pozostawił cykl rysunków i szkiców oraz prace malarskie. Wiele prac zakupiło bydgoskie Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego.

Od 1945 r. był członkiem bydgoskiego Oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków. Swoje prace wystawiał w Bydgoszczy, Olsztynie, Toruniu i innych miastach. Zmarł po długotrwałej chorobie serca 31 marca 1952 r. w Bydgoszczy. Został pochowany na cmentarzu katolickim Trójcy Świętej przy ulicy Lotników.

W czerwcu 1953 r. w Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy otwarto pośmiertną wystawę jego prac.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Piotr Triebler od 1937 r. był żonaty z Cecylią z Konopów. Mieli dzieci: Janusza Zdzisława (ur. 1939), Gabrielę Marię (ur. 1942) i Pawła Andrzeja (ur. 1945). 30 marca 1960 roku Gabriela i Paweł zostali zamordowani przez Tadeusza Rączkę, który został skazany na karę śmierci i stracony 10 sierpnia 1960 roku^[3][4][5].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Jego imię nosi jedna z ulic na osiedlu Glinki w Bydgoszczy.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Pomniki i rzeźby w Bydgoszczy
• Kultura w Bydgoszczy

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom IV. Bydgoszcz 1997. ISBN 83-85327-42-8, str. 109-110
• Bacciarelli Marceli: Piotr Triebler – artysta zapomniany. [w.] Kalendarz Bydgoski 1976
• Szmańda Edward: Piotr Triebler. [w.] Kalendarz Bydgoski 1981