Dritëro Agolli – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dritëro Agolli
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 października 1931
Menkulas

Data i miejsce śmierci

3 lutego 2017
Tirana

Narodowość

albańska

Język

albański

Alma Mater

Petersburski Uniwersytet Państwowy

Dziedzina sztuki

poezja, powieść

Ważne dzieła

Komisarz Memo

podpis
Odznaczenia
Order Nderi i Kombit
Strona internetowa

Dritëro Agolli (ur. 13 października 1931 we wsi Menkulas w rejonie Devollu, zm. 3 lutego 2017 w Tiranie[1]) – albański poeta, pisarz, scenarzysta filmowy i dziennikarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Mając niespełna 14 lat przyłączył się do ruchu oporu i był kurierem IX Brygady Armii Wyzwolenia Narodowego[2]. Po zakończeniu wojny uczył się w gimnazjum w Gjirokastrze. W konkursie na stypendium umożliwiające studia w ZSRR był jednym z trzech laureatów. Studia wyższe filologiczne odbył na uniwersytecie leningradzkim[2]. W 1957 powrócił do kraju i podjął pracę w dzienniku Zëri i Popullit. W latach 1973–1992 pełnił funkcję przewodniczącego Związku Pisarzy i Artystów Albanii. W latach 1974–2005 był deputowanym do parlamentu albańskiego, początkowo jako członek Albańskiej Partii Pracy, a od 1992 Socjalistycznej Partii Albanii[3].

Pierwsze wiersze opublikował w roku 1947 w piśmie Rinia (Młodzież)[3][2]. Jego bogata twórczość literacka obejmuje utwory poetyckie, opowiadania, powieści, dramat i scenariusze filmowe. Pisał także teksty piosenek. W 1971 Alida Hisku na X Festiwalu Piosenki zdobyła II nagrodę za piosenkę „E Paharruara”, do której tekst napisał Agolli[3].

Będąc wiernym obowiązującej w Albanii ideologii socrealizmu, podjął w kilku swoich utworach lirycznych problem wewnętrznych dylematów poety. Już w latach 70. był krytykowany za obecną w jego utworach ironię, którą jego krytycy odbierali jako krytykę systemu, stworzonego przez Envera Hodżę. W 1980 cenzura zablokowała druk dramatu Mosha e bardhë (Biały wiek), a także kilku opowiadań autorstwa Agollego, które miały ukazać się w piśmie Nëntori[3]. Dorobek twórczy Agollego obejmuje także dzieła naukowe, poświęcone literaturze albańskiej.

W styczniu 1992 przeszedł na emeryturę[2]. W 1999 r. od Prezydenta Republiki Albanii otrzymał order Honor Narodu (alb. Nderi i kombit). W 2003 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Tirany[3], a w 2016 doktorat honoris causa Uniwersytetu Tirańskiego. Zmarł w 2017 z powodu niewydolności układu oddechowego. Imię Agolliego noszą szkoły w Tiranie i w Bilishcie.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był dwukrotnie żonaty. Pierwszą jego żoną była Rosjanka Nina Nowikow, z którą miał syna Arjana[2]. Para rozwiodła się w 1963, po zerwaniu stosunków Albanii z ZSRR. 4 października 1965 poślubił dziennikarkę Sadije Kecaj, z którą miał dwoje dzieci (Artan i Elona)[3][2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Tomiki poetyckie[edytuj | edytuj kod]

  • Hapat e mia në asfalt (Moje kroki na asfalcie, 1961),
  • Shtigje malesh dhe trotuare (Górskie ścieżki i chodniki, 1965),
  • Devoll-Devoll (1964)
  • Mesditë (Południe, 1968),
  • Baballarët (Ojcowie, 1969),
  • Nënë Shqipëri (Matka Albania, 1974),
  • Fjala gdhend gurin (Słowo rzeźbi kamień, 1977),
  • Udhëtoj i menduar (Podróżuję myśląc, 1985),
  • Pelegrini i vonuar (Spóźniony pielgrzym, 1993),
  • Lypësi i kohës (Żebrak czasu, 1995),
  • Shpirti i gjyshërve (1996)
  • Vjen njeriu i çuditshëm (1996)
  • Kambana e largët (1998)
  • Fletorkat e mesnatës (Zapiski o północy, 1999)

Proza[edytuj | edytuj kod]

  • Komisari Memo (Komisarz Memo, 1970)
  • Zhurma e erërave të dikurshme (Szum dawnych wiatrów, 1964)
  • Njeriu me top (Człowiek z armatą, 1975)
  • Trandafil në gotë (Róża w szklance, 1980)
  • Çudira dhe marrëzi: fabula-epigrame (1995)
  • Njerëz të krisur: tregime dhe novela (1995)
  • Kalorësi lakuriq (1996)
  • Arka e Djallit (1997)

Scenariusze filmowe[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Dritëro Agolliego.

Tłumaczenia polskie[edytuj | edytuj kod]

  • Początek poematu o Qemalu Stafie, Piramidy, Smutek, Śmierć matki, Elegia dla psa, Szaro, Pielgrzym, Człowiek i czas, Tajemnica świecy, [w:] Nie jest za późno na miłość. Antologia poezji albańskiej XX wieku, przeł. M.Saneja, Sejny 2005.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Albanian writer Dritero Agolli dies at 85. globaltimes.cn. [dostęp 2017-02-04]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f “Shkrimtari Dritëro Agolli, përfaqësues në rang botëror i një gjuhe të vogël”. panorama.com.al. [dostęp 2024-03-19]. (alb.).
  3. ↑ a b c d e f 50 fakte nga jeta e Dritero Agollit = 2017-02-05 [online], shekulli.com [dostęp 2013-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (alb.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dritëro_Agolli&oldid=73180087”