M. Night Shyamalan – Wikipedia, wolna encyklopedia

M. Night Shyamalan
	; M. Night Shyamalan na San Diego Comic-Conie (2016)
Prawdziwe imię i nazwisko	Manoj Nelliyattu Shyamalan
Data i miejsce urodzenia	6 sierpnia 1970 ; Mahé
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent, filantrop, aktor
Współmałżonek	Bhavna Vaswani; (od 1992)
Lata aktywności	od 1992
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

M. Night Shyamalan, właśc. Manoj Nelliyattu Shyamalan^[1] (ur. 6 sierpnia 1970 w Mahé w Puducherry, Indie^[2]^[3]) – hinduski reżyser filmowy, scenarzysta, producent, filantrop i aktor. Wychowywał się w USA, w stanie Pensylwania, obecnie pracuje w Hollywood.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Shyamalan dorastał w mieście Penn Valley w stanie Pensylwania (USA), na przedmieściach Filadelfii po tym, jak jego rodzice (lekarze) emigrowali z Indii. Był studentem Uniwersytetu Nowojorskiego na wydziale sztuki. Tam powstał jego przydomek Night. Jest żonaty z Bhavną Vaswani^[4], mają trzy córki, w tym Ishanę i Salekę^[5].

Cechą charakterystyczną filmów Shyamalana jest zawarcie w nich nieprzewidywalnych zwrotów akcji, realistycznego traktowania tematów grozy i science fiction, ujęcia z niezwykłych kątów oraz epizody grane przez samego reżysera. Inne powtarzające się motywy: częstym symbolem słabości bądź śmierci jest woda i związane z nią obiekty, zwroty akcji następują w wyniku wypadków samochodowych, a wiele kluczowych scen rozgrywa się w piwnicach.

Oprócz pierwszego filmu, Praying with Anger, którego akcja toczyła się w Madrasie, wszystkie filmy były kręcone w Filadelfii lub innych miejscach stanu Pensylwania. Podobnie jak zwykł był to czynić Alfred Hitchcock Shyamalan pojawia się w epizodach swoich filmów.

Shayamalan jest założycielem i właścicielem firmy produkcyjnej Blinding Edge Pictures^[6]^[7], którą prowadzi wspólnie z Ashwinem Rajanem^[8].

W 2008 został odznaczony Orderem Padma Shri. Przewodniczący jury konkursu głównego na 72. MFF w Berlinie (2022)^[9].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria[edytuj | edytuj kod]

1992: Praying with Anger
1998: Dziadek i ja (Wide Awake)
1999: Szósty zmysł (The Sixth Sense)
2000: Niezniszczalny (Unbreakable)
2002: Znaki (Signs)
2004: Osada (The Village)
2006: Kobieta w błękitnej wodzie (Lady in the Water)
2008: Zdarzenie (The Happening)
2010: Ostatni władca wiatru (The Last Airbender)
2013: 1000 lat po Ziemi (After Earth)
2015: Wizyta (The Visit)
2016: Split
2019: Glass
2021: Old
2023: Pukając do drzwi (Knock at the Cabin)

Scenariusz[edytuj | edytuj kod]

1992: Praying with Anger
1998: Dziadek i ja
1999: Stuart Malutki (Stuart Little)
1999: Szósty zmysł
2000: Niezniszczalny
2002: Znaki
2004: Osada
2006: Kobieta w błękitnej wodzie
2008: Zdarzenie
2010: Ostatni władca wiatru
2010: Diabeł (Devil)
2013: 1000 lat po Ziemi
2015: Wizyta (The Visit)
2016: Split
2019: Glass
2021: Old
2023: Pukając do drzwi (Knock at the Cabin)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

1992: Praying with Anger
2000: Niezniszczalny
2002: Znaki
2004: Osada
2006: Kobieta w błękitnej wodzie
2008: Zdarzenie
2013: 1000 lat po Ziemi
2016: Split
2019: Glass
2021: Old
2023: Pukając do drzwi (Knock at the Cabin)

