Józef Jurkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Józef Jurkowski, właśc. Jungban lub Jungman (ur. 30 marca 1913 w Lublinie, zm. ? w Kopenhadze) – polski pułkownik, funkcjonariusz urzędu bezpieczeństwa publicznego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z żydowskiej rodziny, był synem Dawida (Daniela) i Rywki (Marii)[1]. Ukończył gimnazjum. Z zawodu był traktorzystą. Od 1932 pracował w KC KZMP, później był członkiem Komunistycznej Partii Polski. W latach 1934–1935 dwukrotnie skazany (na rok i na pięć lat więzienia) za działalność komunistyczną.

W czasie II wojny światowej zesłany do Kazachstanu, Tam, po wybuchu wojny Niemcy - ZSRR, powołany do Armii Czerwonej wojska pancerne, a w 1943 skierowany do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki - Brygada Pancerna. Nazwiskiem "Jurkowski" posługiwał się od maja 1943 (zmienił personalia na polecenie dowództwa politycznego dywizji)[1]. Od 24 czerwca 1944 do 1 sierpnia 1944 był zastępcą dowódcy Samodzielnego Batalionu Specjalnego. 1 sierpnia 1944 przekazany do dyspozycji kierownika Resortu Bezpieczeństwa Publicznego Stanisława Radkiewicza w Lublinie. Od 1945 p.o. kierownika Grupy Operacyjnej na województwo śląskie, następnie kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Bydgoszczy (1945–1948), szef WUBP w Gdańsku (1948–1950), szef WUBP w Katowicach (1951–1955), dyrektor Departamentu V Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego (ochrona transportu) (1955–1956). W okresie od 12 czerwca 1956 do 11 grudnia 1956, jako znający język francuski, został oddelegowany do V Międzynarodowej Komisji dla Nadzoru i Kontroli w Wietnamie nad wykonaniem rozejmu w Indochinach. Od 11 grudnia 1956 do 1 kwietnia 1958, będąc w dyspozycji Departamentu Kadr MSW, przebywał jako słuchacz w Akademii Sztabu Generalnego MON w Rembertowie.

W 1969 został zmuszony do wyjazdu z kraju. Wyjechał do Danii[2] i tam pracował (aż do śmierci) jako kustosz w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze.

26 marca 1971 na fali antysemickiej czystki w Siłach Zbrojnych PRL – na mocy rozkazu personalnego podpisanego przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego – został zdegradowany do stopnia szeregowca. Jako powód podjęcia takiej decyzji podano „brak wartości moralnych”[3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-12-22].
  2. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2012-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)].
  3. ↑ JURKOWSKI JÓZEF – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 2019-12-22].
  4. ↑ M.P. z 1946 r. nr 16, poz. 28 „w uznaniu zasług w służbie nad utrzymaniem ładu i bezpieczeństwa w Demokratycznej Polsce”.
  5. ↑ M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
  6. ↑ M.P. z 1946 r. nr 29, poz. 55 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej położonych w dziele pracy organizacyjnej, stworzenia administracji i samorządu, uruchomienia szkolnictwa i odbudowy demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Twarze Bezpieki 1944–1990, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
  • Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944–lipiec 1945), oprac. Dariusz Iwaneczko, Zbigniew Nawrocki, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów 2005.
  • Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza (1944–1956) t. I, red. Krzysztof Szwagrzyk, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
  • Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945–1990, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk 2010.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Jurkowski&oldid=70290925”