Kaplica Halpertów w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kaplica Halpertów w Warszawie
Ilustracja
Kaplica od strony ul. Młynarskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Młynarska 54/56/58

Styl architektoniczny

klasycyzm[1]

Architekt

Adolf Schuch

Inwestor

Maria Halpertowa

Rozpoczęcie budowy

1833

Ukończenie budowy

1835

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kaplica Halpertów w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kaplica Halpertów w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kaplica Halpertów w Warszawie”
Ziemia52°14′30,282″N 20°58′14,934″E/52,241745 20,970815
Multimedia w Wikimedia Commons

Kaplica Halpertów[2] – kaplica znajdująca się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ul. Młynarskiej 54/56/58 w Warszawie.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze kaplicy

Klasycystyczna kaplica została wzniesiona w latach 1833−1835 z fundacji Marii ze Słuckich Halpertowej po śmierci męża Salomona (1832) jako kaplica mauzoleum poświęcona pamięci zmarłych członków tej rodziny[3][1]. Budynek zaprojektował Adolf Schuch, a autorem dekoracji rzeźbiarskiej był Tadeusz Czajkowski[4].

Uroczysta konsekracja kaplicy w obecności fundatorki, władz kościelnych i licznie zgromadzonych parafian odbyła się 27 marca 1835 roku[5]. Uświetniła ją kantata Józefa Elsnera skomponowana do słów Henryka Bogumiła Spiessa[5][6].

Kaplica została usytuowana frontem do ul. Młynarskiej, w najstarszej, południo-zachodniej części nekropolii[7]. Jest utrzymana w formach rzymskiej odmiany templum in antis (wysoki cokół z frontowymi schodami)[7]. Kolumny i filary są w porządku doryckim[7]. Od frontu kaplicę zdobi portyk wgłębny dekorowany kasetonami z rozetami[8]. We frontonie umieszczono dwie uskrzydlone postaci z fanfarami[8]. Na ścianie frontowej znajdują się dwie płaskorzeźby klęczących aniołów ujętych w medaliony z palmetami[8]. Nad gzymsem umieszczono napis KAPLICA HALPERTÓW 1834[9]. Na tympanonie tylnej ściany, gdzie znajduje się wejście do krypty grobowej, umieszczono trójkąt z okiem opatrzności[8], a pod fryzem łacińską sentencję: SIT TRANSIT GLORIA MUNDI oraz inskrypcję GRÓB RODZINY HALPERTÓW[8]. Wejście prowadzi do płytkiej kruchty, a stamtąd do nawy, której ściany pokryto boniowaniem płytowym[10]. Budynek został nakryty niskim dwuspadowym dachem[9].

Oprócz Salomona Halperta w podziemiach kaplicy pochowano m.in. Borysa Halperta i jego siostrę Zofię[11].

W latach 60. XIX wieku budynek został powiększony od strony wschodniej według projektu Jana Heuricha ojca, co wynikało z pełnionej od 1834 roku jego drugiej funkcji − cmentarnej kaplicy przedpogrzebowej[7][3][2].

W czasie II wojny światowej kaplica została spalona[8]. Została odbudowana bez zmian w wyglądzie zewnętrznym[7]. W 1975 roku otrzymała współczesny wystrój wnętrza[7]. Do konchowo zamkniętej niszy, znajdującej się w ścianie czołowej, wstawiono wtedy dużych rozmiarów gipsową rzeźbę Chrystusa[8]. Jest to kopia rzeźby Stanisława Lewandowskiego z 1931 roku ze znajdującego się na tutejszym cmentarzu grobowca rodziny Wedlów[10].

W 1965 roku cmentarz ewangelicko-augsburski wpisano do rejestru zabytków pod numerem 311[12]. Od 2012 roku kaplica jest indywidualnie ujęta w gminnej ewidencji zabytków pod numerem WOL20651[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 185. ISBN 83-908950-8-0.
  2. ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 319. ISBN 83-01-08836-2.
  3. ↑ a b Eugeniusz Szulc: Cmentarze ewangelickie w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 21. ISBN 83-03-02835-9.
  4. ↑ Mariusz Karpowicz (red.): Sztuka Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 354. ISBN 83-01-04060-2.
  5. ↑ a b 175 lat i ponowne poświęcenie Kaplicy Halpertów. luteranie.pl. [dostęp 2022-11-11].
  6. ↑ Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski: Spacerownik po warszawskich cmentarzach. Warszawa: Agora, 2009, s. 74. ISBN 978-83-7552-713-1.
  7. ↑ a b c d e f Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 276. ISBN 83-88372-30-0.
  8. ↑ a b c d e f g Agnieszka Skrodzka. Nagrobki osobistości z końca XVIII i I połowy XIX stulecia na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. „Rocznik Historii Sztuki”. tom XLII, s. 186, 2017. 
  9. ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 277. ISBN 83-88372-30-0.
  10. ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 278. ISBN 83-88372-30-0.
  11. ↑ Eugeniusz Szulc: Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 186. ISBN 83-06-01606-8.
  12. ↑ cmentarz ewangelicko-augsburski [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2022-12-28].
  13. ↑ Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online], Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków, 20 lipca 2022 [dostęp 2022-12-28].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaplica_Halpertów_w_Warszawie&oldid=70115932”