Obsada[edytuj | edytuj kod]

1992: Praying with Anger jako Dev Raman
1999: Szósty zmysł jako dr Hill
2000: Niezniszczalny jako Diler
2002: Znaki jako Ray Reddy
2004: Osada jako strażnik parku
2006: Kobieta w błękitnej wodzie jako Vick Ran
2008: Zdarzenie jako Joey
2016: Split jako Jai
2019: Glass jako Jai
2023: Pukając do drzwi jako współprowadzący film reklamowy

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Złota Malina
- Najgorszy reżyser: 2010 Ostatni władca wiatru
- 2007 Kobieta w błękitnej wodzie
- Najgorszy scenariusz: 2010 Ostatni władca wiatru
- Najgorszy aktor drugoplanowy: 2007 Kobieta w błękitnej wodzie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Robert Huber, Benjamin Wallace: The Philadelphia Reader. Template University Press, 2006, s. 197. [dostęp 2021-04-29].
↑ Monitor [online], Entertainment Weekly, 10 sierpnia 2012, s. 27 [dostęp 2021-04-29] .
↑ Arthur J. Pais: need a charismatic Indian actor to play Pi Patel. Rediff. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).
↑ A different take. „Christian Science Monitor”, 28 lipca 2004. ISSN 0882-7729. [dostęp 2021-04-29].
↑ David Colman: Filmmaker M. Night Shyamalan’s 1930s Pennsylvania Estate. Architectural Digest. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).
↑ M. Night Shyamalan. Variety, 5 października 2013. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).
↑ Blinding Edge Pictures. Manta.com. [dostęp 2021-04-29].
↑ Adam-Troy Castro: Shyamalan comes to scripted TV for the 1st time for Syfy's Proof. SYFY WIRE, 17 grudnia 2012. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).
↑ Tom Grater: M. Night Shyamalan Named 2022 Berlin Film Festival Jury President. Deadline, 19.10.2021. [dostęp 2022-01-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona internetowa. mnightshyamalan.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-14)]. (ang.)
M. Night Shyamalan w bazie IMDb (ang.)
M. Night Shyamalan w bazie Filmweb
M. Night Shyamalan w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Robert Huber, Benjamin Wallace: The Philadelphia Reader. Template University Press, 2006, s. 197. [dostęp 2021-04-29].

[2] Monitor [online], Entertainment Weekly, 10 sierpnia 2012, s. 27 [dostęp 2021-04-29] .

[3] Arthur J. Pais: need a charismatic Indian actor to play Pi Patel. Rediff. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).

[4] A different take. „Christian Science Monitor”, 28 lipca 2004. ISSN 0882-7729. [dostęp 2021-04-29].

[5] David Colman: Filmmaker M. Night Shyamalan’s 1930s Pennsylvania Estate. Architectural Digest. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).

[6] M. Night Shyamalan. Variety, 5 października 2013. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).

[7] Blinding Edge Pictures. Manta.com. [dostęp 2021-04-29].

[8] Adam-Troy Castro: Shyamalan comes to scripted TV for the 1st time for Syfy's Proof. SYFY WIRE, 17 grudnia 2012. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).

[9] Tom Grater: M. Night Shyamalan Named 2022 Berlin Film Festival Jury President. Deadline, 19.10.2021. [dostęp 2022-01-16]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

1990-99	Praying with Anger (1992) Dziadek i ja (1998) Szósty zmysł (1999)
2000-09	Niezniszczalny (2000) Znaki (2002) Osada (2004) Kobieta w błękitnej wodzie (2006) Zdarzenie (2008)
2010-19	Ostatni władca wiatru (2010) 1000 lat po Ziemi (2013) Wizyta (2015) Split (2016) Glass (2019)
od 2020	Old (2021) Pukając do drzwi (2023) Trap (2024)