János Starker – Wikipedia, wolna encyklopedia

János Starker
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1924
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

28 kwietnia 2013
Bloomington

Instrumenty

wiolonczela

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

wiolonczelista

Multimedia w Wikimedia Commons

János Starker (ur. 5 lipca 1924 w Budapeszcie, zm. 28 kwietnia 2013 w Bloomington w stanie Indiana)[1] – amerykańsko-węgierski wiolonczelista.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Polaka i Ukrainki[2][3]. Rozpoczął naukę gry na wiolonczeli w wieku sześciu lat[1]. Gdy lekcje u Fritza Tellera nie dawały rezultatów, rodzice zapisali go do Akademii Muzycznej Ferenca Liszta w Budapeszcie[4]. Jego pierwszym nauczycielem był Adolf Schiffer[1][5]. W 1938 opanował Koncert wiolonczelowy Antonína Dvořáka i zaliczył swój pierwszy publiczny występ z orkiestrą[4].

W czasie nazistowskiej okupacji Węgier w 1944 rodzina Starkera została wysłana do obozu koncentracyjnego (jego dwaj bracia, skrzypkowie, nie przeżyli wojny)[1]. Po zakończeniu działań wojennych wrócił do Budapesztu i został pierwszym wiolonczelistą Węgierskiej Opery Państwowej i Orkiestry miejscowej Filharmonii (1945–46)[1][6]. Następnie w 1946 dał koncert w Wiedniu i wziął udział w Konkursie Wiolonczelowym w Genewie, zdobywając w nim brązowy medal[7].

W 1948 wyjechał do USA, gdzie grał z Dallas Symphony Orchestra (1948–1949), orkiestrą nowojorskiej Metropolitan Opera (1949–53) i Chicagowską Orkiestrą Symfoniczną (1953–58)[8][3]. W 1958 przeniósł się do Bloomington w stanie Indiana, gdzie spędził resztę życia[7]. Był wykładowcą na Uniwersytecie stanu Indiana[4].

Wykonał między innymi sonatę na wiolonczelę solo Kodálya[9][6] oraz suity 1-6 Johanna Sebastiana Bacha (również solo)[10].

Laureat nagród Grand Prix du Disque[11] oraz Grammy za rok 1997 w kategorii Best Instrumental Soloist Performance (Without Orchestra)[12].

W 2004 roku napisał autobiografię zatytułowaną The World of Music According to Starker[11][13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Janos Starker [online], Encyclopedia Britannica [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  2. ↑ Pierre-Jean Tribot, Tribute to János Starker [online] [dostęp 2020-05-09] (ang.).
  3. ↑ a b János Starker, „The Telegraph”, 29 kwietnia 2013, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  4. ↑ a b c János Starker obituary [online], the Guardian, 1 maja 2013 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  5. ↑ Robert F. Arnove, Talent Abounds: Profiles of Master Teachers and Peak Performers, Routledge, 17 listopada 2015, s. 10, ISBN 978-1-317-25101-9 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  6. ↑ a b The cellist János Starker has died [online], Gramophone [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  7. ↑ a b Janos Starker: Cello virtuoso whose teaching had as big an impact as [online], The Independent, 30 kwietnia 2013 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  8. ↑ John von Rhein, Famed cellist Janos Starker dead at 88 [online], chicagotribune.com [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  9. ↑ 6moons.com music reviews: Camden Shaw plays Bach, Kodaly and Ligeti [online], www.6moons.com [dostęp 2020-05-02].
  10. ↑ Bach, J S: Cello Suites Nos. 1-6, BWV1007-1012 [online], Presto Classical [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  11. ↑ a b Janos Starker, The World of Music According to Starker, Indiana University Press, 2004, s. 91-92, ISBN 978-0-253-34452-6 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  12. ↑ Janos Starker [online], GRAMMY.com, 19 listopada 2019 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
  13. ↑ Internet Archive, The world of music according to Starker, Bloomington : Indiana University Press, 2004 [dostęp 2020-05-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=János_Starker&oldid=73079228”