French
DeutschKajetan Raczyński – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Karol Raczyński | |
| zakonnik, prezbiter, przeor, prokurator generalny | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | krypta kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze |
| Przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze | |
| Okres sprawowania | 19 stycznia 1946(dts)–1950, |
| Rektor Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego | |
| Okres sprawowania | 10 lipca 1943(dts)–1945 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne | 25 września 1921 |
| Prezbiterat | 21 maja 1916 |
Kajetan Raczyński (właśc. Karol Raczyński[1], imię zakonne Kajetan; ur. 4 listopada 1893 w Częstochowie, zm. 19 września 1961 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, zakonnik, paulin, wikariusz generalny, prokurator generalny paulinów przy Stolicy Apostolskiej, przeor klasztoru na Jasnej Górze, oraz na Węgrzech, rektor Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego[2], prześladowany przez Służbę Bezpieczeństwa PRL.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Powołanie kapłańskie i zakonne[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w wielodzietnej rodzinie jako syn Michała i Teofili z d. Błasikiewicz[3][a]. W rodzinnej Częstochowie uczęszczał do szkoły, a następnie kontynuował naukę we Włocławku, gdzie wstąpił potem do tamtejszego Seminarium Duchownego, przyjmując 21 maja 1916 święcenia kapłańskie[3]. Drogę kapłańską rozpoczął w parafii św. Wojciecha i św. Stanisława w Burzeninie, gdzie był wikariuszem, a następnie powrócił do Częstochowy, gdzie został kapelanem Sióstr Nazaretanek[3].
W 1920 podjął decyzję wyboru drogi zakonnej, wstępując do paulinów, u których 25 września 1921 złożył profesję zakonną obierając imię zakonne Kajetan[3]. Początkowo pełnił wiele różnych obowiązków w zakonie, m.in. ekonoma w krakowskim klasztorze na Skałce oraz prefekta kleryków, a następnie mistrza nowicjuszy i moderatora Bractwa św. Julii, po czym w grudniu 1926 został przeniesiony na Jasną Górę, podejmując pracę w klasztornej bibliotece[3]. Po dwóch latach, w sierpniu 1928 został mistrzem nowicjatu paulińskiego w Leśnej Podlaskiej, gdzie przygotowywał się do pracy na Węgrzech[3]. Od 12 maja 1934 przez pięć miesięcy przebywał przy grotach skalnych, obok Góry Gellerta nad Dunajem, na Węgrzech, po czym objął stanowisko przeora i mistrza nowicjuszy w Peczu[3]. W styczniu 1935 opuścił Węgry, udając się do Rzymu, gdzie podjął obowiązki rektora przy kościele św. Katarzyny della Rota, a potem Matki Bożej przy via Calderari oraz Il Gesu Nazareno, gdzie utworzył nowy konwent pauliński, a następnie został przy nim prokuratorem generalnym przy Stolicy Apostolskiej[3].
Podczas II wojny światowej pomagał włoskiej Polonii, pracując w charakterze duszpasterza, jako ojciec duchowny w Polskim Papieskim Instytucie Kościelnym[3]. Tutaj m.in. prowadził badania pism Franciszki Siedliskiej, późniejszej błogosławionej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek oraz wiele uwagi poświęcił nad analizą teologiczną tematu obejmującego pojęcie Duszy Chrystusa[3].
