French
DeutschJan Stanisław Matuszek – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg) | |
 podpułkownik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 22 listopada 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska | dowódca obrony Przemyśla |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     | |
Jan Stanisław Matuszek (ur. 22 listopada 1892 w Krakowie, zm. 1940 w ZSRR) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 22 listopada 1892[1] w rodzinie Jakuba. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii. 1 listopada 1917 roku został mianowany porucznikiem rezerwy piechoty. W 1917 roku jego oddziałem macierzystym był c. i k. Pułk Piechoty Nr 57[2].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[3][4]. W latach 20. był oficerem 16 pułku piechoty w garnizonie Tarnów (w tym w 1923 w funkcji adiutanta sztabowego odkomenderowany na studia na Uniwersytet Jagielloński[5])[6]. Został awansowany do stopnia majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925[7][8]. Jako oficer 16 pułku piechoty w 1928 był skierowany do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie[9]. 23 października 1931 został przeniesiony do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku na stanowisko dowódcy batalionu[10][11]. W kwietniu 1934 roku został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku[12]. W Sanoku był szefem Wojskowego Klubu Sportowego[13], zasiadł w komitecie organizacyjnym Zjazdu Górskiego w Sanoku w 1936[14]. W ramach WKS uprawiał strzelectwo sportowe. Podczas XII narodowych zawodów strzeleckich w Wilnie triumfował w kilku konkurencjach indywidualnych oraz drużynowo w strzelaniu z pozycji stojącej[15]. Na podpułkownika awansował ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16]. Do sierpnia 1939 był I zastępcą dowódcy 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu[17].
W czasie kampanii wrześniowej był zastępcą dowódcą Ośrodka Zapasowego 24 Dywizji Piechoty, a od 9 września zastępcą dowódcy obrony Przemyśla i dowódcą oddziału/pułku bojowego OZ 24 DP, dowódcą wysuniętej linii oporu na Zasaniu[18]. Od 14 września, po wyjeździe generała Jana Chmurowicza dowodził obroną miasta. W nocy z 14 na 15 września dowodzona przez niego załoga miasta wycofała się w kierunku Mościsk, gdzie dołączyła do 24 Dywizji Piechoty[19].
Wzięty do sowieckiej niewoli, trafił do obozu w Kozielsku. W 1940 roku został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej (lista wywózkowa 55/5-39)[20]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych[16]
- Złoty Krzyż Zasługi – 17 marca 1930 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”[21]
austro-węgierskie
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Srebrny Medal Waleczności I klasy
- Krzyż Wojskowy Karola
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 25, sprostowano datę urodzenia z „21 listopada” na „22 listopada” 1892 roku.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 238, 643.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 409.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 354.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 170.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 161.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 178.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 29.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 124.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 329.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 616.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 150.
- ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 606–608.
- ↑ Franciszek Znamirowski: Program Zjazdu Górskiego w Sanoku 1936 r. 14–17 sierpnia. Warszawa: 1936, s. 9.
- ↑ Zakończenie narodowych zawodów strzeleckich w Wilnie. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 278B, s. 7, 9 października 1937.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 15.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 657.
- ↑ Dymek 2020 ↓, s. 307-312.
- ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 126-127, 217.
- ↑ Ukraińska Lista Katyńska 1994 ↓, s. 60.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r.. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.
- Listy katyńskiej ciąg dalszy – straceni na Ukrainie. Marek Tarczyński (red.). T. 4. Warszawa: Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej, Polska Fundacja Katyńska, Centralna Biblioteka Wojskowa, 1994, seria: Zeszyty Katyńskie.
- Jan Matuszek. Stowarzyszenie Parafiada. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-01)].
- Przemysław Dymek: 24. Dywizja Piechoty 1921-1939. Tom I Meritum. Poznań: Wydawnictwo PIU Geopertius, 2020. ISBN 978-83-951987-6-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.