Język aramejski judeopalestyński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Palestynie, w Cezarei, Seforis i Tyberiadzie.
Talmud, Miszna, Gemara ...

Język aramejski judeopalestyński (hebr. ‏ארמית גלילית‎, aramit glalit)[1] – jeden z dialektów języka późnoaramejskiego, stanowiący zachodnią grupę dialektów tego języka[2]. Reprezentowany jest przede wszystkim przez teksty powstałe na terenie Palestyny (stąd nazwa), w tym Talmud palestyński oraz Targum Neofiti[2].

Równolegle w ramach tzw. grupy wschodniej dialektów rozwinęły się aramejski judeo-babiloński, literacka odmiana syryjskiego i mandejski[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Język aramejski judeopalestyński obejmuje język aramejski talmudyczny-palestyński. Talmud Palestyński lub Talmud Jerozolimski lub Talmud Jeruszalmi ukończono na początku IV wieku w Palestynie, w Cezarei, Seforis i Tyberiadzie. Gemara palestyńska zawiera mało opowieści i legend[3].

Gramatyka

[edytuj | edytuj kod]
Cechy szczególne języka aramejskiego
Język aramejski judeopalestyński
(KoniugacjaBinjan)
Język hebrajski (KoniugacjaBinjan) Język aramejski judeopalestyński Język hebrajski Język aramejski judeopalestyński Zjawisko
פְּעַל Pe'al
(łac.:activum)
[4]
קַל Kal/Pa'al כְּתַב כָּתַב k'taw pisał
אִתְפְּעֵל itpe'el
(łac.:Passivum)
[4]
נִפְעַל Nifal אִתְכְּתֵיב נִכְּתַב itktew było napisane
אַפְעֵל Af'el
(łac.:verbum causativum)
[4]
הִפְעִיל Hifil אַפְקֵד הִפְקִיד afked on zdeponowany
אִתַפְעַל Ittaf'al
(łac.:verbum causativum-Passivum)
[4]
הָפְעַל Hofal אִתַפְקַד הָפְקַד itafkad pozwolił depozytu
פַּעֵל Pa'el
(łac.:verbum intensivum)
[4]
פִּעֵל Pi'el קַדֵיש קִדֵש kadesz pobłogosławił
אִתְפַּעַל Itpa'al
(łac.:verbum intensivum-Passivum)
[4]
נִתְפַּעַל Nitpa'al וְיִתְקַדַּשׁ נִתְקַדַּשׁ itkadasz był błogosławiony

Liczba pojedyncza/Liczba mnoga

[edytuj | edytuj kod]
Cechy szczególne języka aramejskiego
Zjawisko Język hebrajski Język aramejski judeopalestyński
"król" המֶלֶךְ (ha-melekh) מַלְכָּא (malk-a)
"królowie" המְלָכִים (ha-melakhim) מַלְכָּיא (malk-ajia)
"świat" העוֹלָם (ha-olam) עָלְמָא (alm-a)
" światy" העוֹלָמים (ha-olamim) עָלְמָיא (alm-ajia)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Menahem Mansoor, Biblical Hebrew Step by Step, Baker Publishing Group, 1978, ISBN 978-0-8010-6041-0 [dostęp 2021-09-28] (ang.), "aramejski - języki zachodnioaramejskie, w tym biblijny judeo-palestyński, (...)".
  2. a b c Majewski 2011 ↓, s. 153.
  3. Kameraz-Kos 1997 ↓, s. 18.
  4. a b c d e f Gustaf Dalman: Grammatik des jüdisch-palästinischen Aramäisch, Leipzig 1905, s. 402.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]