Okres prześladowań powojennych[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1946 powrócił do kraju, gdzie został wybrany przeorem jasnogórskim[5][6]. Czas jego przeoratu był okresem prześladowań aparatu partyjno-rządowego oraz Służby Bezpieczeństwa wobec całego Kościoła, a konwentu jasnogórskiego w szczególności oraz powstaniu wielu konfliktów i nieporozumień[3]. Do ostrego sporu doszło w kwietniu 1950, kiedy skonfiskowano na rzecz państwa blisko 19 ha paulińskich ogrodów, po którym przeor złożył publiczny protest, prosząc wiernych o wsparcie[3]. Konflikt zaczął przybierać na sile, kiedy to parę dni później próbowano podpalić sanktuarium i dokonać zuchwałej kradzieży w skarbcu jasnogórskim[3]. Było to pretekstem do wezwania go na komisariat milicji i zatrzymania pod zarzutem „szkalowania władzy socjalistycznej” do czasu zamknięcia prowadzonego śledztwa[3]. Po kilku dniach pobytu w częstochowskim areszcie śledczym, przewieziono go do aresztu w Kielcach, a następnie do Siedlec i Warszawy[3]. Generał zakonu o. Alojzy Wrzalik OSPPE złożył w Ministerstwie Sprawiedliwości protest przeciw jego aresztowaniu[3]. Interweniował również sekretarz Episkopatu bp Zygmunt Choromański[3]. Ostatecznie po dwóch latach śledztwa Sąd Wojewódzki w Warszawie w tajnym procesie 30 marca 1952 skazał go na trzy lata więzienia z zaliczeniem aresztu[3]. Przebywał w celi piwnicznej nr 11 przy ul. Koszykowej, gdzie współwięźniem był m.in. Władysław Bartoszewski, który kilka lat później tak go wspominał[3]:
Wkrótce po zabraniu od nas o. Stanisława Forysia [misjonarza Ducha Świętego] przyprowadzono do naszej celi następnego kapłana, tym razem w białym habicie paulina, mocno już podniszczonym i przybrudzonym. Nic dziwnego, bo ojciec Karol Kajetan Raczyński, od 1949 r. przeor Jasnej Góry, przeszedł już aresztancką drogę przez Częstochowę, Kielce i Siedlce. Obwiniano go o rzekome przestępstwa dewizowe, a nawet - co dziś brzmi absurdalnie - o szpiegostwo na rzecz gen. Franco (choć zakon ojców paulinów nie miał w ogóle domów w Hiszpanii)! Usiłowano z niego wydobyć groźbą i prośbą wiadomości i plotki z Watykanu, gdyż w latach 1934-1946 pełnił swe zakonne obowiązki w Rzymie i Stolicy Apostolskiej. Cichy i skromny, ale doświadczony i nieugięty w obronie swych zasad paulin nie uczynił żadnych ustępstw czy koncesji wobec oficerów bezpieki. Nie mieli najwyraźniej dyrektywy bezpośredniego maltretowania go, a ponieważ zwykłe zastraszenie nie działało, okazali się bezradni.
Po ogłoszeniu wyroku ojcowie paulini wnieśli apelację, w wyniku której 5 września 1952 został uniewinniony, a 9 września zwolniony z aresztu[3]. Schorowany, zamieszkał później w domu nowicjatu w Leśniowie k. Częstochowy, a następnie w maleńkiej willi na Bachledówce koło Zakopanego, gdzie 30 czerwca 1955 został pierwszym duszpasterzem paulińskiej parafii Matki Bożej Częstochowskiej[7][3][8].
