Megaladapidae – Wikipedia, wolna encyklopedia

Megaladapidae
Forsyth Major, 1893[1]
Okres istnienia: plejstocen-holocen
2,588–0,0005 mln lat temu
2.588/0.0005
↓
2.588/0.0005
Ilustracja
Megaladapis edwardsi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

lemurowe

Infrarząd

lemurokształtne

Nadrodzina

lemurowce

Rodzina

Megaladapidae

Typ nomenklatoryczny

Rodzina: Megaladapis Forsyth Major, 1893
Rodzaj: Megaladapis madagascariensis Forsyth Major, 1893

Synonimy

Rodziny:

Rodzaju:

Rodzaje i gatunki

Megaladapis Forsyth Major, 1893[1]
3 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Megaladapidae – monotypowa[9][10][11] wymarła[12][13] rodzina ssaków naczelnych z nadrodziny lemurowców (Lemuroidea), obejmująca 3 wymarłe gatunki zamieszkujące niegdyś Madagaskar. Największe mierzyły od 1,2 do 1,5 m długości.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Czaszka Megaladaspis madagascariensis
Szkielet Megaladapis grandidieri

Megaladapis znacznie różnił się od wszystkich dzisiejszych małpiatek. Miał przysadziste ciało. Budową przypominał dzisiejszego koalę. Długie ramiona, stopy, palce rąk i nóg wyspecjalizowały się w kierunku chwytania drzew. Jego tylne kończyny układały się łukowato, co pomagało w pionowym wspinaniu się na pnie drzew. Ręce i stopy były zakrzywione. Kostki i nadgarstki nie posiadały spotykanej u większości lemurów stabilności potrzebnej w przemieszczaniu się po ziemi[14].

Odlew czaszki pozwolił ocenić objętość mózgu na około 250 cm3. To około 3–4 razy więcej niż u domowego kota[15].

Megaladapis ewoluował, ponieważ topografia Madagaskaru podlegała nieustannym zmianom. Wraz z innymi lemurami Megaladapis wyspecjalizował się, zajmując swą własną niszę ekologiczną. Ogólnie u wspinaczy żyjących na drzewach można spodziewać się zwiększania rozmiarów kończyn przednich proporcjonalnie do zwiększania rozmiarów ciała[16].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Megaladapis: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē ‘wielki’; rodzaj Adapis F. Cuvier, 1821[17].
  • Dinolemur: gr. δεινος deinos ‘straszny, potężny’; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758[18]. Typ nomenklatoryczny: Dinolemur Grevei Filhol, 1895 (= Megaladapis madagascariensis Forsyth Major, 1893).
  • Peloriadapis: gr. πελωριος pelōrios ‘ogromny’; rodzaj Adapis F. Cuvier, 1821[19]. Typ nomenklatoryczny: Peloriadapis Edwardsi G. Grandidier, 1899.
  • Palaeolemur: gr. παλαιος palaios ‘stary, antyczny’[20]; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758. Typ nomenklatoryczny: Palaeolemur destructus Lorenz-Liburnau, 1900 (= Peloriadapis Edwardsi G. Grandidier, 1899).
  • Mesoadapis: gr. μεσος mesos ‘środkowy, pośredni’; rodzaj Adapis F. Cuvier, 1821[21]. Typ nomenklatoryczny: Mesoadapis destructus Lorenz-Liburnau, 1901 (= Peloriadapis Edwardsi G. Grandidier, 1899).
  • Megalindris: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē ‘wielki’[22]; rodzaj Indris G. Cuvier, 1800. Typ nomenklatoryczny: Megalindris gallienii Standing, 1908 (= Peloriadapis Edwardsi G. Grandidier, 1899).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należy jeden rodzaj, Megaladapis, do którego zaliczane są następujące gatunki[23][9][10]:

W kulturze[edytuj | edytuj kod]

Uważa się często, że malgaskie legendy o wymarłym zwierzęciu tretretretre lub tratratratra odnoszą się w rzeczywistości do Megaladapis. Jednakże ich szczegóły, zwłaszcza przypominająca ludzką twarz zwierzęcia, dużo lepiej pasują do Palaeopropithecus[24].

