Edwin Hubble – Wikipedia, wolna encyklopedia

Edwin Hubble

Edwin Hubble (1931)
Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1889 Marshfield, Missouri
Data i miejsce śmierci	28 września 1953 San Marino, Kalifornia
Multimedia w Wikimedia Commons

Edwin Powell Hubble (ur. 20 listopada 1889 w Marshfield w Missouri, zm. 28 września 1953 w San Marino w Kalifornii) – amerykański astronom, który jako pierwszy udowodnił, że tzw. mgławice spiralne są odległymi galaktykami znajdującymi się poza Drogą Mleczną^[1]. Współodkrywca prawa Hubble’a-Lemaître’a razem z Georges’em Lemaître’em.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach młodości Hubble’a większe uznanie wzbudzały raczej jego osiągnięcia sportowe niż intelektualne – podczas jednych zawodów szkolnych w roku 1906 zdobył w różnych dyscyplinach sportowych (m.in. rzucie dyskiem, rzucie oszczepem i skoku wzwyż) siedem pierwszych i jedno trzecie miejsce. W tym samym roku ustanowił rekord w skoku wzwyż stanu Illinois^[2].

Podczas studiów na Uniwersytecie Chicagowskim skoncentrował się na matematyce oraz astronomii, czego uwieńczeniem było uzyskanie tytułu Bachelor of Science w roku 1910.

Przez następne trzy lata studiował prawo na Uniwersytecie Oksfordzkim. Uzyskawszy tytuł magisterski (Master of Arts), powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został nauczycielem i trenerem koszykówki w New Albany w stanie Indiana.

Do astronomii Hubble powrócił w Obserwatorium Yerkes należącym do Uniwersytetu Chicagowskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora w roku 1917. Dwa lata później otrzymał propozycję zatrudnienia w obserwatorium Mount Wilson w Pasadenie w Kalifornii, gdzie pracował aż do śmierci.

Walczył w obu wojnach światowych^[3].

Odkrycia[edytuj | edytuj kod]

W pracy naukowej zajmował się badaniem obiektów mgławicowych^[3]. Jego przybycie do Mount Wilson zbiegło się w czasie z ukończeniem budowy najpotężniejszego wówczas na świecie Teleskopu Hookera o średnicy 100 cali. Dzięki poczynionym przy jego użyciu w latach 1923–1924 obserwacjom, Hubble ustalił ponad wszelką wątpliwość, że zaobserwowane już wcześniej z zastosowaniem słabszych instrumentów niewyraźne obiekty określane mianem mgławic nie znajdują się – jak dotychczas sądzono – w obrębie naszej galaktyki, lecz same stanowią odrębne galaktyki poza Drogą Mleczną. W 1924 roku odkrył cefeidy w kilku mgławicach (między innymi w M31)^[3]. Swoje odkrycie opublikował 30 grudnia 1924 roku. Odkrycie to zmusiło astronomów do zmodyfikowania poglądów na strukturę kosmosu. Opracował klasyfikację galaktyk na podstawie kształtu oraz zaproponował schemat ich ewolucji^[3].

W 1929 roku odkrył i obliczył wraz z Miltonem Humasonem zależność między odległością dzielącą galaktyki a prędkością, z jaką się od siebie oddalają (obecnie zależność ta określana jest mianem prawa Hubble’a-Lemaître’a, wcześniej nazywano ją prawem Hubble’a^[4]). W tym celu Hubble użył wyznaczonych przez siebie odległości do galaktyk oraz ich prędkości ucieczki (przesunięć ku czerwieni) uzyskanych przez Humasona i (w większości) Vesto Sliphera. Idea oddalania się od siebie galaktyk doprowadziła w konsekwencji do powstania koncepcji Wielkiego Wybuchu i rozszerzania się Wszechświata^[5].

Hubble odkrył także planetoidę (1373) Cincinnati^[6] i kometę nieokresową C/1937 P1 (Hubble)^[7].

Nagrody, wyróżnienia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

• 1938 – Medal Bruce
• 1940 – Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego
• Znajdujący się od 1990 roku na orbicie Kosmiczny Teleskop Hubble’a (Hubble Space Telescope) otrzymał swą nazwę dla uhonorowania osiągnięć astronoma.
• Mgławica refleksyjna NGC 2261 badana przez astronoma jest nazywana Zmienną Mgławicą Hubble’a.
• Jego imieniem nazwano planetoidę (2069) Hubble^[8] oraz krater Hubble na Księżycu^[9]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Wielka Debata

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Michał Heller: Wszechświat u schyłku stulecia. Kraków: Znak, 1994. ISBN 83-7006-348-9.
• Rocky Kolb: Ślepi obserwatorzy nieba. Ludzie, których idee ukształtowały nasz obraz Wszechświata. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2006. ISBN 83-7469-291-X.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Michael Way and Deidre Hunter (ed.): Origins of the Expanding Universe: 1912-1932. 2013, seria: Astronomical Society of the Pacific Conference Series. ISBN 978-1-58381-826-8.brak strony w książce
• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Edwin Hubble w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
• Edwin P. Hubble – biografia na stronie NASA. Goddard Space Flight Center. [dostęp 2013-09-28]. (ang.).