Jan Karnkowski (biskup kujawski) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	20 września 1528
Konsekrator	Piotr Tomicki
Współkonsekratorzy	Piotr Lubart; Aleksander Myszczyński

Jan Karnkowski
Kraj działania	Polska
Data urodzenia	1472
Data śmierci	11 grudnia 1537
	Biskup kujawski
Okres sprawowania	od 1531 do 1537
	Biskup przemyski
Okres sprawowania	od 1528 do 1531
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Nominacja biskupia	29 kwietnia 1527
Sakra biskupia	20 września 1528

Jan Karnkowski herbu Junosza (ur. w 1472 roku^[1] w Nowym Żmigrodzie^[2] – zmarł 11 grudnia 1537 roku) – biskup przemyski i kujawski, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1506 roku, prepozyt krakowskiej kapituły katedralnej od 1527 roku, kanonik gnieźnieńskiej kapituły katedralnej od 1525 roku, kanonik płocki od 1525 roku, kanonik katedry poznańskiej od 1510 roku, scholastyk sandomierski od 1510 roku, prepozyt kapituły w Nowym Sączu w 1509 roku, prepozyt kapituły w Skalbmierzu w latach 1502–1509, kanonik krakowskiej kapituły katedralnej przed 1500 rokiem, proboszcz w Piotrkowie w 1513 roku^[3], kanonik kapituły kolegiackiej św. Jerzego na zamku w Gnieźnie^[4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach 1489–1491 studiował na Akademii Krakowskiej^[5]. W 1494 został dworzaninem króla Jana Olbrachta. W latach 1497–1501 był pisarzem kancelarii królewskiej. Przed 29 lutego 1501 został kanonikiem krakowskim. 7 sierpnia 1506 został sekretarzem króla Zygmunta Starego. Stał się faktycznie kierownikiem kancelarii monarszej, sam król powierzał mu odtąd prowadzenie najważniejszych i najtrudniejszych spraw państwowych. Kilkakrotnie wysyłany był w misjach dyplomatycznych na Węgry, gdzie dbał o zachowanie poprawnych stosunków z tamtejszymi Jagiellonami. Poseł na sejmiki w latach: 1514, 1515, 1523^[6]. Dzięki królowej Bonie uzyskał wiele beneficjów kościelnych, co pozwoliło mu zostać w 1527 biskupem przemyskim, a w 1531 biskupem kujawskim. W 1528 wszedł w skład rady królewskiej, która zastępowała w Krakowie nieobecnego monarchę. Na przełomie 1529/1530 brał czynny udział w przeprowadzeniu elekcji Zygmunta Augusta na króla Polski.

W 1528 odbył synod diecezji przemyskiej. W latach 1532 i 1537 przeprowadził synody biskupstwa kujawskiego. Jako biskup prowadził bardzo skuteczną działalność gospodarczą w swoich diecezjach. Wybudował wiele młynów, przeprowadzał melioracje i zakładał stawy.

Pochowany w katedrze Wniebowzięcia NMP we Włocławku^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Nitecki podaje datę urodzenia ok. 1472 roku
↑ Bishop Jan Karnkowski [Catholic-Hierarchy] [online], www.catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-11-04] .
↑ Stanisław Salaterski, Katalog prałatów i kanoników kapituły św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), w: Nasza Przeszłość : studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, Tom 80 (1993), s. 186-187.
↑ Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, opracował Jan Korytkowski, t. II, Gniezno 1883, s. 226.
↑ Stanisław Salaterski, Katalog prałatów i kanoników kapituły św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), w: Nasza Przeszłość : studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, Tom 80 (1993), s. 186.
↑ Andrzej Wyczański, Między kulturą a polityką. Sekretarze Zygmunta Starego 1506-1548, Warszawa 1990, s. 254.
↑ Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 145.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. II, popr. i uzupeł., Warszawa 2000, k. 195. ISBN 83-211-1311-7;
Polski Słownik Biograficzny, T. XII, s. 74-76.
Jan Karnkowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-09-24] (ang.).

[1] Nitecki podaje datę urodzenia ok. 1472 roku

[2] Bishop Jan Karnkowski [Catholic-Hierarchy] [online], www.catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-11-04] .

[3] Stanisław Salaterski, Katalog prałatów i kanoników kapituły św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), w: Nasza Przeszłość : studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, Tom 80 (1993), s. 186-187.

[4] Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, opracował Jan Korytkowski, t. II, Gniezno 1883, s. 226.

[5] Stanisław Salaterski, Katalog prałatów i kanoników kapituły św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), w: Nasza Przeszłość : studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, Tom 80 (1993), s. 186.

[6] Andrzej Wyczański, Między kulturą a polityką. Sekretarze Zygmunta Starego 1506-1548, Warszawa 1990, s. 254.

