Dąbrowa Górnicza (gmina) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dąbrowa Górnicza
	gmina wiejska
	1909– 1916
Państwo	Królestwo Polskie
Gubernia	gubernia piotrkowska
Powiat	1909–1915: będziński; 1915–1916: dąbrowski
Data powstania	1909
Data likwidacji	1 października 1916
Siedziba	Reden
Populacja (1912); • liczba ludności	; 24 997
brak współrzędnych

Dąbrowa Górnicza (alt. Dąbrowa lub Górnicza; od 1916 miasto Dąbrowa Górnicza) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1909–1916 w guberni piotrkowskiej. Siedziba władz gminy znajdowała się w Redenie^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina (Dąbrowa) Górnicza powstała w 1909 z północnej części obszaru gminy Górniczej, po odłączeniu od niej gminy Zagórze^[2]. W jej skład weszły: Stara Dąbrowa, Niepiekło, Huta Bankowa, Łabęcka, Reden, Ksawera, Mydlice, Niepiekło, Huty Cynkowe i Koszelew^[3]^[1]. Gmina należała do powiatu będzińskiego (bendińskiego) w guberni piotrkowskiej.

Podczas I wojny światowej (1915–1916) gmina Dąbrowa Górnicza znalazła się głównie w Generalnym Gubernatorstwie Lubelskim pod okupacją austriacko-węgierską. W Dąbrowie Górniczej ulokowano siedzibę nowo utworzonego powiatu dąbrowskiego^[4]. Jedynie północna część gminy Dąbrowa Górnicza na północ od Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej weszła w skład strefy okupacyjnej niemieckiej i reformowanego tam powiatu będzińskiego. Chodziło o rzadko zaludniono obszary (m.in. Zielona, Korzeniec, Kłoda czy Dębnik), które 27 lutego 1915 włączono do gminy Wojkowice Kościelne^[5].

1 maja 1915 dla gmin Dąbrowa, Dańdówka, Niwka i Klimontów utworzono w Dąbrowie wspólny sąd gminny^[6].

15 sierpnia 1915, po korekcie granicy z niemiecką strefą okupacyjną, do gminy Dąbrowa włączono kolonię Warpie z Będzina^[7].

Jako gmina wiejska jednostka przestała funkcjonować z dniem 1 października 1916^[8] w związku z nadaniem Dąbrowie Górniczej praw miejskich przez austriackie władze okupacyjne i przekształceniu jej w gminę miejską^[9].

5 maja 1923 z miasta Dąbrowa Górnicza wyłączono Ksawerę, Warpie, Huty Cynkowe, Koszelew i część Mydlic, włączając je do Będzina^[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Śląski Instytut Naukowy w Katowicach (1976): Dąbrowa Górnicza – Zarys rozwoju miasta
↑ Zygmunt Woźniczka: Sztygarka z tradycji Staszica
↑ Kalendarium Będzina. [dostęp 2010-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-23)].
↑ Kaiserlich Deutsches Generalgouvernement Warschau mit dem angrenzenden K.u.K. Millitärgeneralgouvernement in Polen
↑ Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)
↑ Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 5, poz. 58
↑ Dziennik Urzędowy Obwodu Dąbrowskiego, 1915, R. 1, No 12, poz. 152
↑ Często spotykana data 18 sierpnia 1916 jest zaledwie datą wydania rozporządzenia dot. ordynacji miejskiej dla 34 miast. Ostatni paragraf (22) rozporządzenie wyraźnie stwierdza, że rozporządzenie wchodzi w życie 1 października 1916.
↑ Rozporządzenie Naczelnego Wodza armii z 18 sierpnia 1916, dotyczące ordynacyi miejskiej dla trzydziestu i czterech miast (Dziennik rozporządzeń c. i k. Zarządu wojskowego w Polsce, Część XXV, wydana i rozesłana dnia 23 sierpnia 1916, Nr 65)
↑ Dz.U. z 1923 r. nr 47, poz. 323

[autonazwa1-1] Śląski Instytut Naukowy w Katowicach (1976): Dąbrowa Górnicza – Zarys rozwoju miasta

[2] Zygmunt Woźniczka: Sztygarka z tradycji Staszica

[3] Kalendarium Będzina. [dostęp 2010-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-23)].

[4] Kaiserlich Deutsches Generalgouvernement Warschau mit dem angrenzenden K.u.K. Millitärgeneralgouvernement in Polen

[pocz-5] Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)

[sad-6] Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 5, poz. 58

[znies-7] Dziennik Urzędowy Obwodu Dąbrowskiego, 1915, R. 1, No 12, poz. 152

[8] Często spotykana data 18 sierpnia 1916 jest zaledwie datą wydania rozporządzenia dot. ordynacji miejskiej dla 34 miast. Ostatni paragraf (22) rozporządzenie wyraźnie stwierdza, że rozporządzenie wchodzi w życie 1 października 1916.

[9] Rozporządzenie Naczelnego Wodza armii z 18 sierpnia 1916, dotyczące ordynacyi miejskiej dla trzydziestu i czterech miast (Dziennik rozporządzeń c. i k. Zarządu wojskowego w Polsce, Część XXV, wydana i rozesłana dnia 23 sierpnia 1916, Nr 65)

[10] Dz.U. z 1923 r. nr 47, poz. 323

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) Generalne Gubernatorstwo Warszawskie (1915–19) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1916–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1916–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870 i 1916–19) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Czeladź (1915) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1915) Koziegłowy (1915–26 →) Koziegłówki (1915–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Milowice (1915) Modrzejów (1915) Mrzygłód (1915–16 i 1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1916 i 1919–26 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Zagórze (GGW) (1915) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)

Przynależność administracyjna	Generalne Gubernatorstwo Lubelskie (1915–19)
Miasta	Dąbrowa Górnicza (1916–19)
Gminy wiejskie	Choroń (1915–19) Dańdówka (1915) Dąbrowa Górnicza (1915–16) Gołonóg (1915–19) Klimontów (1915) Kromołów (1915–19) Łosień (1915–19) Niegowa (1915–19) Niwka (1915–19) Rokitno Szlacheckie (1915–19) Włodowice (1915–19) Zagórze (1915 i 1915–19) Żarki (1915–19)