Lubzina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Lubzina

wieś
Kościół św. Mikołaja w Lubzinie
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	ropczycko-sędziszowski
Gmina	Ropczyce
Liczba ludności (2013)	2020[2][3]
Strefa numeracyjna	17
Kod pocztowy	39-102[4]
Tablice rejestracyjne	RRS
SIMC	0659880[5]
Położenie na mapie gminy Ropczyce Lubzina
Położenie na mapie Polski Lubzina
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Lubzina
Położenie na mapie powiatu ropczycko-sędziszowskiego Lubzina
50°03′45″N 21°31′13″E/50,062500 21,520278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Lubzina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Ropczyce^[5].

Miejscowość jest siedzibą parafii Św Mikołaja Biskupa, należącej do dekanatu Pustków - Osiedle, diecezji tarnowskiej^[6].

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubzina. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Groby i cmentarze[edytuj | edytuj kod]

Na miejscowym cmentarzu znajdują się XIX-wieczne nagrobki. Na uwagę zasługuje także grób-pomnik Michała Jedynaka, działacza PSL „Piast” z sąsiedniej Paszczyny, posła do parlamentu w Wiedniu, a później Sejmu niepodległej RP oraz Jana Siwuli wójta gminy Paszczyna i późniejszego senatora w latach 1922-1927.

Charakterystyczne dla tutejszych lasów są groby z okresu I wojny światowej, w kilku przypadkach wrośnięte w pnie starych drzew. W czasie II wojny światowej -27 czerwca 1940 roku w pobliskim kompleksie leśnym hitlerowcy zamordowali ok. sto osób, przywiezionych z więzienia w Rzeszowie. Byli to ludzie zaangażowani w działalność Związek Walki Zbrojnej, Batalionach Chłopskich oraz Narodowej Organizacji Wojskowej. Wśród zamordowanych był między innymi Władysław Bartosik, a także kobiety i najprawdopodobniej dzieci. Dziś miejsce zbrodni upamiętnia obelisk. W odwecie za akcje AK Niemcy powiesili także dwóch mieszkańców leśnego przysiółka Przymiarki.

Kościół św. Mikołaja[edytuj | edytuj kod]

W centrum wsi znajduje się kościół parafialny pw. św. Mikołaja biskupa, z wysoką kościelna wieżą górująca nad równinnym krajobrazem. Z Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis Jana Długosza dowiadujemy się, że pierwotnie istniał tutaj drewniany kościół parafialny. Kolejna drewniana świątynia w Lubzinie jest wzmiankowana około połowy XVII w. Konsekrował ją biskup krakowski Mikołaj Oborski. Był to kościół pod wezwaniem św. Mikołaja. W latach 1849-1870 proboszczem parafii w Lubzinie był ks. Maksymilian Stanisławski.

W 1891 wybudowano kaplicę Matki Bożej Różańcowej. W miejscu, gdzie w latach 1891-1904 stała ta kaplica, w latach 1904-1905/06 wybudowano obecny kościół. Jej budowę sfinansowano z darowizny Józefy Paliszewskiej (z 1871) i z ofiar wiernych z okolicznych wsi. W tym czasie proboszczem w Lubzinie był ks. Maciej Miętus. Plany budowy sporządzone zostały w 1893 przez krakowskich architektów Karola Zarembę i Władysława Łuczyckiego. W 1902 przekształcił je Teodor Talowski. Budowę świątyni w Lubzinie prowadził Jan Krajewski. W jej wnętrzu znajdują się ołtarze, wykonane przez Walentego Lniewskiego, Wojciecha Samka i Jana Brudnego. Ołtarz główny i ambona zostały wykonane w Bochni, gdzie ich autor – Wojciech Samek – prowadził zakład kamieniarski. Leon Wałęga, ordynariusz tarnowski, konsekrował świątynię 31 sierpnia 1907 roku.