[7] Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 145.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Biskupi diecezjalni kujawsko-pomorscy	Swidger (1133) Warner (1148) Onold (1161–1180) Stefan (1187–1198) Ogerius (1206–1212) Barta (1213–1220) Michał (1222–1252) Wolimir (1252–1275) Albierz (Wojciech) (1275–1283) Wisław (1283–1300) Gerward (1300–1323) Maciej z Gołańczy (1324–1364) Zbylut z Wąsosza (1364–1383) Teodoryk (1383) Jan Kropidło (1384–1389) Henryk VIII legnicki (1389–1398) Mikołaj Kurowski (1399–1402) Jan Kropidło (1402–1421) Jan Pella (1421–1428) Jan Szafraniec (1428–1433) Władysław Oporowski (1433–1449) Jan Gruszczyński (1450–1463) Jan Lutkowic z Brzezia (1463–1464) Jakub z Sienna (1464–1472) Zbigniew Oleśnicki (1473–1481) Andrzej Oporowski (1481–1483) Piotr z Bnina Moszyński (1484–1493) Krzesław Kurozwęcki (1494–1503) Wincenty Przerębski (1503–1513) Maciej Drzewicki (1513–1531) Jan Karnkowski (1531–1538) Łukasz Górka (1538–1542) Mikołaj Dzierzgowski (1542–1546) Andrzej Zebrzydowski (1546–1551) Jan Drohojowski (1551–1557) Jakub Uchański (1557–1565) Mikołaj Wolski (1565–1567) Stanisław Karnkowski (1567–1580) Hieronim Rozdrażewski (1581–1600) Jan Tarnowski (1600–1603) Piotr Tylicki (1603–1607) Wojciech Baranowski (1608) Maciej Pstrokoński (1608–1609) Wawrzyniec Gembicki (1610–1616) Paweł Wołucki (1616–1622) Andrzej Lipski (1622–1631) Maciej Łubieński (1631–1642) Mikołaj Wojciech Gniewosz (1642–1654) Kazimierz Florian Czartoryski (1654–1673) Jan Gembicki (1674–1675) Stanisław Sarnowski (1675–1680) Bonawentura Madaliński (1680–1691) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1691–1700) Stanisław Szembek (1700–1705) Konstanty Felicjan Szaniawski (1705–1720) Krzysztof Antoni Szembek (1720–1739) Adam Stanisław Grabowski (1739–1741) Walenty Aleksander Czapski (1741–1751) Antoni Sebastian Dembowski (1751–1763) Antoni Kazimierz Ostrowski (1763–1776) Józef Ignacy Rybiński (1777–1806) Franciszek Skarbek-Malczewski (1815–1818)
Biskupi diecezjalni kujawsko-kaliscy	Andrzej Wołłowicz (1818–1822) Józef Szczepan Koźmian (1822–1831) Walenty Maciej Tomaszewski (1836–1850) Jan Michał Marszewski (1856–1867) Wincenty Teofil Popiel (1875–1883) Aleksander Kazimierz Bereśniewicz (1883–1902) Stanisław Zdzitowiecki (1902–1925)
Biskupi diecezjalni włocławscy	Stanisław Zdzitowiecki (1925–1927) Władysław Krynicki (1927–1928) Karol Radoński (1928–1951) Antoni Pawłowski (1951–1968) Jan Zaręba (1968–1970 adm. apost.) Jan Zaręba (1970–1986) Henryk Muszyński (1987–1992) Bronisław Dembowski (1992–2003) Wiesław Mering (2003–2021) Krzysztof Wętkowski (od 2021)
Biskupi pomocniczy	Stefan? (1347–1348) Jan (1349) Benedykt Vallati? (po 1364–przed 1380) Dominik de Firmo? (po 1373–przed 1380) Stefan ze Lwowa (1384–1416/1417) Jan Kaldeborn (1402–1411/1412) Ulryk Prunhofer (1414/1415–1417) Wacław Sporer (1417?–1421?) Godswin Comhaer? (1437) Jan Scheffchen (1438–1442) Jan (1440–1447) Jan (1444) Mikołaj Rusin (1447–1474) Aleksander Myszczyński (1514–1540) Jan Dziaduski (1540–1543) Maciej Walerian z Warszawy (1543–1547) Adam Mierchowski (1565–1574) Andrzej Blinowski (1574) Maciej Wielicki (1581–1585) Jan Rozdrażewski Nowomiejski (1587–1597) Franciszek Łącki (1597–1617) Baltazar Miaskowski (1617–1632) Krzysztof Charbicki (1634–1638) Wacław Paprocki (1639–1642) Piotr Mieszkowski (1643–1648) Mikołaj Krasicki (1649–1652) Walerian Wilczogórski (1652–1653) Stanisław Domaniewski (1654–1677) Piotr Paweł Mieszkowski (1678–1692) Andrzej Albinowski (1695–1706) Wojciech Ignacy Bardziński (1709–1723) Franciszek Antoni Kobielski (1725–1736) Aleksander Tomasz Działyński (1737–1739) Franciszek Kanigowski (1740–1759) Antoni Kazimierz Ostrowski (1758–1763 koadiutor) Jan Dembowski (1759–1788) Józef Ignacy Rybiński (1774–1777 koadiutor) Maciej Grzegorz Garnysz (1776–1781) Ludwik Stanisław Górski (1781–1799) Marcin Chyczewski (1789–1796) Feliks Łukasz Lewiński (1795–1819) Józef Marceli Dzięcielski (1819–1825) Józef Goldtmann (1838–1844) Tadeusz Łubieński (1844–1861) Karol Ludwik Pollner (1884–1887) Henryk Piotr Kossowski (1889–1903) Władysław Krynicki (1918–1927) Wojciech Owczarek (1918–1938) Michał Kozal (1939–1943) Franciszek Korszyński (1946–1962) Kazimierz Majdański (1962–1979) Jan Zaręba (1963–1968) Czesław Lewandowski (1973–1997) Roman Andrzejewski (1981–2003) Stanisław Gębicki (2000–2020)