French
DeutschJan Foremniak – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 17 maja 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 16 stycznia 1945 |
| Przyczyna śmierci | zastrzelony |
| Partia |
Jan Foremniak (ur. 17 maja 1910 w Podszkodziu w powiecie opatowskim, zm. 16 stycznia 1945 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – działacz komunistyczny, szpieg sowiecki[1], oficer AL.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu w Ostrowcu czterech klas gimnazjum im. Joachima Chreptowicza oraz szkoły rzemieślniczej pracował jako ślusarz. Od wczesnej młodości związał się z ruchem komunistycznym. Działał początkowo w Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK) (później KZMP) w Ostrowcu, gdzie był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego (KD). Od 1930 był członkiem KPP, wchodził w skład KD.
Za udział (wspólnie z Lucjanem Partyńskim) w zabójstwie rzekomego prowokatora J. Nawrota został aresztowany 27 maja 1932 i wyrokiem Sądu Okręgowego w Radomiu 2 lipca 1932 skazany na bezterminowe ciężkie więzienie; w drugim procesie za działalność komunistyczną skazany 15–16 lutego 1933 na 5 lat więzienia.
Działał na rzecz Moskwy zbierając informacje o polskim przemyśle zbrojeniowym[2].
Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 uwolniony z więzienia w Rawiczu. Po agresji ZSRR na Polskę znalazł się na terenie okupacji sowieckiej w Białymstoku. Po ataku III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 ewakuowany do Kazachstanu, gdzie pracował jako majster na kolei. W połowie 1942 skierowany do szkoły partyjnej w Moskwie. W maju 1943 został przerzucony na tyły armii niemieckiej na Ukrainę, a od wiosny 1944 działał na terenie Ostrowca, gdzie włączył się do pracy w PPR i AL. W stopniu kapitana był oficerem informacji w sztabie Okręgu Radom-Kielce AL i od lipca 1944 oficerem bezpieczeństwa 2 batalionu 1 Brygady AL im. Ziemi Kieleckiej.
Po wyparciu wojsk niemieckich z Ostrowca został mianowany wojewodą kieleckim. Jeszcze przed objęciem funkcji wraz z kilkoma towarzyszami dokonał napadu rabunkowego na prywatne mieszkanie[3], podczas którego został zastrzelony przez żołnierza AK Stanisława Kosickiego. Wydarzenie to, po spreparowaniu przez propagandę komunistyczną, stało się kanwą powieści Jerzego Andrzejewskiego Popiół i diament[4],
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kąkolewski Krzystof, Generałowie giną w czasie pokoju, Warszawa 2009, ss 23.
- ↑ Kąkolewski Krzystof, Generałowie giną w czasie pokoju, Warszawa 2009, ss. 23.
- ↑ Krzysztof Kąkolewski, Diament odnaleziony w popiele, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2008, ISBN 978-83-87689-97-1, s. 48–49, 67.
- ↑ Krzysztof Kąkolewski, Diament odnaleziony w popiele, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2008, ISBN 978-83-87689-97-1, s. 35–40.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987.
- Piotr Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1944, Warszawa 2003.
- Kąkolewski Krzystof, Generałowie giną w czasie pokoju, Warszawa 2009.