Pałace[edytuj | edytuj kod]

W pobliżu kościoła parafialnego, przy drodze w stronę torów kolejowych, znajduje się dawny pałac wzniesiony w 1899 dla rodziny Skrzeczyńskich, którego właścicielem był Saturnin Skrzeczyński. W XX w. należał on do Franciszka Skołuby, mieszkającego w Lubzinie. W 1946 przekazał go na utworzenie Państwowego Domu Matki i Dziecka w Lubzinie. W 1958 zakład ten przekształcił się w Państwowy Dom Pomocy Społecznej, który działa do dziś. Jest to budowla neogotycka, murowana, z cegły, dekorowana, podobnie jak kościół, kamiennymi pasami, otaczającymi budynek, i kostkowym gzymsem z arkadami. Projekt pałacu powstał najprawdopodobniej w pracowni jednego z architektów pracujących przy kościele.

W Lubzinie znajduje się również dwór Macieja Garbaczyńskiego dzierżawcy Sepnicy wybudowany w pierwszej połowie XIX w. W drugiej połowie XIX w. Edward Raczyński zakupił go na własność dla swojej rodziny. Prace remontowe przeprowadzone zostały bardzo gruntownie, tylko ślady założenia i rozległość budowli świadczą o wiekowej historii obiektu dworskiego. Obecnie w tym dworze znajduje się przedszkole.

Inne[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś prowadzi turystyczna trasa rowerowa z Ropczyc do pobliskiej Zawady. Od 1875 r. działa Ochotnicza Straż Pożarna w Lubzinie.

W Lubzinie siedzibę (i jeden z zakładów) ma Fabryka Farb i Lakierów "Śnieżka".

Osoby związane z Lubziną[edytuj | edytuj kod]

• ks. Maksymilian Stanisławski – jeden z dowódców, oficerów powstania listopadowego, współorganizator powstania krakowskiego, proboszcz parafii w Lubzinie.
• ks. Jan Dudziak (kanonista) – kanonista
• Teodor Talowski – architekt kościoła w Lubzinie
• Karol Zaremba – architekt kościoła w Lubzinie
• Kazimierz Bojarski – polski konspirator, uczestnik kampanii wrześniowej, kapral Armii Krajowej, dowódca oddziału partyzanckiego „Ropczyce I AK”, działacz społeczny związany z Ochotniczą Strażą Pożarną.
• Wojciech Samek – wykonawca wielkiego ołtarza w lubzińskim kościele, rzeźbiarz z Bochni.
• Michał Jedynak – działacz ludowy, polityk.
• Jan Siwula – działacz ludowy, polityk.
• Jan Henryk Jedynak – działacz ludowy okresu II RP, polityk sanacji, wicemarszałek sejmu V kadencji.
• Władysław Bartosik – ps. „Broda” major Wojska Polskiego zamordowany w Lubzinie.
• Kazimierz Bojarski – żołnierz AK, działacz WiN.
• Stanisław Dydo – żołnierz, podporucznik AK, działacz WiN.
• Edward Mazur – przedsiębiorca polonijny.
• Saturnin Skrzeczyński – kolator, właściciel Lubziny (zm. 1898 r.).
• Leopold Paliszewski – podporucznik - 18 pułk piechoty liniowej, odznaczony Orderem Virtuti Militari - 9 września 1831 r.
• Józef Golonka – chorąży - odznaczony Orderem Virtuti Militari.
• Józef Rymut – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, dowódca 1 pułku artylerii najcięższej, wykładowca Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu.
• Edward Raczyński – posiadał dwór w Lubzinie - Sepnicy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Katalog zabytków sztuki województwo rzeszowskie: Ropczyce, Strzyżów i okolice. red. E. Śnieżyńska-Stolotowa i F. Stolotow.brak strony w książce
• W. Tabasz: Ochotnicze Straże Pożarne Podkarpacia na przełomie tysiącleci: Szkic socjologiczno-monograficzny województwa podkarpackiego. Tyczyn: 2002.brak strony w książce

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Lubzina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 459 .
• Lubzina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 247 .
• Parafia św. Mikołaja w Lubzinie. lubzina.diecezja.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-23)].
• Zabytki Lubziny
• Ze strony diecezji tarnowskiej. lubzina.diecezja.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-16)]..