U schyłku życia[edytuj | edytuj kod]
25 sierpnia 1957 wygłosił przed szczytem jasnogórskim długie kazanie, zawierające krytykę ustroju socjalistycznego, po którym został wezwany przez Służbę Bezpieczeństwa na przesłuchanie 8 stycznia 1958, a następnie postawiono go przed sądem w Katowicach[1] 4 września tegoż roku pod zarzutem, że wobec 150 tys. wiernych przedstawił ustrój socjalistyczny jako system ucisku pozbawiający obywateli wolności osobistej i własności prywatnej oraz hołdujący idei wojny, co według art. 8 § 1 dekretu z 5 lipca 1949 dało sądowi podstawę do wymierzenia mu 2 lat więzienia z zawieszeniem na 5 lat i zapłatę 400 złotych[3]. W jego obronie stanął wtedy znany częstochowski adwokat Miron Kołakowski[3]. Tymczasem 21 lipca 1958 Służba Bezpieczeństwa dokonała napadu na Instytut Prymasowski w klasztorze jasnogórskim, w wyniku którego aresztowano kilku członków konwentu[3]. Ojciec przeor Korneliusz Jemioł OSPPE doznał szoku nerwowego, co doprowadziło do odwołania go z tej funkcji, a na jego miejsce mianowano tymczasowo o. Kajetana Raczyńskiego OSPPE[3]. 16 lipca 1960 został on na skutek zbyt kruchego zdrowia zwolniony z tego urzędu[3]. Zmarł na Jasnej Górze 19 września 1961, a następnie został pochowany w krypcie pod kaplicą Cudownego Obrazu w górnym (piętrowym) ciągu nisz grobowych nad niszą o. Aleksandra Łazińskiego OSPPE[3][9].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Jest autorem kilku publikacji książkowych:
- Gaetano Raczynski, Gesù eucaristico cibo dell'anima, Rzym.
- Gaetano Raczynski, Vita di S. Paolo Primo Eremita, Rzym 1941.
- Kajetan Raczyński, Cudowny obraz Matki Boskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Poszukiwania – materiały – podania, Częstochowa: Klasztor Jasnogórski, 1948, OCLC 836678798.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Imieniem ojca Kajetana Raczyńskiego nazwano rondo w Częstochowie położone na zbiegu ulic Warszawskiej i Cmentarnej[10][11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oboje rodzice: Michał (ur. 1862, zm. 21.05.1932) i Teofila (ur. 1866, zm. 14.03.1953) wraz z synem Pawłem (ur. 1907, zm. 23.07.1937) pochowani są w grobowcu na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie, (Sektor 35, nr rzędu A, nr grobu 15)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b O. Karol Raczyński przeor klasztoru Paulinów na Jasnej Górze [online], katolicy1844.republika.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-11-29].
- ↑ Rektorzy Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie, [w:] Polski Papieski Instytut Kościelny w Rzymie [online], pontipol1910.wixsite.com [zarchiwizowane z adresu 2016-11-28].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Janusz Zbudniewek, Odważny obrońca Jasnej Góry o. Kajetan Raczyński, „Nasz Dziennik”, Nr 29 (2742), 3 lutego 2007 [zarchiwizowane z adresu 2021-05-13].
- ↑ Śp. Michał Raczyński, [w:] Cmentarz św. Rocha w Częstochowie [online], czestochowa.grobonet.com [zarchiwizowane z adresu 2021-11-22].
- ↑ Przeorowie Jasnej Góry, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 5 lipca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16].
- ↑ Jerzy Tomziński, Róbcie, będę was bronił. (PDF), „Łódzkie Studia Teologiczne”, 2, Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi, 1993, s. 41, ISSN 1231-1634, OCLC 8253749764 [zarchiwizowane z adresu 2016-11-30].
- ↑ Duszpasterze na Bachledówce, [w:] Parafia Matki Bożej Jasnogórskiej na Bachledówce [online], bachledowka.com [zarchiwizowane z adresu 2018-08-20].
- ↑ Bachledówka [online], pielgrzymkagoralska.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-11-29].
- ↑ XVII- wieczna krypta jasnogórska udostępniona dla pielgrzymów, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 31 października 2018 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
- ↑ Uchwała nr 164.XV.2015 Rady Miasta Częstochowy z dnia 24 września 2015r. w sprawie nadania nazwy rondu w Częstochowie [online], infor.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-11-29].
- ↑ Częstochowa (Rondo ojca Kajetana Raczyńskiego) (mapa 1:600) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2020-04-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Stanisław Płatek, Dzieje paulinów XX wieku: życie i działalność, Częstochowa: Wydawnictwo Paulinianum, 2003, ISBN 83-87055-64-6, OCLC 749507929.