Wymarcie[edytuj | edytuj kod]

Szczątki Megaladapis znaleziono w okolicy bagna Ambolisatra na południowym zachodzie wyspy. Były jednym z licznych przedstawicieli megafauny, która wyginęła na Madagaskarze w tym samym czasie. Były to wolne stworzenia, zachowujące aktywność w ciągu dnia. Czyniło to je podatnymi na drapieżnictwo, pożary lasów, destrukcję siedlisk i być może wprowadzone do środowiska patogeny[25].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nomen nudum; młodszy homonim Palæolemur Delfortrie, 1873 (Adapidae).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Ch.I. Forsyth Major. On Megaladapis madagascariensis, an extinct gigantic lemuroid from Madagascar. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 54 (326), s. 178, 1893. (ang.). 
  2. ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 1. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1897, s. 363. (łac.).
  3. ↑ M. Schlosser. Beitrag zur Osteologie und systematischen Stellung der Gattung Necrolemur, sowie zur Stammesgeschichte der Primaten überhaupt. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Festband 1807–1907, s. 222, 1907. (niem.). 
  4. ↑ H. Filhol. Observations concernant les Mammifères contemporains des Æpyornis à Madagascar. „Bulletin du Muséum d’histoire naturelle”. 1 (1), s. 12, 1895. (fr.). 
  5. ↑ G. Grandidier. Description d’ossements de Lémuriens disparu. „Bulletin du Muséum d’histoire naturelle”. 5 (6), s. 276, 1899. (fr.). 
  6. ↑ L. von Lorenz-Liburnau. Über einige Reste ausgestorbener Primaten von Madagaskar. „Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 37 (1), s. 9, 1900. (niem.). 
  7. ↑ L. von Lorenz-Liburnau. Über einige Reste ausgestorbener Primaten von Madagaskar. „Denkschriften der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 70, s. 10, 1901. (niem.). 
  8. ↑ H.F. Standing. On recently discovered subfossil primates from Madagascar. „Transactions of the Zoological Society of London”. 18 (2), s. 139, 1908. (ang.). 
  9. ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
  10. ↑ a b Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 700. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  11. ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 140. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. ↑ Mittermeier, Russell A., et al.: Lemurs of Madagascar. Wyd. 2. Conservation International, 2006, s. 46–49. ISBN 1-881173-88-7. (ang.).
  13. ↑ Ronald M. Nowak: Walker's Primates of the World. Johns Hopkins University Press, 1999, s. 83. ISBN 0-8018-6251-5. (ang.).
  14. ↑ The Primate Semicircular Canal System and Locomotion. W: Fred Spor, Theodore Garland, Jr., Gail Krovitz, Timothy M. Ryan, Mary T. Silcox: Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Vol. 104, No. 26. 2007, s. 10811. (ang.).
  15. ↑ On Megaladapis madagascariensis, an Extinct Gigantic Lemuroid from Madagascar; with Remarks on the Associated Fauna, and On Its Geological Age. W: C.I. Forsyth Major: Philosophical Transactions of the Royal Society of London Vol. 185. 1894, s. 15–38. (ang.).
  16. ↑ Adaptive diversity in subfossil Malagasy prosimians. W: William L. Jungers: Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie. 1980, s. 177–186. (ang.).
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 404.
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 233.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 520.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 181.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 413.
  22. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 151.
  23. ↑ J.S. Zijlstra, Megaladapis Forsyth Major, 1893, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-02] (ang.).
  24. ↑ Chapter 6: Lemurs: Old and New. W: E.L. Simons: Natural Change and Human Impact in Madagascar. University of Chicago Press, 2003, s. 142–166. ISBN 0-226-30306-3. (ang.).
  25. ↑ Many Suspects to Blame in Madagascar Extinctions. W: Elizabeth Culotta: Science, New Series, Vol. 268, No. 5217. 1995, s. 1568–1569. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Megaladapidae&oldid=73180810”