Dyjament – Wikipedia, wolna encyklopedia

Twierdza Dyjament ostrzeliwana przez Szwedów, rycina z XVII wieku

Dyjament (zwany także Dynamunt albo Dynemunt) (łot. Daugavgrīva, niem. Dünamünde) – silna twierdza leżąca u ujścia Dźwiny, osłaniająca Rygę od strony Bałtyku. Od 1959 roku dzielnica Rygi, dzisiejszej stolicy Łotwy.

Osada założona została w 1205 roku przez cystersów pochodzących z klasztoru Pforta około 20 km od rezydencji biskupa Rygi Alberta. Jednym z pierwszych rządców nowo założonego klasztoru został brat biskupa Alberta Dietrich, a po roku 1210, ale przed 1220, opatem był hrabia Lippe Bernhard II. Podczas powstania plemion łotewskich w 1228 roku klasztor został zniszczony wraz z grobowcami. Po zakończeniu walk mnisi odbudowali klasztor. W 1305 roku opat klasztoru sprzedał klasztor krzyżakom z inflanckiej gałęzi zakonu, ci zaś na miejscu klasztoru rozpoczęli budowę fortecy Dünamünde.

W 1329 roku należący do inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego zamek przejęli mieszczanie Rygi. W roku 1435 zostali jednak zmuszeni do zwrócenia zamku Dyjament krzyżakom. W roku 1481 krzyżacy, chcąc zniszczyć handel ryski, zamknęli dla żeglugi ujście Dźwiny za pomocą przeciągniętego między brzegami żelaznego łańcucha. W odpowiedzi mieszczanie zdobyli i zniszczyli zamek Dyjament. Rycerze zakonni przystąpili do odbudowy zamku 8 lat później. Ponieważ Ryga była pod kontrolą arcybiskupa ryskiego, rzeczywista stolica inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego mieściła się w Dyjamencie.

W 1561 roku podczas wojny litewsko-rosyjskiej Dyjament wraz z całymi Inflantami wszedł w skład Rzeczypospolitej. W 1582 roku jego fortyfikacje zostały rozbudowane przez Stefana Batorego, a pracami kierował włoski inżynier Simone Genga z Urbino. Podczas wojny polsko-szwedzkiej 1600-1611 twierdza w lipcu 1608 roku poddała się po oblężeniu[1] szwedzkim wojskom hrabiego Fryderyka Joachima Mansfelda. W 1609 roku twierdza, broniona przez 250 szwedzkich żołnierzy, odzyskana została przez hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza. Próba zdobycia twierdzy przez Szwedów w 1617 roku zakończyła się niepowodzeniem. Jednak w roku 1622 Gustaw Adolf zdobył Dyjament, a następnie rozkazał jego przebudowę. Nową twierdzę w stylu holenderskim zaprojektował w 1641 roku generał Rothenburg. Od 1680 roku Szwedzi nazywali twierdzę Neumünde.

Podczas wielkiej wojny północnej twierdza 14 marca 1700 roku zdobyta została przez wojska saskie[2], została na krótko nazwana na cześć Augusta II Mocnego Augustusburg[3]. Została następnie całkowicie przebudowana. W 1742 roku w Dyjamencie uwięziono regentkę Annę, jej męża Antona Ulricha von Braunschweiga oraz jej syna, przyszłego cara Iwana VI. W roku 1775 miejscowy kościół luterański przebudowano na cerkiew prawosławną.

Rząd Rosji w 1893 roku zmienił nazwę Dyjamentu (w którym mieszkali tylko rosyjscy żołnierze) na Усть-Двинск. Fortyfikacje twierdzy zostały całkowicie przebudowane przed wybuchem pierwszej wojny światowej. Podczas wojny Dyjament bombardowany był przez siły powietrzne Niemiec. Wkrótce Niemcy opanowali twierdzę, a w 1917 roku jej inspekcji osobiście dokonał cesarz niemiecki Wilhelm II.

Rząd łotewski kilkanaście lat później zburzył fortyfikacje Dyjamentu. W czasach zimnej wojny znajdowała się tutaj radziecka baza wojskowa. Dzisiaj Dyjament jest dzielnicą stolicy Łotwy Rygi.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Adam St. Naruszewicz, „Historya J.K. Chodkiewicza, Wojewody Wileńskiego, Hetmana Wielkiego W. Ks. Lit.”, Lipsk 1837, t. I, str. 180.
  2. ↑ https://www.zapiskihistoryczne.pl/files/5/Vol._88_2023/ZH_88-1_01_Kuczynski_N.pdf
  3. ↑ Józef Anndrzej Gierowski, August II w świetle brunszwickiego „Post Zeitung”, w: Między zachodem a wschodem, t. II Toruń 2003, s. 178.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dyjament&oldid=72363414”